Nutri-Score
De Nutri-Score vind je overal. Op verpakkingen, promofolders van de supermarkt, prijsetiketten … Dit label werd voor het eerst in Frankrijk ingevoerd en sinds augustus 2018 kiest ook België ervoor. Het is het eerste label waarvoor is aangetoond dat het consumenten helpt om gezondere voeding te kopen. Ook wij hebben onder meer daarom een voorkeur voor dit voedingslabel. Toch raden we aan om de impact van het Nutri-Score-label op het koop- en eetgedrag van de consument te blijven monitoren.
Combinatie van kleur- en lettercodes
De Nutri-Score is een visuele weergave van de voedingswaarde tabel en bestaat uit een kleur en een letter. Die combinatie geeft aan welke voedingsmiddelen binnen een bepaalde productgroep gezonder zijn dan andere. Welke kleur en letter een Nutri-Score-label krijgt, wordt bepaald aan de hand van het algoritme dat het Franse Nutritional Epidemiology Research Team ontwikkelde.
Het algoritme koppelt positieve eigenschappen (gehalte aan eiwit, vezels en fruit, groenten, noten) aan negatieve eigenschappen (gehalte aan energie, suikers, verzadigd vet, natrium (onderdeel van keukenzout)) om te komen tot een score tussen -15 (beste keuze) en +40 (ongezondste slechtste). Die score wordt dan herleid tot een combinatie van een letter (A tot E) en een kleur (van donkergroen naar rood). Donkergroen staat voor de beste voedingswaarde (te verkiezen), rood staat voor de slechtste voedingswaarde (te vermijden).
Nutri-Score geeft totale beoordeling van voedingsmiddel
We verkiezen de Nutri-Score boven andere voedingslabels omdat ze o.a. een eenvoudige visuele weergave combineert met uitgebreidere nutritionele criteria. Dit label beoordeelt een product globaal, wat een grote meerwaarde is. Niet alleen de ongezonde voedingsstoffen en -middelen worden meegenomen (zoals de totale suikers, verzadigde vetzuren, zout en calorieën/energie), maar ook de positieve zoals het aandeel fruit, groenten, vezels en eiwitten.
Die globale beoordeling sluit aan bij de ‘holistische’ visie die Gezond Leven uitdraagt via de voedingsdriehoek: de focus van het voedingsvoorlichtingsmodel ligt niet meer op voedingsstoffen (zoals vet, suiker, zout, eiwitten …), maar op voedingsmiddelen (groenten, fruit, vlees, vis, zuivel …) en hoe deze samen een voedingspatroon vormen.
Ons advies over de Nutri-Score
Wil je gezonde voedingskeuzes maken? Kijk dan in de eerste plaats in de voedingsdriehoek. Hou daarbij de drie uitgangspunten en extra tips bij de voedingsdriehoek in het achterhoofd. Want zo boek je de grootste winst. In een notendop: eet meer uit de donkergroene zone en eet en drink zo weinig mogelijk lege calorieën uit de rode bol.
Gebruik als tweede stap de Nutri-Score om producten uit eenzelfde categorie te vergelijken, om zo de betere keuze te maken op het moment van aankoop. Gebruik ze voor het onderling vergelijken van:
- Bewerkte producten met toevoeging van suiker, zout en/of vet. Vergelijk bijvoorbeeld verschillende soorten broodbeleg met elkaar, toets verschillende koeken onderling af, plaats meerdere dozen ontbijtgranen eens naast elkaar of zet dranken tegen elkaar af.
- Samengestelde producten zoals kant-en-klaarmaaltijden kan je ook onderling vergelijken. Houd daarbij ook steeds rekening met de portiegrootte en de samenstelling van een gezonde maaltijd.
Vergelijk bijvoorbeeld twee koeken met elkaar om te zien welke de betere keuze is. Maar vergeet niet dat een koek nog steeds thuishoort in de rode bol. Ook al heeft de ene koek dus een betere Nutri-Score, je eet er nog altijd best niet te veel van.
Positieve elementen van de Nutri-Score
Tussen 2013 en 2017 nam het Nutritional Epidemiology Research Team in Frankrijk enkele aspecten van het Nutri-Score-label onder de loep. Hoewel we de Nutri-Score niet het perfecte voedingslabel willen noemen, belicht dat onderzoek enkele belangrijke elementen die de Franse én Belgische keuze verantwoorden:
- Uitgebreide testing van het achterliggende algoritme laat zien dat de Nutri-Score voedingsmiddelen correct en logisch kan groeperen en beoordelen op basis van hun voedingswaarde. Voor bepaalde voedingsmiddelen zoals kazen, dranken en toegevoegde vetten (bv. olie, boter) werden problemen ondervonden. Daarom werd het algoritme voor deze productgroepen lichtjes aangepast.
- De Nutri-Score werd ook getoetst aan de resultaten van 3 voedselconsumptiepeilingen in Frankrijk. Dit toonde aan dat een hogere (en dus slechtere) Nutri-Score correct geassocieerd was met een hogere consumptie van zoete, vette of zoute voedingsmiddelen en een lagere consumptie van fruit, groenten, vis en volkoren granen (niveau voedingsmiddelen). De Nutri-Score gaf met andere woorden op een correcte manier gezonde en ongezonde eetpatronen weer.
