Zo beïnvloedt het ouderschap je mentaal welbevinden: “Als je kind niet gelukkig is, ben je dat zelf ook niet”
Ouderschap kent vele facetten – van roze tot zwarte wolken en alles daartussenin. Het opvoeden van kinderen heeft dan ook onvermijdelijk een invloed op je mentaal welbevinden. Zowel in positieve (die knuffels!), als in negatieve zin (die slapeloze nachten!). Maar hoe ga je daar best mee om? En hoe zorg je ervoor dat je als ouder overeind blijft in die storm van emoties? “Na de geboorte van mijn kinderen heb ik mezelf moeten heruitvinden”, zegt Annelies, mama van Mona (7) en Oscar (4), naar aanleiding van de Week van de Groeilamp.
Het ouderschap heeft zowel positieve als minder positieve effecten op alle 3 de bouwblokken van de geluksdriehoek. Jezelf kunnen zijn, goed omringd zijn en je goed voelen: wie mama of papa wordt, ondervindt elke dag welke gevolgen kinderen hierop kunnen hebben. “Wat mij misschien nog het meest heeft verrast aan het ouderschap is hoe je jezelf daarin kan verliezen, zeker bij kleine kinderen”, vertelt Annelies Vervoort, die haar ervaringen als mama ook deelt op Instagram als @anneliesbeleeft. “Ik was 30 toen ik voor het eerst mama werd. Ik had al een heel traject afgelegd dus je denkt dat je jezelf, je sterktes en je valkuilen wel kent. En dan komen er kinderen, die extra zorg(en) en vermoeidheid met zich meebrengen. Ik heb mezelf moeten heruitvinden. Ik ben iemand met heel veel energie. Maar Oscar heeft 3,5 jaar lang slechts 4 uur per nacht geslapen. En toch wilde ik mijn leven niet opgeven. Ik wilde niet alleen mama zijn, maar ook vrouw, collega, vriendin. Maar dat ging niet. Ik was bekaf. Kapot. Er was geen balans meer in mijn energieniveau. Ik moest opnieuw een evenwicht vinden en het enige wat ik kon laten vallen, was mijn job. Ik ben bijna 7 weken niet meer gaan werken en ik ben naar de psycholoog gegaan. Ik heb voor rust gezorgd en ik heb ruimte gemaakt in mijn hoofd, door bijvoorbeeld elke dag een wandeling te maken. En te gaan lopen.”
Veel geven
“Uiteraard heeft dat ook invloed op je relatie. Op een bepaald moment hebben mijn man Wesley en ik een afspraak gemaakt: wat we ’s nachts tegen elkaar zeggen, daar komen we overdag niet meer op terug. Want als je 8, 9 keer uit je bed moet, wordt er wel al eens geroepen: “Het is jouw schuld dat hij weer wakker is! Jij had hem daarstraks niet mogen laten dutten!” Je begint elkaar te verwijten. Dat zorgt voor spanningen. Uiteindelijk zijn we met Oscar naar een slaapcoach geweest en dat hielp. Ze zeggen altijd dat je van kinderen veel terugkrijgt, maar die eerste 2 jaar was het ouderschap voor ons toch vooral veel geven.” “Ook de peuterleeftijd was niet evident. Toen Oscar 3 was, kreeg hij woede-uitbarstingen. Dan begon hij te schreeuwen en met dingen te gooien. Hij heeft zelfs ooit eens tegen mij geroepen dat hij mij “een stomme mama” vond. (lacht) Op zo’n momenten wist ik totaal niet wat ik moest doen of hoe ik moest reageren. Dat was zoeken. Maar hoe ouder de kinderen zijn, hoe gemakkelijker het wordt.”
