Alcohol | 2de graad SO
Verslavende middelen
Secundair onderwijs
Eindtermen
Waar streef je naar bij je leerlingen?
Versterken van de kennis en vaardigheden die leerlingen nodig hebben om gezonde keuzes te maken om geen alcohol te drinken en het eerste alcoholgebruik uit te stellen. Als ze toch alcohol drinken: dit op een verantwoordelijke manier te doen.
Do’s & don’ts voor jouw klas
AANBEVELINGEN SPECIFIEK VOOR ALCOHOLPREVENTIE
Do's
Don'ts
- Geef inzicht in (disfunctionele) gedachtepatronen en de invloed ervan op alcoholgebruik (gebaseerd op cognitieve gedragstherapie). ’Alcohol helpt me om me te amuseren’ is een voorbeeld van zo’n disfunctioneel gedachtepatroon.
Kaart dit aan op basis van de 5G’s:- Gebeurtenis (Wat is er gebeurd? In welke situatie kwam je?)
- Gedachten (Wat waren helpende en/of niet-helpende gedachten?)
- Gevoel (Wat voelde je?)
- Gedrag (Wat deed je precies?)
- Gevolg (Wat was het resultaat van de reactie op gebeurtenis?)
- En... hanteer de principes van algemene verslavingspreventie voor leerlingen van de 2de graad SO (zie onderstaande tabel).
- Er zijn geen specifieke DON’Ts voor alcohol. Hanteer de principes van algemene verslavingspreventie voor leerlingen van de 2de graad SO (zie onderstaande tabel).
ALGEMENE AANBEVELINGEN VOOR VERSLAVINGSPREVENTIE
Do's
Don'ts
- Gebruik interactieve werkvormen. Laat jongeren aan het woord. Beperk je niet tot één vak of één leerjaar, maar breng het onderwerp aan bod in verschillende vakken en jaren.
- Focus niet enkel op de overdracht van kennis. Besteed vooral aandacht aan het ontwikkelen van positieve copingvaardigheden zoals het omgaan met moeilijke gevoelens, ervaringen en omgaan met stress.
- Wees alert voor signalen van (problematisch) gebruik van jongeren.
- Hanteer een niet-betuttelende & niet-autoritaire aanpak. Jongeren zullen de ‘leerstof’ gemakkelijker verwerken en hiervoor meer moeite voor willen doen. Humor werkt!
En buiten je les of educatieve activiteit: werk aan het drug- en gezondheidsbeleid op school!
- Heb het niet over cannabis en illegale drugs als dit niet tot de leefwereld van de jongeren behoort. Er bestaat anders een risico op een contraproductief effect: het uitlokken van nieuwsgierigheid.
- Leer hen niet om ‘neen’ te zeggen tegen groepsdruk. Weerbaar maken tegen de invloed van vrienden werkt niet en kan zelfs averechts werken. In deze levensfase willen jongeren niks liever dan ‘erbij horen’. Het helpt dus niet om jongeren te vertellen dat ze minder moeten conformeren, als dat het enige is wat ze willen.
- Gebruik liever geen getuigenissen (bijvoorbeeld van kankerpatiënten of ex-verslaafden). Zeker niet zonder een goede nabespreking. Vaak staan getuigenissen te ver van de leefwereld van de leerlingen (qua leeftijd, achtergrond, …). Daardoor betrekken de leerlingen de boodschap niet op zichzelf. (“Dat gaat mij nooit overkomen”).
- Probeer niet te choqueren met angstaanjagende beelden of taal (zoals foto’s van ongevallen na het drinken van alcohol, choquerende film, politie in de klas, …). Als je je leerlingen schrik aanjaagt, zal dit herinnerd worden, maar niet het gewenste effect hebben.
Een woordje uitleg bij de do’s & don’ts
In de tweede graad zijn leerlingen veel diverser wat betreft het drinken van alcohol. De ene leerling heeft nog nooit alcohol gedronken, terwijl de andere leerling dit wel al heeft gedaan. Het is daarom belangrijk om zowel preventieve boodschappen te geven (bijvoorbeeld niet starten met alcohol drinken), als om jongeren die al drinken aan te moedigen om dit verantwoord te doen.
Hoewel deze leeftijdsgroep een grote nood heeft aan preventieve programma’s op school, zijn ze ook de moeilijkste doelgroep om te beïnvloeden. Dat komt omdat ze volop in de pubertijd zitten. Hun hersenen zijn volop in ontwikkeling en het emotionele deel van de hersenen groeit veel sneller dan het rationele deel. Heel wat jongeren durven daarom meer risico’s nemen, zeker in het bijzijn van vrienden. Ook krijgen sommigen een korte ‘high’ van alles wat niet mag.
Op deze leeftijd worden vriendschappen hechter en bepalen deze grotendeels wat als ‘normaal’ wordt aanzien op vlak van alcohol drinken. Toch blijkt uit onderzoek dat een aanpak die enkel gericht is op de sociale beïnvloeding en de sociale normen onder vrienden niet werkt.
Lees meer in de pdf van de leerlijn ‘verslavingspreventie in het onderwijs’.
Materialen en methodieken
Voor leerlingen:
- Drink drank dronk – alcohol.
- Rock Zero - alcohol.
- Crush - alcohol, cannabis.
- Unplugged - algemeen sociale vaardigheden en algemeen middelengebruik.
- Tabel - Interessante leerinhouden over alcohol.
Voor de ouders:
- Als Kleine Kinderen Groot Worden - infosessie en brochure over alcohol, roken, drugs.