- Uit onderzoek blijkt dat consumenten het Nutri-Score-label goed herkennen en gemakkelijker begrijpen dan andere voedingslabels. Als het op het correct rangschikken van voedingsmiddelen aankomt, scoort de Nutri-Score ook beter dan andere labels.
- Tot slot geven 2 studies in een experimentele supermarktsetting en 1 studie in echte supermarkten aan dat de Nutri-Score consumenten helpt om gezondere aankopen te doen in vergelijking met 3 andere voedingslabels, in het bijzonder bij de minst koopkrachtige consumenten. Het is de eerste keer dat positieve effecten op het gedrag van de consument worden aangetoond.
Nutri-Score versus voedingsdriehoek?
Gezond Leven kreeg de vraag of de Nutri-Score geen verwarring zal creëren met de voedingsdriehoek, gezien beide met kleuren werken. Een bepaalde Nutri-Score-kleur komt niet noodzakelijk overeen met de plaats en dus de kleur van dat voedingsmiddel in de voedingsdriehoek. Uitgebreide en duidelijke communicatie bij de Nutri-Score zal dus cruciaal zijn.
Gezond Leven ziet de Nutri-Score vooral als complementair aan de voedingsdriehoek. De driehoek schetst globaal hoe een gezond voedingspatroon eruitziet: uit welke voedingsmiddelen het bestaat en in welke verhouding die t.o.v. elkaar staan. De voorkeur gaat vooral naar weinig of niet bewerkte producten, die staan afgebeeld in de driehoek zelf. Afgeleiden hiervan zoals fruitsap, gesuikerde melkproducten, wit brood … staan in een (niet-afgebeelde) grijze zone. Deze producten bevatten nog nuttige voedingsstoffen maar krijgen niet de voorkeur. In de rode zone staan de ultrabewerkte producten zoals koekjes, frisdranken … Die leveren weinig of geen nuttige voedingsstoffen: te beperken dus!
Na de lancering van de voedingsdriehoek kregen we de vraag naar criteria om een verder onderscheid te maken tussen bewerkte en samengestelde producten. Er zijn bijvoorbeeld veel verschillende soorten koekjes, ontbijtgranen en broodbeleg. De samenstelling en voedingswaarde kunnen sterk variëren, waardoor het ene product een betere (of minder slechte) keuze is dan het andere. Met de Nutri-Score wordt het in één oogopslag duidelijk welk product de voorkeur krijgt. Het label vergemakkelijkt met ander woorden de keuze binnen bepaalde productcategorieën zoals snacks, koekjes, dranken, ontbijtgranen, broodbeleg en kant-en-klare maaltijden.
Nutri-Score in de wereld
Nutri-Score in België
In augustus 2018 kondigde federaal minister van Volksgezondheid Maggie De Block aan dat ook België kiest voor de Nutri-Score. Met de publicatie van het KB rond de Nutri-Score in het Staatsblad werd begin april 2019 ook het juridische kader vastgelegd. De federale overheid lanceerde op dat moment een campagne om een doorstart te geven aan de implementatie van de Nutri-Score in ons land.
De werkwijze voor toekenning van het label is identiek aan het Franse systeem. Belgische bedrijven volgen de procedure voor het gebruik van de Nutri-Score via de website van Santé publique France. Daarnaast moeten alle producten mét Nutri-Score-logo die op de Belgische markt komen, gemeld worden bij de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu.
Je vindt de Nutri-Score op vele verpakkingen en op websites en/of apps van verschillende distributeurs en producenten.
Nutri-Score in de Europese Unie
Op dit moment laat de Europese wetgeving alleen een vrijwillig gebruik van voedingslabels toe. Frankrijk heeft in 2017 haar keuze voor het Nutri-Score-label officieel doorgegeven aan de Europese Commissie. België deed in 2018 hetzelfde en ook Spanje kondigde in 2018 aan dat ze voor de Nutri-Score kiest.
Het blijft wachten op een rapport van de Europese Commissie over de Nutri-Score en voedingslabels in het algemeen. Het zou goed zijn mocht de Europese Commissie één voedingslabel voorstellen dat in de hele Europese Unie van toepassing zou zijn, al lijkt dat voorlopig nog toekomstmuziek.
Wereldgezondheidsorganisatie
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) durft zich wel al positief uit te spreken over de Nutri-Score. De introductie van een dergelijk gezondheidslabel is een van de beleidsprioriteiten voor de WHO. ‘Een belangrijke verwezenlijking op het vlak van voeding in de Europese regio’, klinkt het. Ook prijst de WHO de sterke evidence die Frankrijk opbouwde om deze keuze te kunnen maken.
In oktober 2018 publiceerde de WHO een overzichtsrapport van de ontwikkeling en implementatie van voedingslabels in de Europese regio, inclusief enkele aanbevelingen.