“Eens je kinderen hebt, ga je door een heel proces van zelfontwikkeling. Ik heb bijvoorbeeld erg leren relativeren. Op het einde van de dag zijn er maar 2 zaken belangrijk: Mona en Oscar”
Annelies, mama van Oscar en Mona
“Als je kleine kinderen hebt, is er natuurlijk weinig tijd voor zelfontwikkeling of me-time. Maar ook dat betert naarmate ze groter worden. Ik ga 3 keer per week lopen en toen ze nog baby waren, voelde ik me daar schuldig over. Want dan liet ik mijn man alleen met hen achter. En dan kon ik niet van het lopen genieten omdat ik met mijn hoofd thuis zat. Maar daar heb ik geen last meer van. Ook Wesley trekt er regelmatig alleen op uit met de fiets. En dat is helemaal prima. Nu, eens je kinderen hebt, ga je sowieso doorheen een heel proces van zelfontwikkeling. Ik heb bijvoorbeeld erg leren relativeren. Mijn werk, mijn hobby’s, … ik kan daar veel energie in steken, maar op het einde van de dag zijn er maar 2 zaken belangrijk: Mona en Oscar. Alles draait rond hen. Als je kinderen niet gelukkig zijn, ben je dat zelf ook niet. Dat is zó verbonden met elkaar.”
Kiezen voor mildheid
“Ik vind het belangrijk om hen een veilige hechting te geven. Daarom dat ik Oscar ook nooit liet wenen als hij niet wilde slapen. Als ze een nachtmerrie hebben, weten ze dat bij ons mogen komen. Ik wil hen leren dat als ze bang zijn, twijfels hebben, wij er voor hen zijn, zonder boosheid, zonder oordeel. Ik wil een veilige haven zijn voor hen. Mijn man en ik kiezen voor mild ouderschap. Niet alleen voor de kinderen, ook voor onszelf. Ik ben geen perfectionist. Ik ga met de stroom mee, ooit loop je sowieso met je hoofd tegen de muur en dat is oké. Maar dat moet je leren. In het ouderschap moet je groeien. Niemand is van bij de start de ideale ouder. Ik laat mij inspireren door andere ouders, op bijvoorbeeld sociale media. Maar de mening van anderen over ons ouderschap boeit mij niet. Je moet gewoon doen wat voor jou en je kinderen het beste aanvoelt. Dé juiste manier bestaat niet, we doen allemaal maar iets.”
“Ik durf wel echt zeggen dat ik een goede mama ben. Dat komt waarschijnlijk omdat ik mij goed omringd voel: Wesley en ik hebben nooit discussie over de opvoeding van onze kinderen”
Annelies, mama van Oscar en Mona
“We maken al miljoenen jaren kinderen, maar er is nog steeds geen handleiding. En wat voor mij werkt, werkt misschien niet voor jou. Dat zou tot onzekerheid en twijfels kunnen leiden, maar ook daar heb ik geen last van. Pas op, ik maak ook fouten, hè. Ik verlies ook mijn geduld. Maar ik durf wel echt zeggen dat ik een goede mama ben. Dat komt waarschijnlijk omdat ik mij goed omringd voel: Wesley en ik hebben nooit discussie over de opvoeding van onze kinderen, we hanteren daarin dezelfde normen en waarden. Maar de beste graadmeter zijn Mona en Oscar. Ik heb 2 zeer gelukkige kinderen. Onlangs waren we gaan skiën en Mona was gevallen. Ze stond recht en zei: “Ja mama, niemand gaat door het leven zonder te vallen en zonder fouten te maken.” Als ik dat hoor, weet ik dat wij goed bezig zijn.”
Onvoorwaardelijke liefde
“Het is supercliché, maar de liefde voor je kinderen is onvoorwaardelijk. Wat ze ook uitsteken, ik zal hen altijd graag zien. Natuurlijk maakt die onvoorwaardelijke liefde je als ouder ook ontzettend kwetsbaar en angstig. In wat voor wereld zullen zij straks zelf een gezin stichten? Mijn grootste angst zijn de gevaren van de hedendaagse samenleving, zoals bijvoorbeeld drugs. Maar ik probeer daar niet te hard over na te denken, want dan word je gek. Je moet vertrouwen hebben. Dat is het moeilijkste aan het ouderschap, loslaten. En dat begint al van op het moment dat ze geboren worden. Als ouder kan je hen alleen maar de juiste basis en hechting meegeven, al de rest heb je toch niet in de hand.””
