Heeft de Vlaming een gezond gewicht?

Cijfers gewicht kinderen en jongeren

Gezondheidsenquête: Vlaamse kinderen en jongeren van 2 t.e.m. 17 jaar

Uit de Belgische Gezondheidsenquête van 2018 komt naar voor dat 16% van de jongeren uit het Vlaamse Gewest overgewicht heeft. Van de jongens heeft 15% overgewicht t.o.v. 18% bij de meisjes, maar dat verschil is niet significant. Jongeren die opgroeien in een gezin met ouders die hoger onderwijs volgden, hebben minder vaak overgewicht (12%) dan jongeren uit andere gezinnen.

5% van de Vlaamse jongeren kampt met obesitas. Van de jongens heeft 4% obesitas t.o.v. 5% bij de meisjes, maar dat verschil is niet significant. In Vlaanderen zijn er geen significante verschillen volgens leeftijd. De prevalentie is constant gebleven over de tijd.

Bij het onderzoek van de Gezondheidsenquête vulden de deelnemers zelf hun gewicht en lengte in. Deze zelfrapportage zou voor een vertekend beeld kunnen zorgen.

Meer informatie over de gezondheidsenquête.

Voedselconsumptiepeiling: Belgische kinderen en jongeren (3 t.e.m. 17 jaar oud)

De Belgische Voedselconsumptiepeiling van 2014 deed onderzoek naar het gewicht van onze kinderen en jongeren (van 3 tem 17 jaar oud). In deze peiling maten getrainde interviewers gewicht, lengte en buikomtrek van iedere deelnemer op.

Bij de 3- t.e.m. 5-jarigen vertoont 11% overgewicht; bij de 6- t.e.m. 9-jarigen 12,4%; bij de 10- t.e.m. 13-jarigen 15%. Bij de leeftijdsgroep van de 14- t.e.m. 17-jarigen heeft bijna 12% overgewicht.

Bij de 3- t.e.m. 5-jarigen heeft bijna 3% obesitas; bij de 6- t.e.m. 9-jarigen en bij de 10- t.e.m. 13-jarigen bijna 4%. Bij de leeftijdsgroep van de 14- t.e.m. 17-jarigen heeft bijna 5,4% obesitas.

Lees meer over de voedselconsumptiepeiling.

HBSC Vlaanderen: Vlaamse kinderen en jongeren van 11 t.e.m. 18 jaar oud

Ook de HBSC (Health Behaviour in School-Aged Children) studie kijkt naar het gewicht van jongeren. Deze internationale studie loopt ondertussen al meer dan 30 jaar en wordt in Vlaanderen door de UGent opgevolgd. De cijfers werden via zelfrapportage verzameld.

Volgens de HBSC-studie van 2022 heeft van de Vlaamse jongeren (11 tot 18 jaar) 21% van de jongens en 22% van de meisjes overgewicht/obesitas. Hoewel we van 2014 naar 2018 een gunstige afname zagen in het aandeel overgewicht/obesitas bij jongeren (11 tot 18 jaar), merken we van 2018 naar 2022 terug een significante toename.

Jongeren uit het secundair beroepsonderwijs hebben vaker last van overgewicht of obesitas (37%) ten opzichte van jongeren uit het algemeen secundair onderwijs (14%).

Lees meer over de HBSC studie

De gewichtsstatus van 2- tot 14-jarigen in Vlaanderen

De lokale teams van Kind en Gezin en de Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB) verzamelden gedetailleerde BMI-cijfers van kinderen tussen 2 en 14 jaar in Vlaanderen, dit in de periode van 2011 tot 2015.

Normale gewichtsstatus

Bijna 92% van de peuters had in 2015 een normale gewichtsstatus. Bij 14-jarigen ging het om bijna 80%. Op een leeftijd van 12 jaar ligt het aandeel kinderen met normaal gewicht het laagst (78%).

Overgewicht of lage BMI

Overgewicht (inclusief obesitas) komt op alle leeftijden vaker voor dan een lage BMI. Zowel overgewicht als een lage BMI komen het vaakst voor bij 12-jarigen.

Obesitas

Het aandeel kinderen met obesitas varieert. Bij 2-jarigen gaat het om 1 op 100 kinderen, bij 12- en 14-jarigen gaat het om 4 op 100 kinderen.

Verschillen naar gelang geslacht, SES en regio

Op alle leeftijden ligt het aandeel meisjes met overgewicht hoger dan het aandeel jongens met overgewicht. Vooral van 6 t.e.m. 10 jaar zijn de verschillen duidelijk. Op alle leeftijden kennen kinderen die geboren worden of opgroeien in kansarmoede een minder gunstige gewichtsstatus. 20% van de 4-jarigen in kansarmoede heeft overgewicht. Bij niet-kansarme kinderen gaat het op die leeftijd om minder dan 1 op de 10. Vanaf 10 jaar heeft minstens 32% van de kinderen in kansarmoede overgewicht. Dat is dubbel zo veel als bij kinderen die niet in kansarmoede opgroeien.

De data van de kinderen op 24 maanden tonen dat de grootste verschillen zich voordoen naar de origine van de moeder van het kind. Kinderen met een moeder van Belgische origine hebben het minst overgewicht.

