VAD-Leerlingenbevraging: aantal leerlingen dat sigaretten probeert blijft hoog
Naar jaarlijkse traditie bundelde het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD) de resultaten van hun leerlingenbevraging. Met die bevraging monitort het expertisecentrum het gebruik van alcohol, tabak, medicatie en illegale drugs en het gok- en gamegedrag bij leerlingen uit het secundair onderwijs (ASO, BSO en TSO). De onderzoeksresultaten uit het schooljaar 2016-2017 brengen voor tabak enkele nieuwe trends aan het licht
Hoog tabaksgebruik bij oudste leeftijdsgroepen
Bij de oudste leeftijdsgroepen blijft het tabaksgebruik tijdens het laatste jaar hoog. Van de 17-18-jarigen rookte liefst 41%. Minister van Welzijn en Volksgezondheid Vandeurzen noemt dit “verontrustend”. In die leeftijdsgroep steeg het aantal rokers met 3%. Bij de 15- tot 16-jarigen rookte meer dan 1 op 4 tijdens het laatste jaar.
Bekijken we de evolutie van het laatstejaarsgebruik over 10 schooljaren, dan rookten in het schooljaar 2007-2008 gemiddeld 1 op 4 leerlingen. Vandaag is het nog steeds 1 op 5.
Grote verschillen tussen onderwijsvormen
In het BSO roken de leerlingen het meest. In het TSO meer dan in het ASO. Meer leerlingen uit het BSO roken regelmatig en dagelijks. Ze roken op jongere leeftijd hun eerste sigaret en roken ook meer sigaretten dan de rokers uit TSO en ASO. Maar we merken in het BSO wel een daling in het laatstejaarsgebruik voor het derde schooljaar op rij.
Laatste Europese land met tabaksverkoop aan minderjarigen
Vanaf 1 januari 2019 is België het laatste land in Europa waar men nog steeds tabak mag verkopen aan jongeren onder de 18 jaar. Een ongunstige situatie omdat jongeren gevoeliger zijn voor tabaksverslaving en een vroege start wellicht een negatief effect heeft op hun hersenontwikkeling.
Liefst 4 op 10 tot 16-jarigen zeggen in de leerlingenbevraging zeer gemakkelijk aan tabak te kunnen raken. Bij jongeren boven 16 jaar, waarvan de meerderheid nog steeds minderjarig is, zeggen meer dan 8 op 10 dat te kunnen.
België: lage drempel naar beginnen roken voor minderjarigen
Binnen welk kader moeten we die nieuwe resultaten interpreteren? Als we naar het verkoopbeleid kijken, lijken sigaretten nog steeds een doodnormaal product in ons land. Er zijn te veel verkooppunten. Sigaretten liggen open en bloot in de winkel. Reclame voor tabak blijft toegelaten in de verkooppunten. En de prijs is relatief laag, in vergelijking met de (aangekondigde) prijs in de buurlanden. Zo krijgen jongeren het foute signaal dat het oké is om eens te proberen roken.
Rokende jongeren hebben vaak rokende vrienden, ook dat blijkt opnieuw uit de leerlingenbevraging. Uit ander onderzoek weten we ook dat rokende jongeren vaak rokende ouders hebben.
Sommige minderjarigen worden door hun omgeving (nog) onvoldoende ontmoedigd om te stoppen. Wellicht zijn net die jongeren ook extra gevoelig voor het gevoerde beleid rond verkoop en toegang.
Bullshit Free Generation en Generatie Rookvrij
In 2019 zet Kom op tegen Kanker, met ondersteuning van het Vlaams Instituut Gezond Leven, verder in op tabaksontmoediging bij jongerengroepen die het meest roken. Dat gebeurt via specifieke campagnes op maat.
In enkele scholen loopt momenteel de pilootversie van Bullshit Free Generation, een nieuwe tweejaarlijkse wedstrijd van het Vlaams Instituut Gezond Leven. Ook hier ligt de focus sterk op de onderwijsvormen waar jongeren het meest roken. De brede implementatie voor heel Vlaanderen volgt vanaf 2019.
En we zetten verder in op Generatie Rookvrij, zodat niet-roken de norm wordt in héél de samenleving.
Meer trends en info over de leerlingenbevraging lees je hier.
