Werken met vrijwilligers
Heel wat jeugdhulporganisaties mogen op de gouden hulp van vrijwilligers rekenen. Bijvoorbeeld om initiaties capoeira te geven, om jongeren naar hun sportclub te voeren, om te koken op kamp, om met jongeren te gaan wandelen … Er zijn ook vrijwilligers die samen met de gezinnen soep maken, helpen met het huiswerk, of ook met hun eigen huisdier tot bij de gezinnen komen … Kortom: ze zijn een enorme meerwaarde.
Wie doet het al?
- In Kessel-Lo werkt CIG De Shelter met vrijwilligers die de avond in hun huis doorbrengen en er ook overnachten. Zo hebben de gezinnen gezelschap en ondervinden ze steun en erkenning voor hun inzet. Het is een oppepper voor hun vertrouwen in de samenleving.
- Tijdens de zomerperiode zorgen +16-jarige monitoren voor vier kamperiodes bij CKG De Schommel vzw in Leuven. Ze organiseren activiteiten voor de kinderen.
- Bij De Loods vzw in Aalst zijn het vrijwilligers die koken voor de kinderen en jongeren die er verblijven. En of hun kookkunsten in de smaak vallen!
- In Steevliet vzw in Melle helpen vrijwilligers in de moestuin.
- De speelotheek bij Vereniging Ons Tehuis wordt gerund door vrijwilligers: zij nemen de uitbating helemaal op zich.
- Bij CKG Lentekind in Beerse is er de ‘Lentekind-vakantiewerking’. Naast creatieve activiteiten in CKG Lentekind zelf (knutselen, pleinspelen, heemspelen, avontuurlijke spelen, enz.) proberen ze ook elke week een toffe uitstap buiten Lentekind te organiseren. Zoals zwemmen in openlucht, naar de dierentuin of kinderboerderij gaan, een pretpark of speeltuin bezoeken enz. Een weekje Lentekind start al op zondagavond en loopt tot zaterdagmiddag. Elke week staan er 15 andere vrijwilligers klaar voor een weekje pret. Zij verblijven dan samen een vaste groep hoofdleiders op Lentekind zelf. De vakantiewerking is in de loop der jaren uitgegroeid tot een uitgebreide organisatie die volledig steunt op vrijwilligers.
Tot wat leidt het?
- Alleen al door hun aanwezigheid laten vrijwilligers weten dat ze de kinderen en jongeren de moeite waard vinden om tijd in te steken. Hierdoor is de relatie heel anders dan met beroepskrachten in jeugdhulp. Soms zorgt dat ervoor dat kinderen, jongeren en gezinnen de drempel tot deelname kleiner vinden. Ze nemen wel deel aan een workshop, gaan samen naar een organisatie, proeven van een maaltijd ...
- Er worden andere relaties opgebouwd. Grootouders en tieners zijn een heel goede match. Omdat ouderen veel levenservaring hebben, maar ook omdat ze er gewoon zijn, zonder veel regels of verwachtingen.
- De toegevoegde waarde van een vrijwilliger is heel anders dan die van een professional. Als vrijwilliger kan je andere zaken zeggen en doen. Een mooi voorbeeld uit De Wissel vzw (Leuven): “We hebben een vrijwilliger die ’s morgens de meisjes naar het dagbestedingsproject brengt. Bij de eerste rit stelden we bezorgd vast dat hij weigerde te vertrekken. Nochtans zaten alle meisjes in de auto. Bleek dat hij niet wilde starten zolang niet iedereen zijn gordel om had. Hij had uitgelegd dat hij thuis met zijn kinderen ook niet vertrok zolang ze dat niet deden. Bij een gewone begeleider zou dit tot een conflict geleid hebben. Maar hij kwam ermee weg.”
- De Europese vrijwilligers bij La Strada (regio Antwerpen) kunnen zich dankzij het subsidieprogramma ‘European Solidarity Corps’ een volledig jaar fulltime engageren. Zij komen uit een andere cultuur, spreken een andere taal, eten anders en moeten (ook) hun weg vinden. Begeleiders zien vaak dat een van hun gasten hen op sleeptouw neemt. De rollen worden dan omgedraaid.
Enkele aandachtspunten:
- Zorg dat het vrijwilligerswerk voor zowel de kinderen/jongeren/gezinnen, medewerkers, organisatie als de vrijwilliger zelf een meerwaarde is.
- Hou rekening met de federale vrijwilligerswet en het Vlaamse decreet vrijwilligerswerk. Dat betekent informatieplicht, kostenvergoeding, verzekering, beroepsgeheim, vorming, begeleiding … Het kan nuttig (en nodig) zijn om een bewijs van goed gedrag en zeden model 2 te vragen vóór iemand start.
- Bied ondersteuning met:
- een vast contactpersoon
- oprechte waardering voor de inzet
- de kans om bij te leren
- de kans om eigen expertise te delen
- een vergoeding
- een verzekering voor burgerlijke aansprakelijkheid en lichamelijke ongevallen
- begeleiding op de werkvloer (intervisie of reflectiemomenten, jaarlijks gesprek …)
- kostenvergoeding
- …
- Neem de vrijwilligers op in jullie organisatie:
- Geef ze een plaats in je organogram.
- Zorg voor een vermelding binnen het kwaliteitsbeleid.
- Bedenk wat het betekent voor je (strategische) planning. Bijvoorbeeld welk VTE er tijd heeft om vrijwilligerswerk uit te bouwen en te ondersteunen.
- ...
Plek in de gezondheidsmatrix
Ontdek op welke strategieën en doelgroepen van de gezondheidsmatrix deze actie focust!
Residentieel (verblijf)
Semi-residentieel (ambulant)
Beweging en lang stilzitten
Kind/jongere
(leef)Groep
Jeugdhulporganisatie/voorziening
Context/netwerk
Educatie
Omgevingsinterventies
Regels en afspraken
Zorg en begeleiding
0-3 jaar
3-6 jaar
6-13 jaar
13-18 jaar
18-25 jaar
Niet van toepassing/gezin