Gokken | 1ste graad SO
Verslavende middelen
Gokken
Secundair onderwijs
Eerste graad
Eindtermen
Competenties op het vlak van lichamelijk, geestelijk en emotioneel bewustzijn/gezondheid // Bouwsteen: Een gezonde levensstijl opbouwen, onderhouden en versterken.
ET 1.6 De leerlingen onderscheiden effecten van mogelijke verslavende middelen en handelingen op zichzelf en hun directe omgeving.
ET 1.7 De leerlingen verklaren mentale en lichamelijke ontwikkelingen binnen de puberteit.
Waar streef je naar bij je leerlingen?
Versterken van de kennis en vaardigheden die leerlingen nodig hebben om gezonde keuzes te maken en niet te gokken (kansspelen zoals online sportweddenschappen, lotto, bingo, krasbiljetten)
Do’s & don’ts voor jouw klas
AANBEVELINGEN SPECIFIEK VOOR GOKPREVENTIE
Do's
Don'ts
- Breng ‘gokken’ enkel aan bod als het deel uitmaakt van de leefwereld van meerdere leerlingen. Overweeg een één-op-één-aanpak.
- Wijs jongeren op het illegale karakter van gokken.
- Spijker jongeren hun kennis bij over gokken, en zet in op het leren toepassen van de aangeleerde kennis.
- Maak ook de omgeving (bijvoorbeeld de ouders) van jongeren bewust van de risico’s van gokken.
- Corrigeer foute percepties: corrigeer mythes en foute denkpatronen over gokken.
- Verhoog het gevoel van het eigen kunnen van jongeren en leer ze om zichzelf te monitoren. Maak jongeren bewust van hun eigen gokgedrag en mogelijke foute denkbeelden over gokken. Beter nog is hun geloof in zichzelf versterken, zodat ze op een verantwoordelijke manier kunnen gokken en hun eigen gedrag kunnen bijsturen.
- Leer jongeren copingvaardigheden aan: hoe ga je om met moeilijke gevoelens en ervaringen? Hoe ga je om met stress?
- En... hanteer de principes van algemene verslavingspreventie voor leerlingen van de 1ste graad SO (zie onderstaande tabel).
- Er zijn geen specifieke DON’Ts voor gokken. Hanteer de principes van algemene verslavingspreventie voor leerlingen van de 1ste graad SO (zie onderstaande tabel).
ALGEMENE AANBEVELINGEN VOOR VERSLAVINGSPREVENTIE
Do's
Don'ts
- Gebruik interactieve werkvormen. Laat jongeren aan het woord. Beperk je niet tot één vak of één leerjaar, maar breng het onderwerp aan bod in verschillende vakken en jaren.
- Enkel werken rond kennis is onvoldoende. Zet in op het versterken van algemene sociale vaardigheden, zoals zelfcontrole en probleemoplossende vaardigheden.
- Geef aandacht aan gezonde alternatieven (bijvoorbeeld sport).
- Wees alert voor signalen van (problematisch) gebruik van jongeren (en hun ouders).
- Betrek ouders, bijvoorbeeld door huiswerkopdrachten, ouderavonden, ...
- Kies voor een niet-betuttelende & niet-autoritaire aanpak. Jongeren zullen de ‘leerstof’ gemakkelijker verwerken en hiervoor meer moeite voor willen doen. Humor werkt!
En buiten je les of educatieve activiteit: werk aan het drug- en gezondheidsbeleid op school!
- Heb het niet over cannabis en andere illegale drugs. Drugs bevinden zich meestal nog niet in de leefwereld van de jongeren. De kans dat jongeren vóór ze 14 worden in de verleiding komen om illegale drugs te gebruiken is erg klein. Bovendien is er het risico op een contraproductief effect: het uitlokken van nieuwsgierigheid.
- Leer hen niet om ‘neen’ te zeggen tegen groepsdruk: weerbaar maken tegen de invloed van vrienden werkt niet. En kan zelfs averechts werken. In deze levensfase willen jongeren niks liever dan ‘erbij horen’. Het helpt niet om jongeren te vertellen dat ze minder moeten conformeren, als dat het enige is wat ze willen.
- Gebruik liever geen getuigenissen (zoals kankerpatiënten of ex-verslaafden). Zeker niet zonder een goede nabespreking. Vaak staan getuigenissen te ver van de leefwereld van de leerlingen (qua leeftijd, achtergrond, …). Daardoor betrekken de leerlingen de boodschap niet op zichzelf. (“Dat gaat mij nooit overkomen”).
- Probeer niet te choqueren met angstaanjagende beelden of taal (zoals foto’s van ongevallen na het drinken van alcohol, choquerende film, politie in de klas, …). Als je je leerlingen schrik aanjaagt, zal dit herinnerd worden, maar niet het gewenste effect hebben.
- Focus niet (enkel) op peereducatie. Bij peereducatie geven jongeren voorlichting over middelen aan hun leeftijdsgenoten. Het is beter dat de les (ook) door een volwassen leerkracht of gezondheidsprofessional gegeven wordt, aangezien jongeren van deze leeftijd minder geloofwaardig zijn dan volwassenen.
Een woordje uitleg bij de do’s & don’ts
Gokken (kansspelen zoals online sportweddenschappen, lotto, bingo, krasbiljetten) is illegaal voor 12-14-jarigen. Merk je dat één van de leerlingen gokt? Trek aan de alarmbel en ga individueel het gesprek aan. Voel je de nood om het onderwerp toch ook klassikaal aan te brengen? Dan kan je wel kennis bijbrengen. Leg bijvoorbeeld uit wat de risico’s zijn, of wat de wet zegt. Vaak heerst er heel wat onwetendheid over het thema, en dit klassikaal bespreken werkt - algemeen genomen - niet contraproductief.
Lees meer in de pdf van de leerlijn ‘verslavingspreventie in het onderwijs’.
