Sector memorandum verkiezingen mei 2019
Hier vind je de memoranda van elke lid van het sectoroverleg preventieve gezondheidszorg.
Preventie is de nieuwe mindset
Het sectoroverleg gezondheidsbevordering verenigt de partnerorganisaties, terreinorganisaties en Logo’s die door de Vlaamse overheid in het preventief gezondheidsbeleid erkend worden. Samen ondertekenen we een aantal voorstellen om de noodzakelijke omslag te maken in het beleid en resultaten te boeken want … preventie rendeert!
Onze wensen samengevat:
- Een gezondheids- en welzijnsaanbod dat de mens en niet de structuren centraal stelt
- Aantrekkelijke coachingsystemen die mensen ondersteunen
- Een leef-, leer- en werkomgeving die de gezonde keuze stimuleert
- Een virtuele omgeving die een gezonde leefstijl promoot
- Eindelijk Health in all Policies omzetten in de praktijk door een gezondheidstoets te verplichten
- Een slimme samenwerking tussen overheid, middenveld, burger en bedrijfswereld
- Proportioneel universalisme is dé houvast
- Voldoende implementatiekracht op alle beleidsniveaus
Gezonde levensstijl: dé uitdaging van onze tijd
We leven steeds langer, en zullen met z’n allen ook langer werken. Deze maatschappelijke uitdagingen maken het streven naar een gezonde levensstijl nog belangrijker. Maar in een omgeving die ons voortdurend verleidt om (ongezonde) keuzes te maken, is dit helaas geen sinecure.
De burger is vragende partij voor een leefstijl-coaching op maat. Nieuwe technologieën beloven dit gemakkelijker te maken. Tegelijkertijd zorgen de maatschappelijke uitdagingen ervoor dat de druk op ons gezondheidszorgsysteem onhoudbaar is geworden. Willen we langer gezond aan het werk blijven, de gezondheidsongelijkheid verkleinen en de zorgkosten beheersbaar houden? Dan worden investeringen in het bevorderen van een gezonde leefstijl binnen een gezonde omgeving steeds belangrijker.
De minister van Gezondheid kan dit niet alleen, zelfs een overheid of overheden kunnen dit niet alleen. Overheden, middenveld, burgers en bedrijfswereld moeten hiervoor de handen in elkaar slaan en er samen voor zorgen dat investeringen in het bevorderen van gezondheid en ziektepreventie maximaal renderen.
Gezondheidsongelijkheid
We vinden het als sector belangrijk dat mensen gemakkelijk de gezonde keuze kunnen maken. Dat is niet altijd eenvoudig. Voor sommige bevolkingsgroepen is het zelfs nog moeilijker dan voor andere. De sociaal-economische status (zoals het inkomen, het opleidingsniveau en de gezinssamenstelling), etnisch-culturele factoren, genderkenmerken en sociale risico’s spelen daarin een rol. Grootsteden zijn superdivers geworden en (ook) dit zorgt voor nieuwe uitdagingen in de bestrijding van gezondheidsongelijkheid. Wanneer zulke verschillen het risico op gezondheidsongelijkheid verhogen is onaanvaardbaar en onrechtvaardig. Als maatschappij moeten we hier oog voor hebben en structureel aan werken.
Een duurzame samenleving: niet zonder preventie
In de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (Sustainable Development Goals of SDG’s) van de Verenigde Naties krijgt gezondheid terecht een expliciete plaats: naast de toegankelijkheid van gezondheidzorg, wordt ook duidelijk ingezet op gezondheidsbevordering en ziektepreventie. Dit globaal kader voor duurzame ontwikkeling is voor de politiek een kompas om gezondheid en preventieve gezondheidszorg te integreren in een algemeen beleid gericht op een mondiale, duurzame samenleving.
Onze wensen
1. Een gezondheids- en welzijnsaanbod dat de mens en niet de structuren centraal stelt: het bevorderen van fysiek en mentaal gezond leven en het aanpakken van ziekte of problemen komen hierin tegelijk en gelijkwaardig aan bod.
Een ‘mensgericht’ gezondheidsaanbod met mentaal welbevinden als rode draad om ook aan fysieke en sociale gezondheid te werken, waarin bijvoorbeeld het vermijden van burn-outs op de werkplek belangrijk is. Gezondheidsprofessionals die niet langer georganiseerd zijn vanuit de schotten tussen preventie en zorg, die deskundig zijn in een breed gezondheidsaanbod, die op maat werken en die bijvoorbeeld via leefstijlgeneeskunde actief de gezondheidsvaardigheden bij doelgroepen versterken. Een structurele integratie van brede preventieve opdrachten in de eerste lijn is hiervoor essentieel, bijvoorbeeld via een systematische multidisciplinaire aanpak.
2. De aanwezigheid van aantrekkelijke coachingsystemen die mensen ondersteunen in hun duurzame keuze voor een gezonde leefstijl.
Een structureel en kwaliteitsvol systeem van leefstijlcoaches, waarin verder gebouwd wordt op de positieve ervaringen met één-op-één coaching zoals Beweging Op Verwijzing (BOV) of groepscoaching zoals Zilverwijzer (mentaal welbevinden bij ouderen). Een coachingsysteem dat gebruikmaakt van e-health voor bijvoorbeeld het opvolgen van gezondheidsindicatoren doorheen de levensloop. Mensen die mobiele apparaten, apps en sociale media gebruiken om ook hun leefstijlcoaching in eigen handen te nemen.
