Participatie
De publieke ruimte is bij uitstek een context die je op maat moet aanpakken. Een publieke ruimte is altijd uniek. Dat geldt ook voor het gebruik. Ook al heb je een plan opgemaakt. Vandaar het belang aan participatie op verschillende momenten.
Burgers, experten en lokale besturen kijken vaak anders naar de publieke ruimte. Alle perspectieven zijn waardevol en alle hebben hun beperkingen. Erken dat en ga ermee aan de slag door met iedereen participatief te werken. Met verschillende mensen samenwerken over verschillende thema’s heen en op verschillende niveaus, noemen we op deze website steeds ‘integraal’ werken.
Soms is participatie in de publieke ruimte bij wet verplicht. Maar betrokkenheid, werken op maat en kennis vanuit verschillende perspectieven zijn altijd goede redenen om participatief te werken!
Wat zijn de aandachtspunten bij een participatief verhaal rond publieke ruimte?
Het is belangrijk om te onthouden dat we altijd streven naar échte duurzaamheid. Dat betekent langdurende veranderingen die goed zijn voor ons en de generaties die na ons komen. We zoeken dus niet alleen ingrepen die ons op korte termijn een ‘winst’ opleveren en het beleid legitimeren, maar ingrepen die duurzaam zijn. Veranderingen in de publieke ruimte met een effect op korte en lange termijn kunnen ons misschien een betere toekomst brengen dan onze huidige oplossingspogingen.
Zorg ervoor dat zo veel mogelijk thema’s aan bod komen als je nadenkt over een gezonde publieke ruimte.
Hoe aan de slag gaan met participatie en publieke ruimte?
Gezond Leven gelooft dat een tijdelijke inrichting een manier is om te experimenteren met de toekomst van de publieke ruimte. Een tijdelijke inrichting kan als eyeopener werken. Denk bijvoorbeeld aan tijdelijke schoolstraten, speelstratenof leefstraten of andere manieren om anders met de publieke ruimte om te gaan.
De tool ‘Plein vol gezondheid’ kan je inspireren om participatief een plein tijdelijk gezond in te richten. De tool is beschikbaar voor burgers en/of lokale besturen.
Je kunt op veel manieren participatief te werk gaan. Kies daarom eerst welk niveau van betrokkenheid je van welke stakeholder nastreeft. Stel je daarbij vragen zoals:
Perspectief lokaal bestuur
- Ga je burgers en/of experten inspraak geven in de plannen op niveau van planning of inrichting? Of ga je net zonder burgers aan de slag?
- Verkies je het samen denken en/of het samen handelen?
- Welke burgers ga je wanneer betrekken?
Perspectief burgers
- Ga je experten en/of lokale besturen betrekken bij je acties? Welke rol ga je hen geven?
- Verkies je het samen denken en/of het samen handelen?
- Welke beleidsdomeinen ga je betrekken?
Participatie kan veel verschillende vormen aannemen. Je kunt mensen inspraak geven via een hoorzitting, burgers en experten laten participeren via ontwerpworkshops, een oproep lanceren om ideeën te verzamelen via sociale media, een burgerinitiatief ondersteunen ... Ook actiegroepen uitnodigen om hun verhaal te vertellen of burgers die op ‘guerrillawijze’ in de ruimte aan de slag gaan, zijn vormen van participatief werken. Inspiratie (en een interessant filmpje).
Ondersteuning nodig rond participatie en ruimtelijk beleid?
De tool ‘Plein vol gezondheid’ kan je inspireren om participatief een plein tijdelijk gezond in te richten. Deze tool is beschikbaar voor burgers en/of lokale besturen.
Een aantal middenveldorganisaties hebben veel ervaring met participatie en ruimtelijk beleid:
- Antwerpen aan ’t Woord vzw is een lerend netwerk van (ervarings)deskundigen op het vlak van participatie en lokale democratie. De leden hebben een diverse achtergrond: burgers, bewonersgroepen, middenveldorganisaties, adviesraden, administratie, politiek en kennisinstellingen.
- Netwerk Duurzame Mobiliteit ondersteunt gemeenten bij de opzet van Laboratoria Mobiele Alternatieven.
- Samenlevingsopbouw is een belangrijke partner bij participatieprocessen met kwetsbare groepen.
- De partner voor participatieprocessen met kinderen en jongeren over ruimtelijk beleid is Kind & Samenleving. Zij stellen ook kant-en-klare methodieken ter beschikking.
- MAP-it is een methodiek waarmee je zelf aan de slag kunt gaan en input visualiseert tijdens participatieprocessen.
- Mobiel 21 heeft een project om burgers te ondersteunen in hun ‘opeisen’ van de publieke ruimte
- De publicatie van ISB ‘Participatie als hefboom voor een geslaagd project’ beschrijft tips and tricks om participatie mogelijk te maken bij het opmaken van een ontwerp voor een publieke ruimte die actieve vrije tijd stimuleert.