Inspiratiebox voor Warme Steden & Gemeenten
Jouw Warme Stad of Gemeente maakt werk van een integraal beleidsplan door een omgeving te creëren waar kinderen en jongeren zich goed in hun vel voelen. Je zette daarvoor al een paar belangrijke stappen en koos bewust voor enkele pijlers van een Warme Stad of Gemeente. Deze inspiratiebox helpt en inspireert je om die pijlers in te vullen met concrete acties. Het is een verzameling van positief geëvalueerde praktijken uit andere (Warme) Steden die telkens bij een of enkele van de pijlers passen. Elke actie heeft een eigen actiefiche waarin ze wordt uitgelegd en geëvalueerd.
Pijler 1: besteed aandacht aan de basisbehoeften en rechten van kinderen en jongeren
Wanneer heeft een kind een veilige vertrekbasis? Als zijn basisbehoeften vervuld zijn en zijn rechten gerespecteerd worden. Zowel de fysieke als sociale basisbehoeften van kinderen én ouders moeten vervuld worden. Een veilige thuis en voldoende levensstandaard versterkt kinderen in het omgaan met tegenslagen en biedt een basis voor emotioneel en sociaal welbevinden, zowel op jonge als op oudere leeftijd. Het is vooral de subjectieve beleving van het al dan niet beantwoord zijn van de behoeften die het (on)welbevinden bepaalt. Sociale ongelijkheid versterkt het gevoel dat de basisbehoeften niet beantwoord zijn.
Pijler 2: moedig een warme, ondersteunde opvoeding aan
Elk kind ervaart een warme, ondersteunende opvoeding op maat. Naast veiligheid voelen kinderen ook warmte, liefde, verantwoordelijkheid en grenzen. Hun begeleiders (ouders, leerkrachten, jeugdleiders) zijn betrokken, geven grenzen aan en laten kinderen zelf participeren in de opvoeding. Ze hebben hierbij aandacht voor bekrachtiging en waardering van het kind of de jongere. Een veilige hechting met de opvoeders legt de basis voor latere positieve relaties.
Pijler 3: ondersteun de persoonlijke ontwikkeling
Elk kind krijgt groeikansen op maat. Hiervoor heeft hij zowel thuis, op school als in de vrije tijd een uitdagende leeromgeving nodig die de kans geeft schoolse en niet-schoolse vaardigheden te ontwikkelen en zijn talenten ten volle te benutten. Elk kind heeft het gevoel een zinvolle bijdrage te leveren aan de gemeenschap en vindt zingeving in wat hij doet.
Pijler 4: creëer verbondenheid tussen kinderen, jongeren en hun omgeving
Elk kind en elke jongere voelt zich verbonden met ouders, andere volwassenen, leeftijdsgenoten en met organisaties zoals scholen, verenigingen ... Ook tussen de verschillende omgevingen van kinderen en jongeren (ouders, buurten, scholen, de gemeente) bestaat verbondenheid. Niemand wordt uitgesloten en kinderen en jongeren leren al op jonge leeftijd omgaan met diversiteit. Ouders en kinderen met een sterk sociaal kapitaal zijn beter bestand tegen tegenslagen en voelen zich deel van een groter geheel.
Pijler 5: maximaliseer kansen op fysieke gezondheid
Elk kind of elke jongere krijgt kansen om gezond op te groeien in een gezonde omgeving en wordt beschermd tegen gezondheidsrisico’s. De fysieke gezondheid wordt deels bepaald door biologische factoren waar we weinig invloed op hebben, maar ook door omgevingsfactoren waar we wél invloed op hebben. Een gevoel van energie, vitaliteit maakt dat kinderen en jongeren minder kansen hebben op fysieke aandoeningen. Het is dus zeker ook de perceptie van de eigen gezondheid die bepalend is.
Pijler 6: maak kwetsbaarheid bespreekbaar in een veilige omgeving
Elk kind groeit op in een klimaat waar zorgen en kwetsbaarheden bespreekbaar zijn. Er heerst geen taboe over psychische problemen en de omgeving moedigt hen aan over kopzorgen te spreken. Elk kind of elke jongere komt uitdagingen tegen die hij/zij niet alleen aankan. Een eerste stap om te voorkomen dat deze uitdagingen een probleem worden, is ze bespreken met mensen uit de dichte of brede sociale omgeving.
Pijler 7: zorg dat kinderen en jongeren gemakkelijk de weg naar hulp vinden
Elk kind en elke jongere heeft toegang tot een aangepast hulpverleningsaanbod op het moment dat hij of zij met grote uitdagingen te maken heeft. Zij en hun ouders herkennen problemen tijdig, vinden de weg naar de juiste hulp en krijgen hulp waarbij hun noden centraal staan.
Pijler 8: betrek kinderen en jongeren bij het beleid
Kinderen en jongeren voelen dat hun mening ertoe doet in hun stad of gemeente. Zowel in de organisaties waar ze vaak komen als in hun eigen stad of gemeente wordt hun mening gevraagd en wordt daar ook iets mee gedaan. Zo worden ze niet uitgesloten maar krijgen ze het gevoel impact te hebben op de wereld rondom hen.