Wie zoet is, krijgt lekkers
We belonen met zoetigheid en onderhandelen met ongezonde voeding. “Als je je boterham opeet, krijg je een koekje.” “Je krijgt pas dessert als je groenten op zijn.” “Op je verjaardag krijgt iedereen ijsjes en cake.” “Na een lange week zijn het frietjes.” … Allemaal goed bedoeld, om een plezante tijd te hebben, soms zelfs om het gezonde binnen te krijgen. Maar het helpt eigenlijk niet. Het is dus een goede zaak als je de associatie ongezond-lekker-beloning en gezond-saai-straf kan doorbreken.
Wie doet het al?
Bij Tonuso vzw in Brussel mogen kinderen die verjaren kiezen wat ze zullen eten. De huismoeder vraagt altijd welke groenten erbij mogen, los van het menu dat gekozen wordt. Er komt dus nooit een verjaardagsmenu zonder groenten op tafel.
Tot wat leidt het?
- Als je het ongezonde als een beloning voorstelt, vergroot je de aantrekkingskracht ervan en lijk je te bevestigen dat het gezonde niet lekker is. Dat terwijl gezond zeker ook lekker kan zijn.
- Hoe zit het met jouw associaties? Even testen! Wat staat er op tafel op je verjaardag? Wat ruik je, wat smaak je? Taart? IJsjes? Cake in de oven? Jazeker, veel mensen linken feest eerder met ongezonde voeding. Terwijl het gezonde niet aan bod komt als ook een huiselijk, gezellig moment. Aan die associatie meewerken, zorgt dat kinderen en jongeren minder kans hebben om gezond te eten. Door bijvoorbeeld leuke momenten te koppelen aan gezond eten, ga je die associatie tegen en ondervinden kinderen en jongeren dat gezond ook gezellig, huiselijk en liefdevol is.
- We horen overal dat kinderen en jongeren vooral een band willen opbouwen, zich thuis willen voelen en samen dingen kunnen doen. Beloon dus liever met een compliment en aandacht dan met ongezonde dingen.
- Het is misschien makkelijk op het moment zelf om kinderen te motiveren om nog een hap te nemen als ze erna een koek krijgen. Later krijg je het dubbel en dik terug. Kinderen weten dat eten weigeren, een scène maken … een krachtig middel is om hun wil te krijgen. Voor je het weet, bereik je je doel (een plezant moment, een gezonde maaltijd) enkel na eindeloos onderhandelen en toegeven.
Belonen
Enkele tips uit de praktijk:
- Probeer zoveel mogelijk te belonen met complimenten en activiteiten. Speel daarbij in op wat kinderen en jongeren echt belangrijk vinden: samen een leuke tijd doorbrengen, gewaardeerd worden, aandacht krijgen.
- "Als je je boterham met beleg vóór 19 uur op hebt, hebben we erna nog tijd om samen te voetballen."
- “Als je hiervan proeft, vind ik je echt een straffe gast … Want ik weet dat je er eigenlijk helemaal geen zin in hebt.”
- “Ik weet dat je gekookte aardappelen niet zo lekker vindt, dus ben ik trots dat je toch geproefd hebt.”
- Koppel feesten ook aan gezonde dingen. Speel daar actief op in door al op jonge leeftijd gezond en feest te combineren. Zo linken jongeren gezond en plezier nog steeds aan elkaar.
- "Lettuce celebrate! Wat zou je graag eten op je verjaardag? Welke feestelijke groente zou daarbij passen?"
- "Op jouw verjaardag mag jij de fruitfiguur kiezen! Gaan we voor dieren? Schildpadden uit kiwi’s en druiven, mango-egels, appel-krabben? Of je favoriet comic personage/game-avatar in fruit? Ezio, Zelda, Hulk, Flash ..."
“Het huiselijke, kinderen hun thuis vervangen: dat wordt vertaald naar het maken van tiramisu, cakejes bakken ... Soms is dat zelfs geen activiteit. Die geur geeft de opvoeder gewoon het gevoel dat hij bijdraagt aan de huiselijke sfeer.”
(Psycholoog, MFC)
“In het weekend hebben de opvoeders medelijden met de jongeren die 7 op 7 bij ons verblijven, en dan worden ze overgecompenseerd, en dan zijn het sandwiches en taart en nog eens frieten.”
(opvoeder, MFC)