3. Een leef-, leer- en werkomgeving die de gezonde keuze stimuleert, de ongezonde keuze ontmoedigt of soms belemmert.
Een fysieke omgeving die mensen dagelijks aanmoedigt om de gezonde keuze te maken, bijvoorbeeld door gezonde voeding makkelijker en meer beschikbaar te maken, meer en beter toegankelijke bewegingsmogelijkheden te voorzien of de publieke ruimte op een doordachte manier in te richten. Een omgeving waarin mensen worden beschermd tegen milieurisico’s en ongezonde producten, door bijvoorbeeld settings waar veel kinderen komen rookvrij te maken (cf. Generatie rookvrij), door bron- en blootstellingsmaatregelen tegen fijn stof, hormoonverstorende en andere schadelijke chemische stoffen te nemen, door overheidsgesteunde gezondheidslabels op voedselverpakkingen in te voeren, of door productnormering voor meubels, cosmetica en houtkachels, en taksen op tabak, alcohol en ongezonde voeding te voorzien. Dit alles binnen een algemeen gezondheidsbeleid, mee gefinancierd door de opbrengsten van de taksen.
4. De aanwezigheid van een virtuele omgeving die een gezonde leefstijl promoot.
De mens die in een ‘informatiebubbel’ leeft waarin gezonde keuzes worden aangemoedigd. Media, sociale media, een marketing- en reclamesector die vanuit hun maatschappelijke verantwoordelijkheid hierin een actieve rol opnemen en gezondheid bevorderen vanuit bijvoorbeeld afspraken over kindermarketing en mediarichtlijnen.
5. Eindelijk Health in all Policies omzetten in de praktijk door een gezondheidstoets te verplichten voor belangrijke wetgeving binnen de diverse beleidsniveaus en beleidsdomeinen.
De verschillende beleidsdomeinen en bestuursniveaus toetsen systematisch af wat precies de impact van nieuwe regelgeving is op de gezondheid van mensen. De verschillende domeinen en niveaus werken structureel samen aan gezondheidswinst én investeren hierin. Ze voorzien gezamenlijke gezondheidsdoelstellingen, een permanent overleg en een substantieel budget voor gezondheidsbevordering dat het verschil kan maken. Voorbeelden hiervan zijn een vergaande afstemming over beleidsindicatoren tussen beleidsdomeinen sport en gezondheid, systematische aandacht voor gezondheidseffecten in de strategische adviesraden van de overheden en een beduidend budget om een modal shift te realiseren.
6. Een slimme samenwerking tussen overheid, middenveld, burger en bedrijfswereld die de kans op een gezondere samenleving aanzienlijk vergroot
Een samenwerking tussen visionaire overheden, deskundige gezondheids- en andere social profitorganisaties, verantwoordelijke burgers en een maatschappelijk geëngageerde bedrijfswereld die gezondheidsimpact realiseert via experimentele concepten en businessmodellen zoals entertainment-education, health impact bonds, of crowdfunding.
7. Proportioneel universalisme is dé houvast voor het verkleinen van gezondheidsongelijkheid
Proportioneel universalisme wordt gebruikt als de werkwijze zowel om gezonde keuzes in de omgeving gemakkelijker te maken als om de gezondheidsvaardigheden te versterken. Het gaat bijvoorbeeld om gezonde voeding voor kwetsbare groepen bereikbaar maken, maar ook om toegankelijke informatie met verstaanbare adviezen voor bijvoorbeeld deelname aan bevolkingsonderzoeken. De ambitie is een integraal armoedebeleid dat gezondheidswinst oplevert voor kwetsbare groepen door onderliggende sociaal-economische en andere risicofactoren zoals inkomen, onderwijs, woonkwaliteit, werk te verbeteren.
8. Voldoende implementatiekracht op alle beleidsniveaus om voorgaande doelstellingen te kunnen realiseren.
De noodzakelijke capaciteit en deskundigheid voor een brede implementatie van leefstijlinterventies is beschikbaar in verschillende settings, zoals onderwijs, werk, lokale gemeenschappen, zorg en welzijn. De betrokken beleidsdomeinen en overheden voorzien hiervoor budgetten. Een brede range aan professionals, zowel gezondheidsbevorderaars, preventiewerkers, zorgverstrekkers en hulpverleners, als leraren, preventieadviseurs, lokale ambtenaren, bejaarden- en gezinshulp, thuiszorg en anderen hebben de deskundigheid en de ruimte om binnen hun opdracht hun cliënten te ondersteunen om gezond te leven.
Ondertekend door de leden van het sectoroverleg preventieve gezondheidszorg:
- Centrum voor Kankeropsporing (CvKO)
- De Sleutel,
- Diabetes Liga,
- Domus Medica
- Eetexpert,
- Expertisecentrum voor val- en fractuurpreventie (EVV),
- Gezondheidszorg en hulpverlening aan prostituees (GHAPRO)
- Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG),
- Kom op tegen Kanker (KOTK),
- Landsbond van Christelijke Ziekenfondsen (CM),
- Landsbond van Liberale Ziekenfondsen (LLM),
- Landsbond van Onafhankelijke Ziekenfondsen (MLOZ),
- Landsbond van de Neutrale Ziekenfondsen,
- Nationaal Verbond van Socialistische Mutualiteiten (NVSM),
- Pasop,
- Sensoa,
- Stichting tegen Kanker (STK),
- Verbond der Vlaamse Tandartsen (VVT),
- Vereniging van Wijkgezondheidscentra (VWGC),
- Vereniging voor Respiratoire Gezondheidszorg en Tuberculosebestrijding (VRGT),
- Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen (VAD),
- Vlaams Expertisecentrum voor Suïcidepreventie (VLESP),
- Vlaams Instituut Gezond Leven,
- Vlaamse Logo’s,
- Vlaamse Wetenschappelijke Vereniging voor Jeugdgezondheidszorg (VWVJ),