Komen (w)eten
Iets dat je met de paplepel ingegeven wordt, blijft lang hangen. Maar wat als je net niét van het koken hebt leren proeven? Hoe ga je met ouders in gesprek over gezonde voeding? En hoe onderzoek je samen welke kansen er zijn om binnen de jeugdhulp en hun gezin gezond en lekker te eten? Tip: je kan een Komen (w)eten organiseren.
Komen (w)eten combineert een gezonde maaltijd met het uitwisselen van ervaringen rond gezond en lekker eten. Recepten, anekdotes, tips en soms zelfs een traan of lach staan op het menu!
Wie doet het al?
Dit idee werd door ouders van vzw Ouderparticipatie Jeugdhulp Vlaanderen, afdeling Limburg aangebracht.
Tot wat leidt dit?
- Ouders kunnen hun beleving (hindernissen, behoeften, vragen …) verwoorden.
- Ouders eten een gezonde maaltijd (die ze zelf mee klaarmaken).
- Ouders ontmoeten andere ouders die ook contact hebben met jeugdhulp en ze leren van elkaar over gezonde voeding.
- Begeleiders krijgen zicht op thuissituaties en kunnen daardoor beter inschatten en aftoetsen welke ondersteuning nuttig is op het vlak van gezonde voeding.
- Ouders krijgen concrete tips om gemakkelijk, goedkoop en budgetvriendelijk te koken.
- Ouders hebben ander contact met begeleiders.
- Stel dat het kind/de kinderen erbij aanwezig zijn, dan hebben ouders een extra moment samen met hun kind(eren).
Hoe zat het in elkaar?
Voorbereiding
Bij de ouders van de kinderen en jongeren die in contact staan met jeugdhulp vraag je na of er interesse is in een kookworkshop samen met andere ouders en begeleiders. Gebruik hiervoor de gebruikelijke kanalen van de voorziening (ouderparticipatieraad, contactmoment wanneer ouders hun kind komen afhalen, de individuele begeleider of contextbegeleider spreekt hen erover aan …).
Is er voldoende interesse? Vraag zeker na welke verwachtingen er zijn en speel erop in! Denk aan de locatie (in jeugdhulp of extern), het tijdstip, of het samen met de kinderen of zonder plaatsvindt …
Je kan een diëtiste uitnodigen om samen een gezonde kookworkshop in elkaar te steken. Vraag ouders welke taken ze willen opnemen: of ze mee willen organiseren (uitnodiging opstellen, tafel dekken …), voorbereiden (inkopen doen, decoratie …) en wat ze graag zouden willen maken (menu, bereiding …).
De dag zelf
Om het ijs te breken, kan je elkaar eerst op een ludieke manier beter leren kennen. Niets zo stijf als iedereen op een stoel laten zitten. Ontdek de ruimte met wat kennismakingsspelletjes. Laat hen iets vertellen aan de hand van hun sleutelbos, de inhoud van hun jaszakken …
Nadien begint het echte kookgedeelte. Er wordt samen een goedkoop, gezond en snel te bereiden gerecht klaargemaakt. Iedereen kiest een taak: groenten snijden, afwegen …
Terwijl het eten op het vuur/in de oven staat, kan er een groepsgesprek plaatsvinden. Verschillende aspecten kunnen daarbij aan bod komen:
- Ouders vertellen over gerechten die ze vaak klaarmaken of die hun kinderen lekker vinden.
- Maak je dit graag gezonder? Denk samen na over welke mogelijkheden er zijn. De begeleiders en diëtist ondersteunen ouders op een laagdrempelige manier om hun favoriete gerecht gezonder te maken (bv. olijfolie gebruiken i.p.v. boter, lightproducten, hesp i.p.v. spek …). De recepten worden ter plaatse uitgetypt en meegegeven met de ouders.
- De begeleiders en diëtist brengen via stellingen een gesprek op gang tussen de ouders over voeding en opvoeding. Voorbeeldstellingen (indien de kinderen jonger dan 8 jaar zijn en minstens in het weekend naar huis gaan als ze in een voorziening verblijven/ambulant begeleid worden):
- Mijn kind ontbijt niet want het heeft ’s ochtends geen honger.
- Ik kan mijn kind moeilijk aan tafel krijgen, hij/zij eet terwijl hij/zij speelt.
- Ik geef mijn kind maar één schep groenten.
- Ik verplicht mijn kind altijd om te proeven.
- Als mijn kind geen groenten wil, forceer ik hem/haar om alles op te eten.
- Als iemand geen bonen lust, zal die dat nooit lusten.
- Als ik naar de winkel ga met mijn kind, laat ik hem/haar mee de groenten kiezen.
- Groenten die mijn kind mee klaarmaakte, eet hij/zij vaak liever.
- Aan tafel probeer ik eerst mijn kind aan te sporen om te eten; ik eet wel achteraf.
- Ik meng de groenten onder de rest van het eten, zo eet mijn kind makkelijker groenten.
- Kinderen eten meer dan vroeger.
- Als mijn kleuter de maaltijd weigert, moet ik alles in het werk stellen om hem/haar toch iets te laten eten.1
Na het gesprek wordt de maaltijd opgediend en wordt er samen gegeten. Misschien ontdek je dat iemand pas tijdens de afwas iets vermeldt. Super dat jullie dat moment nog samen voorzien!
Succesfactoren
- Betrek ouders van bij het begin: zoek uit wat ze zien zitten, kijk of ze mee willen voorbereiden en organiseren.
- Vertrek van wat ouders al goed doen.
- Er is wel een diëtiste aanwezig, maar het hoofddoel blijft dat ouders van elkaar leren.
- Laat een persoonlijke of individuele begeleider de ouders motiveren om mee te doen.
- Kom tegemoet aan praktische drempels zoals vervoer, tijdstip …
- …
Mogelijke valkuilen
- Let erop dat de diëtist op een duidelijke, niet-belerende manier uitleg geeft, aangepast aan de noden van de ouders. Laat de diëtist vooral vragen stellen: ‘Hoe denk je dat het gezonder kan?’, ‘Welk recept vond je zelf erg gezond en waarom?’, ‘Kan je er iets aan veranderen zodat het gezonder wordt …?’.
- Bereid de kookworkshop goed voor, samen met de diëtist: zo krijgt hij/zij zicht op de doelgroep (financiële middelen, voedingsgewoontes, vragen die leven …). Dat geeft de diëtist ook de mogelijkheid om de inhoud daarop af te stemmen.
1 Uit: Arents, S., Provost, M.-L., Feyaerts, G. (2012). Draaiboek Ratatouille. Een vormingsreeks over (op)voeding.