De geluksdriehoek en het ouderschap
Wanneer we de geluksdriehoek erbij nemen, zien we dat het ouderschap invloed heeft op alle onderdelen van de driehoek, zowel in positieve als in negatieve zin:
- Jezelf kunnen zijn
Wie ben ik, wat vind ik belangrijk en waar sta ik voor? Dit zijn zeer relevante, maar verre van evidente vragen. Het krijgen (of hebben) van) kinderen zet deze kwesties bij veel mensen extra in de verf. Dat kan voor heel wat vragen en twijfels zorgen: sta ik acht achter de dingen die ik doe? Hoe combineer ik de zaken die ik belangrijk en waardevol vind met mijn gezinsleven? Klopt het plaatje wel voor mij?
Dit hoeft zeker niet (enkel) negatief te zijn: kinderen kunnen je een spiegel voorhouden en je uitdagen om keuzes te maken die bij jou en je gezin passen. Wanneer de context het echter niet toelaat om voluit voor deze keuzes te gaan, komt dit bouwblok natuurlijk onder druk te staan. Niet iedereen heeft immers de mogelijkheid om bijvoorbeeld deeltijds te gaan werken, of om de kinderen naar de grootouders te brengen in plaats van naar de opvang.
- Goed omringd zijn
It takes a village to raise a child… We kennen het zinnetje allemaal, ondertussen is het bijna een dooddoener geworden. En toch is het ook heel erg waar: er alleen voor staan in de opvoeding van een kind is zeer moeilijk. Jezelf goed laten omringen, hulp en ondersteuning kunnen vragen en krijgen, is dan ook bijzonder belangrijk.
Daarnaast is het oppassen dat we vanuit onze huiselijke cocon de voeling met anderen en de samenleving niet verliezen. Afspreken met vrienden en familie is misschien minder evident dan toen er nog geen kinderen waren. Uiteraard is dat oké, maar sta wel vaak genoeg stil bij de vraag: wat vind ik hier nu eigenlijk van? Waar zou ik graag op inzetten, met wie en hoe combineer ik dit met mijn gezin?
"Geniet ervan, want ze worden zo snel groot" is nog zo’n cliché. Maar opnieuw blijkt het te kloppen. Iedere fase in het ouderschap is anders en iedere fase heeft zijn moeilijke, maar ook zijn prachtige kanten. Vergeet niet om af en toe stil te staan bij de mooie momenten en ze te koesteren en er dankbaar voor te zijn.
- Je goed voelen
Voor een grote groep mensen draagt het hebben van een kind inherent bij tot een goed gevoel, en dat ondanks het slaaptekort, de twijfels, de bezorgdheid, … Anderzijds kan ook dit bouwblok onder druk komen te staan: we vinden onszelf niet goed genoeg, andere ouders (op sociale media bijvoorbeeld) doen het precies beter, de batterijen worden steeds platter en kunnen nauwelijks nog opgeladen worden, van tijd voor jezelf is geen sprake (meer)…
Ook hier geldt dat stilstaan bij je situatie de eerste stap is. Zoek uit wat er speelt, waar je voor staat. Neem wat afstand en ga na waar je op kan en wilt inzetten: hoe bouw je tijd in voor jezelf? Wat of wie heb je hiervoor nodig? Wat helpt je om je gedachten los te laten? Is er iemand die je kan bijstaan om wat rust te krijgen en het gepieker een plaats te geven? Mildheid is key!
- De oranje bol
De combinatie van het nieuwe, het onzekere, het opnemen van een nieuwe rol, de veranderingen in je relatie, de verantwoordelijkheid … brengen vele ouders (even) uit balans. Weet dat dat zeker oké is. Een belangrijk, maar moeilijk aspect aan het opvoeden van kinderen is co-reguleren: kinderen hebben ons, volwassenen, nodig om om te kunnen gaan met hun emoties. Het is dan ook nodig dat wij, de volwassenen, dat ook kunnen. En dat is niet altijd evident. Niemand is perfect. De ene keer lukt het wel en de andere niet. Ook dit is prima!
Daartegenover staat dat kinderen je bijna verplichten om flexibel te zijn, om out of the box te denken of mee te gaan met de flow. En laat dit net vaardigheden zijn die sterk bijdragen tot ons mentaal welbevinden.
Meer lezen over ouderschap? Dat kan hier.