Er zijn ook zichtbare verschillen tussen provincies en gemeenten, al hebben die verschillen wellicht ook te maken met de verschillen naar kansarmoedesituatie én herkomst van de kinderen.

Download het volledige rapport 'Cijfers BMI kinderen en jongeren' - Bron: Agentschap Zorg en Gezondheid

Cijfers gewicht bij volwassenen

Preventiebarometer (2023)

De helft van de volwassen Vlaamse bevolking is te zwaar: 34,3% heeft overgewicht en 16,4% heeft obesitas. Het percentage personen met overgewicht is significant hoger bij mannen dan bij vrouwen (41,2% versus 27,5%). Hoogopgeleiden hebben significant vaker een gezond gewicht (54,5%) dan midden- en laagopgeleiden (respectievelijk 46,8% en 35,0%). Daarnaast zien we dat hoogopgeleiden (30,7%) significant minder vaak overgewicht hebben dan midden- en laagopgeleiden (respectievelijk 34,1% en 40,1%). Hoogopgeleiden hebben ook minder vaak obesitas dan midden- en laagopgeleiden (respectievelijk 12,3% versus 16,5% en 22,9%). Personen die aangeven gemakkelijk rond te komen hebben significant vaker een gezond gewicht dan personen die melden moeilijk rond te komen (50,3% versus 38,4%). Ze hebben, tot slot, ook minder vaak obesitas dan personen die melden moeilijk financieel rond te komen (13,7% versus 23,4%).

Gezondheidsenquête (2018)

Uit de Gezondheidsenquête van 2018 blijkt dat de gemiddelde Vlaming een BMI heeft van 25,3. 48% van de Vlamingen heeft overgewicht. Significant meer mannen (55%) dan vrouwen (42%) hebben overgewicht in Vlaanderen.

15% van de Vlamingen heeft obesitas.

Deze percentages stijgen met de leeftijd (tot 74 jaar). Sinds 1997 is de gemiddelde BMI van de volwassen Vlaming gestegen, van 24,4 in 1997 tot 25,3 in 2018. En ook overgewicht en obesitas komen almaar vaker voor.

Overgewicht en obesitas blijken samen te hangen met het opleidingsniveau: hoe lager het opleidingsniveau, hoe hoger de kans op gewichtsproblemen. Het percentage volwassenen met overgewicht is significant lager bij de hoogst opgeleiden (40,1%) t.o.v. de lager opgeleiden (58,9%). 11% van de hoogst opgeleiden heeft obesitas tegenover 23,1% van de laagst opgeleiden.

Bij het onderzoek van de Gezondheidsenquête vulden de deelnemers zelf hun gewicht en lengte in. Deze zelfrapportage zou voor een vertekend beeld kunnen zorgen.

Meer informatie over de gezondheidsenquête.

Voedselconsumptiepeiling (2014): Belgische volwassenen van 18 t.e.m. 64 jaar

De Belgische Voedselconsumptiepeiling verzamelde in 2014 ook cijfers rond het gewicht van volwassenen. Bij de Voedselconsumptiepeiling meten getrainde interviewers gewicht, lengte en buikomtrek van iedere deelnemer op.

• Op vlak van overgewicht werden de volgende percentages opgemeten in België: 23,3% overgewicht bij de 18- tem 34-jarigen; 34,2% bij de 35- tem 50-jarigen en ten slotte 43,8% overgewicht bij de 51- tem 64-jarigen.
• Voor obesitas schets de Voedselconsumptiepeiling het volgende beeld: 12,4% obesitas bij de 18- tem 34-jarigen; 20,7% obesitas bij de 35- tem 50-jarigen en ten slotte 25,3% obesitas bij de 51- tem 64-jarigen.
• Bij volwassenen van 18 tem 64 jaar oud bedraagt de gemiddelde BMI 26,0. Wanneer we kijken naar de BMI volgens opleidingsniveau dan evolueert deze in België van 27,2 voor het laagste opleidingsniveau (geen diploma of enkel een diploma lager onderwijs of secundair onderwijs); 26,5 voor een hogere opleiding van het korte type en 24,7 voor een hogere opleiding van het lange type.

Lees meer over de voedselconsumptiepeiling.

Cijfers gewicht ouderen

Gezondheidsenquête (2018): Belgische ouderen vanaf 65 jaar oud

Uit de gezondheidsenquête van 2018 blijkt dat van de Belgen tussen 65 en 74 jaar oud 63% overgewicht vertoont. Bij de leeftijdsgroep van de 75-plussers daalt dit naar 51%. Van de Belgen tussen 65 en 74 jaar oud vertoont 23% obesitas, bij de groep van 75-plussers bedraagt dit 14%.

Er zijn ook ouderen die te weinig eten, daarom is het interessant om het percentage ondergewicht bij ouderen te bekijken. Zo’n 2% van de 65- tot 74-jarigen en ook 2% van de 75-plussers kampt met ondergewicht.

In België is 12% van de 70-plussers ondervoed en loopt 45% een risico op ondervoeding. Het is een veel voorkomend probleem in alle delen van de gezondheidszorg. In ziekenhuizen en woonzorgcentra liggen de cijfers hiervan nog hoger. In woonzorgcentra is 13% van de ouderen ondervoed en loopt 50% een risico op ondervoeding. *