Ketogeen dieet: vetten als voornaamste energiebron
De 5 vuistregels toegepast op het ketogeen dieet
Focust op voedingsstoffen
Het dieet focust op een hoge inname van vetten en een zeer lage inname van koolhydraten wat kan resulteren in een ongevarieerd voedingspatroon.
Vaak te restrictief
De kans bestaat dat je heel wat gezonde voedingsmiddelen schrapt in je eetpatroon bij het volgen van dit dieet.
Wat is het ketogeen dieet?
Het ketogeen dieet of hoog vet - laag koolhydraat-dieet is een dieet waarbij er een hoge inname is van vetten en een zeer lage inname van koolhydraten. Daarnaast is de inname van eiwitten licht verhoogd. Wie een ketogeen dieet volgt, eet zo’n 20 tot 50 gram koolhydraten per dag, wat extreem laag is. Een hoeveelheid van 20 gram koolhydraten komt overeen met 1 bruine boterham met confituur. De hoeveelheid van 50 gram koolhydraten komt overeen met 2 bruine boterhammen met confituur en een handje noten. De Hoge Gezondheidsraad beveelt een inname van 30 tot 35% vetten ten opzichte van de totale energiebehoefte aan in een normaal voedingspatroon. Voor koolhydraten gaat het om een aanbeveling van 50 tot 55%. Het ketogeen dieet werkt volgens de verdeling van 3:1. Daarbij wordt 75% van de energiebehoefte aangebracht door (voornamelijk plantaardige) vetten zoals olie, minarine, noten en zaden, vette vis … De resterende 25% wordt geleverd door koolhydraten (volkoren graanproducten, groenten en fruit …) en dierlijke eiwitten uit vlees en vis.
In normale omstandigheden gebruikt het lichaam glucose uit de voeding als brandstof. Maar als het lichaam zeer weinig koolhydraten binnenkrijgt, zal er onvoldoende glucose beschikbaar zijn om de weefsels te bevoorraden. De lever zal dan vetten en eiwitten uit de voeding gebruiken om ketonen aan te maken. Deze ketonen dienen dan als nieuwe brandstof voor de verschillende weefsels in het lichaam. Verder zullen ook reserves uit spier- en vetweefsel worden gebruikt om deze ketonen te maken. Het proces waarbij ketonen worden gebruikt als alternatieve energiebron, wordt ketose genoemd.
Wanneer kiezen voor een ketogeen dieet?
Het dieet werd voor het eerst gebruikt in de jaren 20 van de vorige eeuw bij medicatieresistente epilepsiepatiënten. Door het volgen van het ketogeen dieet worden ketonen aangemaakt die de hersenen dan gebruiken als brandstof. Naast het leveren van energie, zorgen deze ketonen in de hersenen voor anti-epileptische eigenschappen. Patiënten zijn na het volgen van het ketogeen dieet soms vrij van aanvallen of het aantal aanvallen zijn sterk afgenomen. Ketogeen dieet als bijkomende behandeling dient steeds te gebeuren onder medisch toezicht.
Als er in het ketogeen dieet minder calorieën aanwezig zijn dan in het oorspronkelijke eetpatroon, zal dit leiden tot een gewichtsafname. Maar dat is niet altijd zo, daarom is een goede begeleiding nodig indien het ketogeen dieet gebruikt om te vermageren. Naast het feit dat het minder calorieën aanbrengt, zijn er nog een aantal theorieën die aantonen waarom dit dieet voor een gewichtsverlies zorgt:
- Er wordt minder insuline aangemaakt in het lichaam waardoor de glucosespiegel beter op peil gehouden kan worden.
- Door de iets hogere inname van eiwitten in dit dieet is er een verminderd hongergevoel.
- Ketonen gaan het hongergevoel onderdrukken.
- Er is minder aanmaak van het hongerhormoon ghreline.
- Doordat de lever vetten gaat gebruiken voor het vormen van ketonen, zal er ook minder vetopslag zijn.
- Het zal zorgen voor een verhoogde afbraak van vetten die al aanwezig zijn in het lichaam.
Aandachtspunten van dit dieet
Een ketogeen dieet volgen om te vermageren raden we af. Andere diëten zijn beter geschikt om op een gezonde manier gewicht te verliezen. Het ketogeen dieet heeft namelijk wat nadelen en aandachtspunten:
- Het dieet is heel moeilijk te volgen. Alleen onder strikte begeleiding van een arts of diëtist kan het correct gebeuren. Indien het dieet niet goed wordt uitgevoerd, is de kans op nutritionele tekorten groot.
- Het ketogeen dieet kan enkele bijwerkingen met zich meebrengen. Deze bijwerkingen zijn te wijten aan de vastenstatus (ketose) waarin de persoon zich bevindt bij het volgen van het dieet. Het gaat over fysieke klachten zoals hoofdpijn, misselijkheid, vermoeidheid, duizeligheid, zwakte, gastro-intestinale ongemakken (diarree, constipatie), vochtverlies …
- Doordat het ketogeen dieet grotendeels uit vetrijke voeding bestaat, moet er extra worden gelet op het soort vetten dat gebruikt wordt. De voorkeur gaat naar bronnen rijk aan onverzadigde vetten zoals olie, margarine, noten, zaden, peulvruchten, vette vis … Meer informatie rond de verschillende vetten en het effect op de gezondheid vind je hier.
- Om voldoende vezelinname te garanderen, is het belangrijk om de beperkte koolhydraatinname te halen uit volkoren graanproducten, groenten, fruit, peulvruchten, noten en zaden. Vezels dragen bij aan een goede gezondheid. Ze hebben een positieve werking op het maag- en darmstelsel, ze geven een verzadigingsgevoel na elke maaltijd en daarnaast werken ze ook preventief op hart- en vaatziekten, kanker en diabetes type 2.