Soorten nudges en waarop ze inspelen

Nudging verwijst naar een verzameling van technieken die inspelen op allerlei heuristieken of automatische manieren waarop mensen keuzes maken. Wat doen deze nudges?

Standaardkeuze hanteren

Door de gewenste keuze als de default of standaard keuze voor te stellen, wordt het waarschijnlijker dat mensen deze keuze maken. Een voorbeeld hiervan is een opt-out in plaats van opt-in-systeem voor vaccinaties of orgaandonatie. Burgers automatisch registreren als orgaandonor, met de optie om zich uit te schrijven, zorgt voor een veel hoger percentage orgaandonors dan wanneer mensen zich zelf moeten opgeven als donor. 

Het effect van dit soort nudges zou te wijten zijn aan verschillende factoren: de gewenste keuze kost geen moeite voor de burger (want het is standaard voorzien), de gewenste keuze wordt als ‘de beste’ aanzien omdat ze als standaard naar voor geschoven wordt door de beleidsmaker; mensen zijn niet snel geneigd om een keuze te veranderen omwille van verliesaversie, of de afkeer om voordelen van de huidige situatie te verliezen.

Winst- of verliesframe gebruiken

De gevolgen van een keuze op een bepaalde manier formuleren, kan een impact hebben op het keuzegedrag. Je kan kiezen voor een winstframe (wat heb je te winnen bij het gezonde gedrag?) of voor een verliesframe (wat heb je te verliezen bij het uitblijven van het gezonde gedrag?). In een oproepbrief rond borstkankerscreening kan je bijvoorbeeld via een winstframe benadrukken dat je meer kans hebt om een eventuele tumor in een vroeg stadium te herkennen, of via een verliesframe focussen op het verhoogde risico op een laattijdige opsporing van de tumor als je je niet laat screenen. 

Er is voldoende evidentie om te stellen dat een winstframe het beste gebruikt wordt om gedrag aan te moedigen dat je beschermt tegen gezondheidsrisico’s (gezond eten, voldoende bewegen, zonnecrème smeren, ...). Er zijn in dat geval weinig risico’s verbonden aan het gedrag. Als de onzekerheid van de uitkomst van het te stellen gedrag groter is (vb. het detecteren van darmkanker), dan zou een verliesframe effectiever zijn. 

Positieve sociale norm gebruiken

Nudges kunnen aangeven wat de meerderheid doet, en zo aan gedrag richting geven. Omdat we ons gedrag spiegelen aan dat van anderen, is het aan te raden een positieve sociale norm te hanteren. Je geeft dan aan dat de meerderheid van de groep de gezonde keuze maakt. Die groep benoem je best zo specifiek mogelijk (vb. ‘alle personeelsleden die in de kantine eten’). 

Zo kan aangeven dat de gezonde optie in de kantine bijna uitgeput is, ervoor zorgen dat nog meer mensen deze optie kiezen omdat deze als de meest populaire keuze overkomt. Als je niet kan aantonen dat de meerderheid van de groep de gezonde keuze maakt, kan je ook communiceren dat de meerderheid de gezonde keuze wil maken, of er positief tegenover staat. 

Nudges die inzetten op de sociale norm zijn effectief omdat mensen de neiging hebben om de keuze van de meerderheid te volgen. Die keuze lijkt hen accurater (want de meerderheid koos ervoor), maar ook wenselijker, omdat mensen streven naar sociale goedkeuring en een positief zelfbeeld door te conformeren aan de groepsnorm. 

Feedback of reminders gebruiken

Door mensen te wijzen op hun huidige gedrag worden ze bevestigd in hun gezond gedrag, en worden ze zich tegelijk bewuster van hun ongezond gedrag. Dat kan een duwtje geven in de gezonde richting. Een voorbeeld hiervan is een melding op je computerscherm dat je eraan herinnert dat je een half uur niet hebt rechtgestaan. Een voorbeeld vanuit mobiliteit is snelheidsborden plaatsen langs de weg die feedback geven over hoe snel iemand rijdt, aan de hand van een smiley.