Samentuin
Beeld gemaakt door Atelier Romain.
Info over de interventie
Wat?
Een samentuin kan in alle vormen en maten. De belangrijkste eigenschap is dat het een plek is waar verschillende mensen samen groenten en fruit telen. Dit is nog anders dan een volkstuin, die een meer individualistisch karakter heeft. Dankzij een samentuin komen mensen niet alleen dichter bij gezonde voeding, maar ook bij elkaar.
Welke drempels tot toegang worden verlaagd?
Voedsel uit een samentuin is betaalbaar en gezond. Bovendien stimuleert het sociaal contact en doet het bewegen. De locatie en communicatie van de tuin zijn echter belangrijke aandachtspunten om het gebruik ook bekend en toegankelijk te maken voor iedereen. Een samentuin kan laagdrempelig zijn omdat het op veel verschillende plekken kan gerealiseerd worden en niet groot hoeft te zijn.
Antwoord op (gezondheids)uitdagingen?
Een samentuin speelt in op het aanbod van gezonde voeding in een buurt. Het brengt de bewoners erg dicht bij de gezonde voeding en bij elkaar. Bovendien kan een samentuin de verblijfsruimte kwalitatiever maken en zet het mensen in beweging. Het is een uitgelezen kans om verschillende risicogroepen samen te brengen: jongeren, ouderen en gezinnen in maatschappelijk kwetsbare situaties kunnen allemaal betrokken worden.
Uitvoering van de interventie
Randvoorwaarden?
Samentuinen kan in verschillende omgevingen (schoolomgeving, in de publieke ruimte, in het midden van een woonwijk, ...) en kan variëren qua schaal. Waar en hoe groot de samentuin wordt, is afhankelijk van de ruimte en de mogelijkheden. Belangrijk is dat men de doelgroep bereikt.
De samentuin moet voldoende gekend zijn bij de bewoners. Niet iedereen weet ook hoe het concept in elkaar zit. Begeleiding is daarom van belang om het initiatief succesvol te maken.
Koppelkansen?
Een samentuin heeft tuiniers nodig. Door de samentuin op een centrale locatie te vestigen in een buurt waar mensen in een maatschappelijk kwetsbare situatie wonen, in een school(omgeving) of bij een woonzorgcentrum, worden deze doelgroepen goed bereikt.
Quick win?
Een samentuin kan heel kleinschalig zijn, zoals een moestuinbak op het dorpsplein, het tuintje aan de school of de binnenruimte van een nieuwe ontwikkeling.
Strategische interventie?
Een samentuin is een uitstekende basis om bewoners mee te krijgen in een duurzaam voedselsysteem. Andere initiatieven kunnen aanhaken en de samentuin kan een plaats krijgen in nieuwe projecten in de gemeente (pleinen, parken, woonontwikkelingen, …).
Inspirerende voorbeelden
Kloostertuin Kiel, project SAAMO (Antwerpen)
Onderbenutte ruimte werd omgetoverd in een ‘oogsttuin’. Dit initiatief bevindt zich in een achtergestelde buurt vlak aan een woonzorgcentrum, dat actief bij het project betrokken wordt. In en rond de tuin worden ook activiteiten gepland die de bekendheid van het project moeten verhogen. Die activiteiten spelen in op beweging, kookvaardigheden en het gemeenschapsgevoel.
8 Projecten | Ruimte publiek maken | Antwerpen (saamo.be)
Samentuin de Venning (Kortrijk)
Het OCMW van Kortrijk wil met dit project inzetten op sociale activering. Mensen met een leefloon kunnen zich productief voelen door samen groenten en fruit te kweken. De oogst komt terecht bij het sociaal restaurant VORK, ook onderdeel van het OCMW.
Tuinieren brengt mensen samen | Sien (kortrijk.be)
Samentuin Solarium-Felix Cottage Club (Zemst)
Om twee woonwijken met elkaar te verenigen, werd er een samentuin aangelegd die grenst aan beide wijken. Op het introductiemoment waren lesgevers Nederlands aanwezig om zo veel mogelijk mensen te betrekken.
Moestuin moet bewoners wijken Felix Cottage Club en Solarium verenigen | Zemst | hln.be
Samentuin Arktos (Geel)
Jongeren in een maatschappelijk kwetsbare situatie worden verenigd dankzij een samentuin in de buurt. Dit project kreeg in 2019 een subsidie waarbij samenwerking met de jongeren of de welzijnssector centraal stond.
Geel FM | Damiano David - Born With a Broken Heart
*Subsidies ontvangen voor je project? Zij deden het al:
Volkstuinen | Vlaamse Landmaatschappij (vlm.be)
*Hoe dit realiseren? VZW Velt helpt!
Om onder meer een samentuin, voedselbos, schoolmoestuin, buurtboomgaard of samenkeuken te organiseren.
Begeleiding voor lokale besturen | Velt