Sedentair gedrag
Sedentair gedrag of lang stilzitten: de Vlaming lust er wel pap van. We brengen gemiddeld meer dan acht uur per dag door op ons zitvlak: thuis, op school en op het werk. Ook als we onderweg zijn, zitten we in de auto of op de trein en in onze vrije tijd spelen we met de computer, gaan we naar de bioscoop of lezen we een boek.
Elke dag is een uitnodiging om veel en lang te zitten. En dat is niet oké: een gezonde dag bestaat uit een gezonde mix van zitten, staan en bewegen. Zitten wordt soms het nieuwe roken genoemd. Dat is wat kort door de bocht. Maar wat wel vaststaat, is dat we ons fysiek en mentaal beter in ons vel voelen als we lang stilzitten beperken. Dus waar wacht je op? Sta wat vaker op, strek de benen en beweeg!
Als je op de bewegingsdriehoek kijkt, vind je sedentair gedrag of lang stilzitten dan ook terug in de oranje zone.
Wat is sedentair gedrag?
Sedentair gedrag of lang stilzitten is alles wat je doet terwijl je ligt of zit en waarbij je heel weinig energie verbruikt. Slapen hoort daar niet bij.
Enkele voorbeelden van sedentair gedrag:
- stilzitten op school
- aan je bureau zitten op het werk
- in de auto zitten
- werken voor een beeldscherm
Beeldschermwerk of schermtijd zijn alle activiteiten waarvoor je een scherm nodig hebt, zoals:
- tv-kijken
- op de computer werken
- gamen
- een tablet of smartphone gebruiken
Is sedentair gedrag hetzelfde als fysiek inactief zijn? Nee, want mensen die veel stilzitten, kunnen toch voldoende matig intensief bewegen. Neem nu Adil in de onderstaande illustratie. Hij fietst elke dag matig intensief 30 minuten van en naar het werk, maar zit overdag heel wat uren aan zijn bureau. Zijn collega Jan past daar een mouw aan door regelmatig even op te staan, de benen te strekken en wat te bewegen. Zo zit hij niet al te lang stil.
Dat geldt ook voor kinderen. Stel dat een kleuter elke dag 60 minuten matig intensief beweegt, dan haalt hij mooi de aanbeveling. Maar zit hij de rest van de dag stil, dan heeft hij toch een zittend leven. Een gezonde mix van zitten, staan en bewegen is dan ook het beste advies voor jong en oud.
Hoeveel energie verbruik je als je lang stilzit?
Wil je weten hoeveel energie je verbruikt bij sedentair gedrag?
Dat doe je door gebruik te maken van de MET-waarde. MET staat voor ‘Metabolic Equivalent by Task’ en is een maat voor de stofwisselingsprocessen in ons lichaam. 1 MET komt overeen met je energieverbruik in rusttoestand. Lang stilzitten heeft een MET-waarde van 1 tot 1,5 MET.
| zittend lezen | 1,3 MET |
| zittend eten | 1,3 MET |
| autorijden | 1,3 MET |
| zittend tv-kijken | 1,3 MET |
| zittend een film bekijken | 1,5 MET |
| zittend werken | 1,5 MET |
| zittend naar een sportevent kijken | 1,5 MET |
Heb je geen boodschap aan MET-waarden? Geen probleem, met deze formule 'vertaal' je ze heel gemakkelijk naar kilocalorieën (kcal):
(MET-waarde van de activiteit x 3,5 x gewicht in kg)/200 = Energieverbruik per minuut (kcal/min)
Een voorbeeld:
Je buurman weegt 70 kg en zit gedurende 30 minuten neer tijdens het tv-kijken. Hoeveel energie heeft hij verbruikt?
- (1,3 MET x 3,5 x 70kg)/200 = 1,6 kcal per minuut
- 1,6 kcal per minuut x 30 minuten = 48 kcal
30 minuten zittend tv-kijken, levert je buurman dus maar een energieverbruik van 48 kcal op.