Home Outreachend werken

Outreachend werken

Wat? Je werkt naar de doelgroep vanuit hun vertrouwde omgeving, bestaande netwerken en ontmoetingsplaatsen. Je legt op een actieve manier contact met mensen bij wie je wel een behoefte veronderstelt, maar die vaak zelf niet actief een vraag stellen.

Waarom? Door outreachend te werken leer je de leefwereld van je doelgroep beter kennen. Je verkent wat de lokale noden en verzuchtingen zijn. Naar alle waarschijnlijkheid zijn die noden en verzuchtingen niet per se onmiddellijk gerelateerd aan de gezondheidsthema’s waaraan je wil werken of waaraan je opdracht is gelinkt. Maar door inzicht te krijgen in wat de lokale problemen zijn, kan je jouw aanbod daar mogelijk aan vasthaken of kan je een bruggetje maken naar jouw aanbod. Door te vertrekken vanuit problemen die het meest leven bij de doelgroep, kan je misschien ook de nood aan of zelfs de vraag naar het werken rond een gezondheidsthema naar de oppervlakte brengen.

De impact van outreachend werken is potentieel hoger dan wanneer je traditioneel te werk gaat.

  • Het gevoel om als gemeenschap gehoord en betrokken te worden en het gevoel zich in te zetten voor de bredere gemeenschap waarin zij zich thuis voelen, liggen aan de basis van dit hoge potentieel.
  • Een goede gemeenschapsgerichte werking bevordert mogelijk de sociale en mentale gezondheid van mensen, , los van de thema’s die het onderwerp van de interventie/methodiek of het aanbod vormen. Via een gemeenschapsgerichte benadering werk je immers aan samenhorigheid binnen de gemeenschap. Het is een krachtgerichte benadering waarbij mensen uit de gemeenschap ervaren dat ze samenwerken aan de gezondheid van de buurt.
  • Werk je binnen je gemeenschapsgerichte interventie/methodiek ook nog eens participatief (wat je bij voorkeur doet)? Dan bevorder je tegelijk de gezondheidsvaardigheden van de doelgroep: discussiëren over gezondheidsthema’s en/of andere thema’s, informatie opzoeken, relevante organisaties leren kennen enz.
  • Een bijkomend potentieel van gemeenschapsgericht en outreachend werken, is dat je samenwerkingen tussen verschillende beleidsactoren op het lokale niveau kan betrekken. Zo is het een manier om lokaal een HiAP-benadering [LVB1] te realiseren.

Must-do’s?

  • Ga na op welke plaatsen je de doelgroep kan benaderen: wat zijn voor hen vertrouwde ontmoetingsplaatsen, wat zijn hun netwerken?
  • Uitzonderlijke omstandigheden vragen soms uitzonderlijke vormen van ‘outreach’. Tijdens de strenge coronamaatregelen was het bijvoorbeeld extra moeilijk voor scholen om kinderen met een migratieachtergrond te bereiken. Dat had te maken met taalproblemen, maar ook met factoren zoals geen laptop hebben of een slechte internetverbinding. Enkele leerkrachten gingen op pad en gaven de taken op papier bij de gezinnen thuis af.
  • Denk vooraf na over hoe jij op die plaatsen op een fijne manier in contact kan gaan met de doelgroep zonder dat ze zich bekeken of gecontroleerd voelen. Het eerste contact is zeer belangrijk dus investeer daarin. Enkele voorbeelden:
    • neem een spel mee als je kinderen wil aanspreken;
  • organiseer een leuke, toegankelijke activiteit op een plek waar je ‘hangjongeren’ kan bereiken;
  • neem een speelgoedbox mee als je op huisbezoek gaat bij jonge ouders.
  • Neem de tijd. Soms is het eerste contact niet het ideale moment om het over de thema’s te hebben waar jij over wil spreken. Begin daar alleen aan wanneer je bereid bent echt op basis van gelijkwaardigheid samen te werken met je doelgroep.

Loes Van Kelst, stafmedewerker gezondheidsongelijkheid, over ‘Elk Gezin Gezond’:

“Via het pilootproject van ‘Elk Gezin Gezond’ ondersteunden wij 5 Huizen van het Kind om meer mensen in een maatschappelijk kwetsbare situatie te bereiken rond het thema gezondheid. Buiten de muren van het Huis treden bleek een zeer effectieve manier om meer kwetsbare gezinnen te bereiken. Enkele voorbeelden van hoe de Huizen dat aanpakten:

  • Een Huis van het Kind organiseerde een bevraging over ‘zwanger zijn’ in de wachtzaal van de consultatiebureaus van Kind en Gezin met een heel diverse groep jonge ouders. Door het thema dat nauw aansluit bij hun leefwereld, ontstond er ruimte om ook over andere gezondheidsgerelateerde thema’s te praten en de stap naar het Huis van het Kind te verkleinen.
  • Een Huis van het Kind organiseerde groepssessies over ‘tanden poetsen bij kinderen’ in verschillende instellingen waar maatschappelijk kwetsbare gezinnen ambulant of residentieel verblijven. Zo slaagden zij erin om een gevoelig thema met deze gezinnen te bespreken en konden ze de materie ook afstemmen op de vragen en behoeften van de doelgroep.

Tijdsdruk is de grootste valkuil voor Huizen van het Kind. Ze zijn overbevraagd en dan ook snel geneigd om de snelste of gemakkelijkste weg te kiezen. En dat is niet de weg waarmee je maatschappelijk kwetsbare gezinnen bereikt. De meerwaarde om toch de langere weg te kiezen is echter enorm. Denk aan een moeder die overtuigd werd om toch met haar kinderen regelmatig preventief op controle te gaan. Of aan een kersverse moeder die dankzij kraamhulp ruimte heeft om tot rust te komen (en de baby dus ook).”

Aan de slag? Deze materialen helpen je op weg!