Verklaren van gedrag met het Gedragswiel
Het Gedragswiel helpt om gedrag te verklaren en voorspellen. Want: het biedt een overzicht van de belangrijkste gedragsdeterminanten. Met dat overzicht kan je als methodiekontwikkelaar of gezondheidscoach op zoek gaan naar de belangrijkste en meest veranderbare drempels en hefbomen van gedrag(sverandering) van jouw doelgroep.
Universele gedragsdeterminanten
De determinanten binnen het Gedragswiel zijn universeel. Dat betekent dat je het Gedragswiel zowel kan toepassen op:
- gezondheidsgerelateerd gedrag (bv. roken, mondmasker dragen, bewegen) als op ander gedrag (bv. recycleren, belastingen invullen);
- gedrag van einddoelgroepen (bv. patiënten, inwoners van een gemeente) als op dat van intermediairs (bv. leerkrachten, huisartsen).
De invulling is anders, maar de logica blijft dezelfde.
Het Gedragswiel geeft op een laagdrempelige manier weer welke vele factoren het gedrag beïnvloeden. Zo stimuleren we leerkrachten om niet enkel de oefeningen rond kennis te implementeren maar bijvoorbeeld ook de lessen rond drijfveren en motivatie.”
Elke Ghyllebert, CM
Verzamelen van evidence
Het Gedragswiel kan richting geven aan het zoeken naar 3 soorten evidence die helpen om de belangrijkste en meest veranderbare gedragsdeterminanten te identificeren:
- evidence vanuit wetenschappelijk onderzoek (bv. literatuurstudie)
- evidence vanuit experten of ervaringsdeskundigen (bv. brainstorm …)
- evidence vanuit de doelgroep zelf (bv. focusgroep, interview, netnografie …)
Met deze evidence kan je jouw campagne of communicatieboodschap effectiever maken en zo gedragsverandering stimuleren.
“We vertrekken altijd vanuit het Gedragswiel als we nieuwe projecten uitwerken. Zo weten we welke gedragsfactoren we moeten meenemen binnen de methodiek.”
Laura Vandeweghe, Gezond Leven
Hoe dan?
Bij het verzamelen van deze evidence kan het Gedragswiel dienen als reminder om bepaalde gedragsdeterminanten niet over het hoofd te zien. Het overzicht van gedragsdeterminanten is hierbij een handig hulpmiddel.
Daarnaast kan je het model gebruiken om bevragingen concreet vorm te geven: vragenlijstitems opstellen over de verschillende soorten drijfveren, focusgroepen waarin alle onderdelen van het Gedragswiel bevraagd worden, literatuuronderzoek naar omgevingsfactoren …
Je houdt de verzamelde evidence overzichtelijk door ze eventueel te ordenen in de structuur van het Gedragswiel. En ook bij de rapportage van zulke evidence brengt het Gedragswiel mogelijk meer duidelijkheid.
Lees meer over het verklaren van gedrag in stap 1 en 2 van het stappenplan ‘Gedrag veranderen in 1-2-3’. Of bekijk concrete leidraden over het opstellen van meetinstrumenten (interviews, vragenlijsten, focusgroepen …).
Inspirerende voorbeelden
Op zoek naar een voorbeeld van zo’n gedragsanalyse?
- Lees hoe Lize Van Dyck (Partnerorganisatie Milieugezondheidszorg) de determinanten van houtstookgedrag in kaart bracht via het Gedragswiel
- Bekijk een samenvatting van de determinanten van fietsgedrag volgens de structuur van het Gedragswiel in het cahier ‘Beloonsystemen om meer mensen op de fiets te krijgen’ van Mobiel 21 en Fietsberaad. In de inspiratiegids lees je hoe het Gedragswiel hierbij een hulpmiddel was.
Wil je als professional graag met deze inhoud in je bedrijf of praktijk aan de slag? Maar mis je nog de nodige handvaten? Neem dan gerust contact met ons op. Ons team van experten voorziet hierrond ondersteuning op maat, wetenschappelijk onderbouwd en tegelijkertijd toepasbaar in de praktijk.