Het stappenplan als kapstok
“Ieder woonzorgcentrum kan eigenlijk zelfstandig met dit stappenplan beginnen. Echter het voordeel van een procesbegeleiding ligt volgens mij in twee zaken. Eén: de structuur die een procesbegeleider biedt én twee de bereikbaarheid bij problemen en uitdagingen. Door de ervaring van de procesbegeleider krijgt het woonzorgcentrum een realistisch beeld van hoe het stappenplan precies verloopt. Doordat ook de procesbegeleider in nauw contact staat met de partnerorganisatie, kunnen kleine hindernissen snel opgevangen worden. Want zij communiceren regelmatig met de instanties die de meeste knowhow bezitten.”
Laurens Verplaetse (procesbegeleider val- en fractuurpreventie)
"Het pijnpunt mondzorg is de woonzorgcentra welbekend. Professionele procesbegeleiding blijkt hier echt wel cruciaal te zijn. Het project biedt de woonzorgcentra en de bewoners een gerichte individuele mondzorg aan die tot hiertoe niet of onvoldoende werd ingevuld. En dit gebeurt via een gestructureerd en praktisch stappenplan dat over een periode van twee à drie jaar onder professionele begeleiding wordt uitgevoerd en opgevolgd.”
Eddy Robbens (procesbegeleider mondzorg)
“Woonzorgcentra hebben veel uitdagingen rond het afbouwen van medicatie. Ze moeten heel creatief zijn met alternatieven, zeker bijvoorbeeld bij mensen met een dementie. Als procesbegeleider kunnen we het woonzorgcentrum vooral coachen. Ik vind het echt wel een meerwaarde dat de psychofarmacacoördinator diegene is die het in handen neemt. Ook de betrokkenheid van de CRA is superbelangrijk. Woonzorgcentra hebben al heel veel expertise rond de inhoud. Maar ze hebben niet altijd zicht op hoe ze zoiets methodisch kunnen aanpakken. Als procesbegeleider kan je hen daarin ondersteunen en hen wegwijs maken in het draaiboek. Dat is een leuke samenwerking.”
Cynthia Deman (procesbegeleider psychofarmaca)
"Stap 1 is het creëren van draagvlak. Concreet stellen we in de eerste plaats een werkgroep samen, die de denktank vormt voor het uitwerken van ideeën en acties.
Maar draagvlak creëren gaat verder dan enkel die werkgroep. We willen iedereen die betrokken is bij het project -actief én passief - op de hoogte brengen en om hun mening vragen. Zo blijft het hele woonzorgcentrum betrokken. Eén woonzorgcentrum pakte het ludiek aan met een fototentoonstelling in de wandelgangen, die alle valrisicofactoren in beeld bracht. Met in de hoofdrollen op de foto’s: de teamleden. Een ander woonzorgcentrum maakte een valpreventie-ideeënbox, waarin personeelsleden en zelfs bewoners hun zegje konden deponeren." Laurens Verplaetse (procesbegeleider val- en fractuurpreventie)
“De bedoeling van de eerste stap van het traject is om alle niveaus binnen het woonzorgcentrum - van directie tot zorgkundigen - te overtuigen van het belang van een goede mondgezondheid. Zo kunnen we komen tot dagelijkse efficiënte mondzorg op maat van iedere bewoner.” Eddy Robbens (procesbegeleider mondzorg)
"Werk je graag een preventief gezondheidsbeleid uit in je woonzorgcentrum? Ga goed van start door het huidige beleid en de omvang van de problematiek systematisch in kaart te brengen. Tijdens stap 2 krijg je zicht op de sterktes en verbeterpunten van het bestaande beleid. Een duidelijke beginsituatie houdt je gemotiveerd doorheen het traject. Zo neem je iedereen mee in het veranderingsproces." Sarah Dries, Kaatje Popelier, Sara Vandervelde en Pauline Devos (partnerorganisaties project procesbegeleiding, VBSO, VAD, EVV en Gezonde Mond)
"Ouderenzorg kent heel veel uitdagingen en iedere organisatie kan beslist een waslijst aan verbeterpunten samenstellen. Net daarom is het belangrijk om in de derde stap heel gericht keuzes te maken over waar je naartoe wil en hoe je dat wil bereiken. Bepaal op welk vlak je wil groeien, zowel in functie van kwalitatieve zorg voor de bewoners, als in functie van goede werkomstandigheden voor je personeel. Goals are dreams with a deadline. Je kan hele mooie dromen hebben. Maar pas door ze te concretiseren en er een deadline op te plakken, begin je met die te realiseren. Bovendien is het ook fijn om ijkpunten te hebben waaraan je je vorderingen kan meten. Zo kan je ook een feestje bouwen rond je successen.” Hilde Janssens (team ouderenzorg, VVSG)
"In WZC Heilig Hart zitten we nu bij stap 4: een aantal acties uitwerken. Dat betekent: kijken welke acties we op poten willen zetten, en ook hoe we die tot een goed einde kunnen brengen. We doen dat via de SMART-techniek, waarmee je doelstellingen concreet gaat formuleren zodat ze onder andere ‘meetbaar’ zijn.
