Alcohol | 3de graad LaO
Verslavende middelen
Lager onderwijs
Eindtermen
Waar streef je naar bij je leerlingen?
Versterken van de kennis en vaardigheden die leerlingen nodig hebben om gezonde keuzes te maken en geen alcohol te drinken.
Do’s & don’ts voor jouw klas
AANBEVELINGEN SPECIFIEK VOOR ALCOHOLPREVENTIE
Do's
Don'ts
- Werk rond sociale normen: Wat vinden de jongeren (niet) aanvaardbaar of (on)gewenst gedrag, op basis van de groepsnorm (bijvoorbeeld alcohol is slecht voor je gezondheid). Is er een zelfkritische houding tegenover het drinken van alcohol, versterk deze dan.
- Zet in op het temperen van positieve verwachtingen gelinkt aan het drinken van alcohol. Corrigeer foute percepties over het drinken van alcohol en over de aanvaardbaarheid van het drinken van alcohol.
- Corrigeer het gedrag van de jongere wanneer hij of zij alcohol drinkt. Ook als ouders dit doen, werkt dit!
- Geef inzicht in (disfunctionele) gedachtepatronen, en de invloed ervan op gebruik (gebaseerd op cognitieve gedragstherapie). Voorbeeld van zo’n gedachtepatroon: ‘drinken helpt om me te amuseren’. Doe dit op basis van de 5G’s:
- Gebeurtenis (Wat is er gebeurd? In welke situatie kwam je?)
- Gedachten (Wat waren helpende en/of niet-helpende gedachten?)
- Gevoel (Wat voelde je?)
- Gedrag (Wat deed je precies?)
- Gevolg (Wat was het resultaat van de reactie op gebeurtenis?)
- En... hanteer de principes van algemene verslavingspreventie voor leerlingen van de 3de graad BaO (zie onderstaande tabel).
- Leren ‘neen’ zeggen tegen groepsdruk of hen weerbaar maken tegen de invloed van vrienden werkt niet. En kan zelfs averechts werken. In deze levensfase willen jongeren niks liever dan ‘erbij horen’. Het helpt dus niet om jongeren te vertellen dat ze minder moeten conformeren, als dat het enige is wat ze willen.
- En... hanteer de principes van algemene verslavingspreventie voor leerlingen van de 3de graad BaO (zie onderstaande tabel).
ALGEMENE AANBEVELINGEN VOOR VERSLAVINGSPREVENTIE
Do's
Don'ts
- Gebruik interactieve werkvormen. Laat jongeren aan het woord.
- Enkel werken op kennis is onvoldoende. Gebruik lespakketten die inzetten op basisvaardigheden. Zoals sociale vaardigheden, zelfcontrole, probleemoplossende vaardigheden, gezond gedrag, …
- Heb aandacht voor gezonde alternatieven als sport en spel.
- Geef voorlichting aan ouders over roken, gamen, gokken en alcohol op het einde van het 6e leerjaar.
- Informeer ouders met informatiebrochures en/of websites.
En buiten je les of educatieve activiteit: werk aan het drug- en gezondheidsbeleid op school!
- Gebruik liever geen getuigenissen (vb. kankerpatiënten of ex-verslaafden). Zeker niet zonder een goede nabespreking. Vaak staan getuigenissen te ver van de leefwereld van de leerlingen (qua leeftijd, achtergrond, …). Daardoor betrekken de leerlingen de boodschap niet op zichzelf: “Dat gaat mij nooit overkomen”.
- Probeer niet te choqueren met angstaanjagende beelden of taal (bijvoorbeeld foto’s van ongevallen na het drinken van alcohol, choquerende film, politie in de klas, …). Als je je leerlingen schrik aanjaagt, zal dit herinnerd worden, maar niet het gewenste effect hebben.
- Heb het niet over cannabis en andere illegale drugs. Drugs bevinden zich meestal nog niet in de leefwereld van de kinderen. De kans dat kinderen vóór ze 12 worden in de verleiding komen om illegale drugs te gebruiken is erg klein. Bovendien is er het risico op een contraproductief effect: het uitlokken van nieuwsgierigheid.
- Laat leerlingen ook geen spreekbeurten geven over roken en alcohol, en zeker niet over cannabis en andere illegale drugs.
Een woordje uitleg bij de do’s & don’ts
De meeste leerlingen in het lager onderwijs hebben nog geen alcohol gedronken. Voor alcohol en in bepaalde klassen kan het - in tegenstelling tot de voorgaande jaren - wel interessant zijn om verslavingsthema’s aan bod te brengen in de klas. Want op het einde van het lager onderwijs staan kinderen vaak op een kantelpunt in hun leven: ze gaan naar een nieuwe school, maken nieuwe vrienden, … Ze zijn met andere woorden kwetsbaar. Om hun voor te bereiden op deze nieuwe fase, kan je in eerste instantie werken rond algemene (sociale) vaardigheden.
Het is daarom aan te raden om het thema ‘alcohol’ aan bod te brengen in de les. Want hoewel de houding tegenover alcohol nog overwegend terughoudend is, die evolueert in de richting van nieuwsgierigheid. Door preventief rond ‘alcohol’ te werken, moedig je aan om het eerste alcoholgebruik uit te stellen.
Lees meer in de pdf van de leerlijn ‘verslavingspreventie in het onderwijs’.
Materialen en methodieken
Voor leerlingen:
- Topspel - sociale vaardigheden.
- LOL zonder alcohol - alcohol.
- Tabel - Interessante leerinhouden over alcohol.
Voor de ouders:
- Als Kleine Kinderen Groot Worden – infosessie en brochure over alcohol, roken, drugs.
