Succesfactoren voor gezondheid in de kinderopvang
Er zijn een aantal factoren die de slaagkansen van het gezondheidsbeleid in de kinderopvang kunnen verhogen. Zet je op één of meerdere van deze succesfactoren te weinig in? Dan formuleer je hier bij voorkeur een doelstelling rond. Check snel onderstaande vragen en ontdek zo waar je eventueel nog aan moet werken.
Visie
Is er een visie op het gezondheidsbeleid?
Een sterk gezondheidsbeleid vertrekt vanuit een duidelijke en gedragen visie. De visie geeft richting aan alle betrokkenen en biedt een houvast om activiteiten rond gezondheid aan te toetsen.
Niet iedereen denkt in eerste instantie hetzelfde over gezondheid, en iedereen heeft andere ervaringen. Hou in jullie visie rekening met deze diversiteit bij kinderen en personeelsleden, en met de ruime definitie van gezondheid (fysieke, mentale en sociale gezondheid). Zo draag je met het gezondheidsbeleid van jullie kinderopvang bij aan maximale kansen op een gezond leven bij alle personeel, baby’s, peuters, kleuters en kinderen.
Neem de werking rond gezondheid op in beleidsdocumenten zoals het kwaliteitshandboek, pedagogisch beleidsplan (van de school), arbeidsreglement, de schriftelijke overeenkomst met de ouders, risicoanalyse veiligheid en gezondheid, informatiedocumenten voor de ouders …
Communicatie
Communiceren jullie over het gezondheidsbeleid?
Maak jullie gezondheidsbeleid bekend in de kinderopvang. Laat kinderen, ouders, bezoekers, partners en het personeelsteam weten waar jullie mee bezig zijn, welke keuzes jullie maken en waarom. Sta open voor feedback: communicatie is wederzijds.
Breng de gezondheidsthema’s ook aan bod op overlegmomenten (zoals personeelsvergadering).
Gebruik alle beschikbare communicatiekanalen en pas je boodschap aan de doelgroep aan. Hou er rekening mee dat een heldere, eenvoudige boodschap iedereen pleziert.
Mogelijke communicatiekanalen:
- via een rondleiding of kennismakingsgesprek met de ouders
- via de website van de kinderopvang
- via sociale media (bv. een Facebookgroep van de kinderopvang)
- via de nieuwsbrief van de kinderopvang
- via infobrieven naar de ouders
- via een infobord in de kinderopvang
- via het (online) communicatieplatform van de kinderopvang (bv. heen- en weerschriftje, mail, Bitcare)
- tijdens het breng- en haalmoment
- via een leefboek met verhalen en gebeurtenissen van de kinderopvang
- via infoavonden
- op de opendeurdag
- …
Meer info en concrete tips over communicatie met ouders voor kinderdagverblijven en onthaalouders kan je ook ontdekken aan de hand van de vragenlijsten rond voeding en beweging.
Meer info en concrete tips over communicatie met ouders voor voor- en naschoolse opvang is ook te vinden in de handleiding van Actieve kinderopvang.
Kinderparticipatie
Betrekken jullie de kinderen bij de uitbouw van het gezondheidsbeleid?
Het gezondheidsbeleid voelt voor kinderen vaak beperkend aan. Geen koekje of frisdrank meer mogen, zien kinderen misschien als straf. Betrek de kinderen bij de uitwerking van het gezondheidsbeleid om zo’n negatieve houding te vermijden.
Als kinderen hun zegje mogen doen bij de organisatie, voelen ze zich gehoord, gezien en begrepen. Dat is goed voor de ontwikkeling van een positief zelfbeeld en een hoger welbevinden. Ook zullen ze zich medeverantwoordelijk voelen, en zullen ze de afspraken die ze zelf maakten meer respecteren.
Hoe geef je kinderen, en zelfs peuters, een actieve inbreng? Hierbij enkele voorbeelden:
- adviseren (bv. mening kinderen bij het bedenken, opbouwen en inrichten van speelhoeken)
- plannen van acties (bv. kinderen denken mee naar over leuke buitenruimte via foto’s of tekeningen)
- uitvoeren van acties (bv. kinderen maken samen fruitsalade, ruimen materiaal op, maken materiaal proper, tafel dekken, met eetkar rijden)
- evalueren van acties en beleid (bv. vragen naar feedback van kinderen)
Baby's maken duidelijk wat ze willen via hun motoriek en temperament. Observeer hen daarom nauwkeurig. Zoek actief naar de mening van de allerkleinsten (bv. duimpjes omhoog of omlaag, picto's met droevig of blij gezicht …). Betrek hen ook bij beslissingen die hen aangaan. Geef het kind ruimte voor eigen initiatief en toon dat wat het kind zegt of doet je interesseert.