Wat mij vooral bijblijft van die acties, is de vakoverschrijdende samenwerking tussen verschillende disciplines. Bij een project met fingerfood bijvoorbeeld, is de keuken plots erg betrokken. Zij zijn dan heel goed op de hoogte van de noden van de bewoners, terwijl het zorgpersoneel op haar beurt aan de keuken kan meegeven wat goed werkt en wat niet. Concreet zijn we voor fingerfood nu aan het kijken hoe we dit nog beter kunnen implementeren. Want vooral het sociaal netwerk van bewoners staat daar weigerachtig tegenover, denk aan familieleden die zeggen: “Moet mijn moeder/vader nu plots weer met de handen eten?”. We proberen hen nu op een ludieke manier te overtuigen dat het niks vies is, door bijvoorbeeld een receptie met fingerfood te organiseren.” Hilde Decleir (procesbegeleider ondervoeding)
"De uiteindelijke uitvoering van de geplande acties, namelijk stap 5, daar draait het allemaal om. Het is de meest zichtbare stap in het traject op weg naar een succesvol preventief gezondheidsbeleid in het woonzorgcentrum. Bijvoorbeeld: het concreet starten met het toedienen van de dagelijkse mondzorg, de herinrichting van de bewoners hun kamer met het oog op het verlagen van het valrisico, de begeleiding van de CRA-arts bij de afbouw van slaap- en kalmeermiddelen bij de bewoners of het organiseren van een infomoment over maaltijdzorg voor het personeel. Hoe klein of groot die acties ook zijn, we merken dat ze een wereld van verschil betekenen voor de bewoners én het personeel." Kathleen Decuyper (projectmanager project procesbegeleiding, Vlaams Instituut Gezond Leven)
“Om vooruit te kunnen gaan, is stap 6 (“Evalueer en stuur bij”) een belangrijke stap in het traject. Niet alles kan in één keer juist lopen, het is altijd een beetje trial and error. Zo kom je te weten wat werkt of niet werkt, en waarvoor je dus een alternatief moet zoeken. Belangrijk daarbij is dat het zo gemakkelijk mogelijk moet werken voor onze collega’s, zodat er niet te veel tijd in kruipt.
In ons woonzorgcentrum vond ik dat er te weinig werd gedaan rond mondzorghygiëne. Wij hadden vroeger wel jaarlijks een tandartsscreening, maar daar was niet zo heel veel opvolging rond. Niemand wist bijvoorbeeld of de bewoners een prothese hadden, gewone tanden of beide. Ondertussen hebben we een individueel mondzorgplan opgesteld voor elke bestaande bewoner, en doen we dat ook bij elke nieuwe bewoner die binnenkomt. Daarnaast hebben we ervoor gezorgd dat bij elke bewoner het juiste materiaal aanwezig is. In deze fase gaan we na of dat wat we vooropgesteld hebben ook gebeurd is. Als dat niet zo is, moeten we bijsturen om aan ons eindproduct te komen natuurlijk.” Rebecca Delbaere (mondzorgcoördinator WZC Sint Vincentius)
"Ik denk dat de meeste woonzorgcentra die een kwaliteitssysteem hebben uitgebouwd, dat doen volgens de PDCA-cyclus: Plan – Do – Check - Act. En eigenlijk komt stap 7 in de eindfase van die PDCA-cyclus. De bedoeling van die laatste fase is het voortzetten van de zaken die intussen in de werking werden geïntegreerd en goed verlopen. Of wanneer je merkt dat er nog tekorten zijn in die zevende stap, dat je stappen zet tot verbetering.
Belangrijk daarbij is dat de organisatie, de directie maar ook de raad van bestuur de nodige middelen en tijd voorziet om die projecten duurzaam te verankeren. Het mag geen one shot zijn. Het moet iets zijn dat doorheen een organisatie leeft, op lange termijn. En dan is het belangrijk dat daar een zekere cultuur voor wordt ontwikkeld. Een cultuur waarin bijvoorbeeld aandacht is voor valpreventie. Zowel vanuit de zorgmedewerkers, maar ook vanuit alle andere medewerkers: de poetsploeg, de keuken … Iedereen die betrokken is bij het gebeuren in een woonzorgcentrum, moet daar ook een stuk deel van uitmaken." Patrick Vyncke (stafmedewerker Ouderenzorg, Zorgnet-Icuro)
Werk je in een woonzorgcentrum en wil je zo’n kosteloze begeleiding?
Of ga je graag zelf als procesbegeleider aan de slag?
Inschrijven kan vanaf NU (en nog tot 31 december 2021).