Gezondheidsongelijkheid
Gezondheidsongelijkheid gaat over de ongelijke verdeling van gezondheid, gebaseerd op de verschillen in sociaaleconomische status van mensen. Iedereen heeft recht op gezondheid, maar dat is natuurlijk gemakkelijker gezegd dan gedaan. Hoe sociale gezondheid vandaag aangepakt wordt en in de toekomst aangepakt kan worden, kom je op deze pagina’s te weten.
Ben je op zoek naar hands-on instrumenten om gezondheidsongelijkheid aan te pakken, klik dan door naar deze pagina. Je vind er onder andere ons vijfstappenplan en onze inspiratiegids terug.
Wil je geprikkeld worden door praktijkverhalen? Dan kan je hier vijf inspirerende videogetuigenissen bekijken.
Gezondheid, daar heeft iederéén recht op. Dat wordt zowel internationaal als nationaal erkend:
- De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens verwijst naar gezondheid als een onderdeel van het recht op een degelijke levensstandaard.
- In het Internationaal Verdrag van de economische, sociale en culturele rechten van de Verenigde Naties lezen we dat de staten “ieders recht op een zo goed mogelijke lichamelijke en geestelijke gezondheid” erkennen.
- Met haar Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen streven de Verenigde Naties naar een betere en meer duurzame toekomst voor iedereen. Daar is gezondheid als 1 van de 17 kerndoelstellingen geformuleerd.
- Ook in België staat het recht op gezondheid in de Grondwet: “ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden. Dit recht omvat meer bepaald de volgende rechten: […] het recht op sociale zekerheid, bescherming van de gezondheid en sociale, geneeskundige en juridische bijstand.”
Gezondheid hangt onlosmakelijk samen met andere behoeften en rechten, waaronder kwaliteitsonderwijs, een leefbaar inkomen, cultuurparticipatie, een gezonde en betaalbare woning, energie en water ... Zo weten we dat onderwijs en armoede bepalende factoren zijn voor het al dan niet ontwikkelen van gezondheidsproblemen. En omgekeerd: gezondheid draagt bij aan kwaliteitsvol onderwijs en het vermijden van armoede.
Vermijdbare verschillen
Hoewel iedereen dus recht heeft op gezondheid, zijn er grote verschillen in gezondheid tussen mensen. Bepaalde verschillen in gezondheid zijn natuurlijk onvermijdelijk. Zo spelen je genen een rol in je gezondheid. Daar kan je vaak niks aan doen. Maar er zijn ook vermijdbare verschillen in gezondheid die in grote mate te linken zijn aan de omstandigheden waarin mensen geboren zijn en opgroeien. De WHO stelt duidelijk dat deze gezondheidsverschillen onrechtvaardig zijn. Want: ze zijn het resultaat van een ongelijke verdeling van macht, geld en andere middelen.
Wie zich in een minder bevoorrechte maatschappelijke positie bevindt, heeft frequenter en ernstigere gezondheidsproblemen. Dat heet de sociale ongelijkheid inzake gezondheid: hoe beter je sociaaleconomische leefomstandigheden, hoe groter de kans op een langer (en) gezonder leven.
Maar wat houdt gezondheidsongelijkheid nu precies in? Wie wordt er het hardst door getroffen? Wat is de rol van sociale determinanten van gezondheid hierin? Hoe kunnen gezondheidsmodellen ons begrip rond dit alles verscherpen? En hoe kan gezondheidsbevordering bijdragen tot zowel het in stand houden van gezondheidsongelijkheid als het verkleinen ervan? Kom de antwoorden op deze vragen te weten door hieronder verder te lezen!