Niet voor elk kind werkt hetzelfde, wissel daarom af in werkvorm om ieder kind de ondersteuning en kansen te bieden om actief betrokken te worden.
Samenwerking
Werken jullie samen met externe partners? Is er een goeie interne samenwerking? Werken jullie samen met de ouders?
Een gezondheidsbeleid uitrollen is een hoop werk, maar je staat er als kinderopvang gelukkig niet alleen voor! Er zijn verschillende partners die je kunnen ondersteunen bij bepaalde taken waar je zelf expertise in mist, zoals het ondersteuningsnetwerk (Unizo, VoorZet, ’t OpZet), de pedagogische ondersteuningsorganisaties, diensten voor onthaalouders, koepels (SOM, Vlaams Welzijnsverbond, Unieko), Kind & Gezin, Gezond Leven, VVSG, MOEV, gemeente, Logo …
Samenwerken met partners werkt motiverend, vergroot de kans op effectiviteit en geeft je bovendien inspiratie.
Al eens nagedacht over een samenwerking met andere kinderopvang? Leer van elkaar en bouw samen aan een sterk gezondheidsbeleid binnen jullie dienst van kinderopvang. Ga na wat de samenwerkingsmogelijkheden zijn met lokale partners of handelaars en vergeet zeker de samenwerking met je collega’s en de ouders niet. Samen sta je sterk.
Hier enkele acties waar je ouders bij kan betrekken:
- adviseren van de werking rond gezondheid
- adviseren van prioriteiten, doelstellingen en acties (bv. vragen aan ouders welke gezondheidsthema’s zij belangrijk vinden)
- plannen van acties (bv. ouders denken mee na over nieuwe inrichting buitenruimte)
- uitvoeren van acties (bv. ouders gaan mee op uitstap, ouders komen mee fruit snijden)
- evalueren van acties en beleid (bv. vragen naar feedback van ouders)
Let wel op: niet elke ouder is het gewoon om adviezen te geven en/of betrokken te zijn bij het plannen, uitvoeren of evalueren van acties. Met de gepaste ondersteuning zullen ze echter graag met jullie hun eerste stappen hierin zetten.
Deskundigheid
Voelt het personeelsteam zich deskundig om rond gezondheid te werken?
Haal het maximum uit je team! Je team beschikt ongetwijfeld al over heel wat deskundigheid die je kunt gebruiken om een succesvol gezondheidsbeleid uit te bouwen. Heeft die nieuwe begeleidster in haar vorige job misschien al eens een werking rond gezondheid uitgewerkt? Of volgde iemand al een nascholing over gezonde voeding? Pols zeker eens naar de ervaringen van je collega’s. Nuttige informatie kunnen jullie met elkaar delen.
En denk daarbij niet enkel aan kennis en ervaring rond gezondheidsbevordering, maar bijvoorbeeld ook aan thema’s zoals communicatie en contacten leggen met (maatschappelijk kwetsbare) ouders.
Neem een kijkje in het vormingsaanbod van Gezond Leven, maar ook bij partners zoals VoorZet VCOK, ’t OpZet, CEGO,..…. Ook via samenwerking met partners haal je deskundigheid binnen.
Leiderschap
Is er een verantwoordelijke voor het gezondheidsbeleid? Krijg je steun van de directie?
Het is belangrijk dat er een trekker of verantwoordelijke is voor het gezondheidsbeleid, die ook de steun en het mandaat krijgt van de directie om aan de slag te gaan. Deze verantwoordelijke of trekker moet alle betrokkenen aanspreken.
Tijd en middelen
Zijn er voldoende tijd en middelen om aan het gezondheidsbeleid te werken?
Een sterk gezondheidsbeleid vraagt tijd en middelen. Houd binnen je budget rekening met de uitbouw van een werking rond gezondheid.
Bv. budget voor:
- iedereen betrekken en een draagvlak creëren bij zowel personeel, ouders, de omgeving en de kinderen
- ondersteuning van externen voor het uitbouwen van een werking rond gezondheid
- nascholing of vorming voor personeel
- workshops of activiteiten voor de kinderen door externen (bv. kinderyoga georganiseerd door een extern persoon)
- aankopen van educatief materiaal en acties (bv. affiches, boekjes …)
- infrastructuur (bv. herinrichting van leef- of buitenruimte, fietsenstalling …)
- …
Ga in gesprek met jouw directeur of verantwoordelijke om de mogelijkheden in de opvang te bekijken. Is er bv. budget voorzien voor het gezondheidsbeleid? Kan er iemand een paar uur vrijgesteld worden om aan het gezondheidsbeleid te werken? Ga na bij de gemeente/stad/provincie of er subsidies zijn voor kinderopvang.