Regels en afspraken aan tafel

Enkele jeugdhulporganisaties hebben hun regels beperkt, aangepast en positief geformuleerd. In GI De Grubbe in Kortenberg hebben ze nu enkele basisregels die ook in een boekje staan en daarnaast bijna niets meer. Het was een grote uitdaging voor het team: een aantal begeleiders had het er lange tijd moeilijk mee. Maar de jongeren lijken ontlast én kunnen de nieuwe manier van samenleven smaken.

Regels van goede afspraken:

Enkele tips uit de praktijk om een goede afspraken te maken én die ook levendig te houden.

• Ga voor regels
  • die passen bij wat jullie belangrijk vinden (pick your battles);
  • waar openheid voor is;
  • die haalbaar zijn;
  • die voor iedereen gelden;
  • die het positieve benadrukken.
• Jongeren zijn geneigd om regels te volgen die ze zelf mee mochten opstellen. Zo vertrek je vanuit de behoeften van kinderen en jongeren.
• Denk na over de mogelijkheden om regels te bediscussiëren en uitzonderingen te maken op regels als elementen van een open leefklimaat.
• Duidelijkheid zorgt ervoor dat er samengeleefd kan worden zonder al te veel conflicten. Het biedt ook houvast, vertrouwen, voorspelbaarheid en veiligheid. Jongeren weten wat ze kunnen verwachten én wat van hen verwacht wordt. Dagelijkse routine heeft dus een regulerende werking, wat zorgt voor gevoelens van rust, veiligheid, vertrouwen en competentie bij jongeren.
• Hanteer niet té veel regels. Als er te veel regels zijn, komt het huishouden of de leefgroep te veel in een beheersingscultuur terecht. Regels moeten een functie hebben: het moet duidelijk zijn waarom bepaalde regels bestaan en ze moeten haalbaar zijn. Niemand kan voor alle kinderen bijhouden wie eerst een glas water dronk voor ze frisdrank uithaalden.
• Geef duidelijk aan welke gevolgen regelovertreding inhouden. Het consequent naleven van regels en afspraken door begeleiders is belangrijk. Worden de regels aan de laars gelapt? Wijs rustig op wat je ziet en hou je aan de afgesproken gevolgen. Maak zeker tijd om samen de situatie te bespreken. Benoem het gedrag waarmee je het moeilijk hebt en geef zonder iets op te dringen je gevoel erbij. Herhaal de regels, start met de gevolgen van de overtreding.
• Pas regels alleen aan als jullie dat nodig achten. Als het bijvoorbeeld blijkt dat de regels niet haalbaar zijn om toe te passen, als ze nooit voorvallen, als er zoveel overtredingen zijn dat de regels nog amper realistisch zijn ...
• Herhaal de regels vaak en kader ze goed. Soms komen nieuwe kinderen in een leefgroep, of starten er nieuwe begeleiders of stagiairs. In een gezin kan iemand een zware periode doormaken en daardoor het gevoel hebben dat de regels wat losser moeten. Allemaal redenen die ervoor kunnen zorgen dat regels niet meer nageleefd worden. Naar een regel verwijzen zonder die te kaderen vanuit wat de groep belangrijk vindt, roept vaak weerstand op. Denk samen terug aan waarom de regel er kwam. Werkt ze niet voor iedereen? Maak de vergelijking met iets uit hun leefwereld.

“Iedereen proeft hier van alles wat in zijn bord ligt. Weet iemand nog waarom? We geloven dat je zo ook nieuwe smaken lekker leert vinden. Het is zoals een game uitproberen en zien of je die leuk vindt. Bovendien hebben Anja en Badu dit voor ons gemaakt. Er kroop tijd in en zo tonen we dat we hun werk waarderen. Proeven helpt om te weten of we het nu al lusten en enkel zo kunnen we aangeven hoe het volgens ons beter kan.”

• Regels zijn regels, maar dat betekent niet dat je ze zo moet benoemen. Vertrek vanuit een persoonlijke verwachting wanneer je band goed is met een kind/jongere/leefgroep. Spreek die duidelijk uit. "Ik heb graag dat je één keer proeft van de boontjes". Een uitdaging maken die haalbaar is, zoals één keer proeven, geeft kinderen en jongeren het gevoel dat ze goed bezig zijn wanneer ze die kunnen volbrengen.