Informatie opdelen
Meer info over deze techniek
Een chunk (letterlijk ‘brok’) is een verzameling elementen die sterke associaties met elkaar hebben. Samen vormen ze een betekenisvolle informatie-eenheid. Die chunks, groot of klein, gebruiken we in ons interne informatieverwerkings- en geheugensysteem. Ons brein houdt namelijk van logica en voorspelbare patronen. Het opdelen van informatie gebeurt automatisch en continu, maar kan ook bewust worden ingezet. Dat heet doel-georiënteerde chunking.
Ons brein kan slechts een aantal zaken opslaan in het kortetermijngeheugen. Maar door veel gegevens te groeperen in kleinere brokjes informatie, kunnen we de limieten van ons geheugen uitdagen. En dus meer informatie verwerken en onthouden. Als je bijvoorbeeld zicht wil krijgen op de medicatie die je tijdens een week neemt, kan je deze opdelen. Ofwel volgens het tijdstip waarop je de verschillende pilletjes moet nemen, ofwel volgens de reden waarom je ze moet slikken (‘Deze medicatie is voor mijn hart’).
Informatie opdelen, valt onder de zogenaamde memotechnieken. Dit is een methode om onthouden te vergemakkelijken, ook wel ‘geheugenkunst’ genoemd. Maar er zijn nog andere manieren. Misschien leerde je vroeger ook het acroniem ROGGBIV om de kleuren van de regenboog te onthouden? Of gebruik je wel eens alliteraties of associaties om je een naam herinneren? Blonde Bjorn, Leen uit Lokeren, Joost heeft sproeten, Ayden een bril, …
Eetexpert bijvoorbeeld, gebruikt het acroniem A.L.L.E.S voor de elementen van een gezonde leefstijl:
- Afwisselend eten
- Leuk bewegen (en lang stilzitten onderbreken)
- Lief zijn voor jezelf en je lichaam
- Emoties hanteren
- Slapen
Het is niet zomaar een acroniem, maar eentje met betekenis. Hierdoor is het nog makkelijker te onthouden: een gezonde leefstijl is ALLES.
Liedjes en rijmpjes zijn ook zeer effectief. Zo leren veel kinderen het alfabet in liedvorm. Het Ben de Bever-lied van de Christelijke Mutualiteit informeert kinderen over een goede mondhygiëne. Het refrein luidt: ‘Poets binnen boven buitenkant, hoek, kies en snijtand. Van links naar rechts tot aan de rand, spring naar boven buitenkant.’
Hoe pas je deze techniek toe?
Je kunt opgedeelde informatie in 1-op-1 contacten of in groep aanbieden, maar ook online en fysiek. Chunks kunnen geschreven of verbaal zijn. En natuurlijk kunnen ze ook uit afbeeldingen bestaan.
Een specifiek voorbeeld van een toepassing in een (leefstijl)consultatie, is de ‘chunk and check’-techniek. Je biedt de informatie in kleine brokjes aan. Je past dit toe in combinatie met de terugvraagmethode, waarbij je met een open vraag geregeld checkt of de patiënt/cliënt de informatie goed heeft begrepen.
Inspirerende voorbeelden
8 B's
In verschillende sectoren wordt de toegankelijkheid van het aanbod geëvalueerd aan de hand van 8 (of 5, of 7) woorden die met een B starten: bruikbaar, betaalbaar, betrouwbaar, ... Ook Gezond Leven gebruikt dit.
Regel van 3
In een Nederlandse campagne wordt zelfonderzoek van borsten gepromoot met de regel van 3: ‘Gebruik minstens 3 vingers, om 3 belangrijke plaatsen te controleren (je volledige borst rond, je tepels, onder je oksels) en doe dit ongeveer 3 minuten'. Meer informatie: www.regelvan3.nl
FAST
De signalen van een beroerte kan je herkennen door de FAST-test (Face, Arms, Speech, Time) te overlopen.
AZ Delta maakte zelfs een FAST-song.
Referenties
- Gobet, F., Lane, P. J. L. (2012). Chunking mechanisms and learning. In Springer eBooks (pp. 541–544). https://doi.org/10.1007/978-1-4419-1428-6_1731
- Gobet, F., Lloyd-Kelly, M., & Lane, P. J. L. (2016). What’s in a Name? The Multiple Meanings of “Chunk” and “Chunking.” Frontiers in Psychology, 7. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2016.00102
- NHS Scotland. (z.d.) Chunk and check. Geraadpleegd op 20 mei 2023, van https://www.healthliteracyplace.org.uk/toolkit/techniques/chunk-and-check/
- Pederson, T. (2022, 31 maart). Memory and Mnemonic Devices. Psychcentral. Geraadpleegd op 25 mei 2023, van https://psychcentral.com/lib/memory-and-mnemonic-devices