Opvolger actieve voedingsdriehoek letterlijk op zijn kop
De actieve voedingsdriehoek bestaat 20 jaar. Op deze verjaardag lanceert het Vlaams Instituut Gezond Leven (het vroegere VIGeZ) de volledig vernieuwde versie van het Vlaamse voorlichtingsmodel voor voeding, beweging en ‘lang stilzitten’. Voor het eerst worden voeding en beweging van elkaar losgekoppeld in de voedings- en bewegingsdriehoek. In de nieuwe voedingsdriehoek ligt de focus op plantaardige en weinig of niet-bewerkte voeding zoals groenten, fruit, volle granen, peulvruchten en noten. Daarnaast wordt ‘sedentair gedrag’ als volwaardig gezondheidsthema meegenomen in de bewegingsdriehoek. De nieuwe driehoeken richten zich naar een breed publiek, niet meer enkel naar gezondheidsprofessionals.
Nu ook voor breed publiek
Hij moet zo ongeveer de bekendste driehoek van Vlaanderen zijn. Leerkrachten, diëtisten, artsen en vormingswerkers maken sinds het ontstaan in 1997 dankbaar gebruik van de actieve voedingsdriehoek om vragen over gezonde voeding, beweging en lang stilzitten te beantwoorden. Maar met de nieuwe voedings- en bewegingsdriehoek gaat het Vlaams Instituut Gezond Leven een stapje verder: voor het eerst ligt de focus op duidelijke en haalbare gezondheidsboodschappen voor het brede publiek, en dus niet enkel voor gezondheidsprofessionals.
Driehoek op zijn kop
De nieuwe voedingsdriehoek staat letterlijk op zijn kop. De voedingsmiddelen staan gerangschikt volgens hun effect op onze gezondheid. Er werd ook rekening gehouden met onze actuele voedingsgewoonten.
Meer plantaardig dan dierlijk
Voedingsmiddelen van plantaardige oorsprong, zoals groenten, fruit, volle granen, peulvruchten en noten hebben bewezen gezondheidsvoordelen en nemen daarom de toppositie in. We eten er over het algemeen nog te weinig van. Ze zouden de basis moeten vormen van onze maaltijden, aangevuld met kleinere hoeveelheden voedsel van dierlijke oorsprong zoals vis, melkproducten of vlees. Gezond Leven raadt aan om minder vlees te eten, en te denken aan alternatieven zoals peulvruchten en vleesvervangers (zoals tofu en tempé). Zo’n voedingspatroon is de beste keuze.
Zo weinig mogelijk bewerkte voeding
De voedingsdriehoek geeft de voorkeur aan voeding die weinig of niet bewerkt is, zoals vers fruit in plaats van fruitsap of volkoren brood in plaats van wit brood. Voedingsmiddelen die overbodig zijn en in sommige gevallen zelfs bewezen ongunstig voor de gezondheid worden expliciet buiten de driehoek in de rode bol geplaatst. Het gaat vaak om zogenaamde ‘ultrabewerkte’ producten rijk aan toegevoegde suiker, vet of zout. Hiertoe behoren onder andere koekjes, chips, frisdrank, alcohol, maar ook bewerkte vleeswaren zoals salami of gerookt spek.
“We willen van de Vlaming ‘betere eters’ maken: je mag nog altijd alles eten, maar van bepaalde producten minder en met mate”, zegt Loes Neven van Gezondleven.be.
Voor het eerst een bewegingsdriehoek
Terwijl voeding en beweging in de actieve voedingsdriehoek samen een plaats kregen, is er nu een aparte bewegingsdriehoek. Voor het eerst krijgt ‘lang stilzitten’ een plaats als volwaardig gezondheidsthema. Want ook al beweeg je veel, het is even belangrijk dat je niet te veel stilzit, en ook te lang niet aan één stuk. Daarom is lang stilzitten oranje gekleurd. De bewegingsdriehoek raadt aan elk halfuur even recht te staan, een glas water te halen of een ander bewegingstussendoortje. Daarnaast zegt de bewegingsdriehoek dat je best licht, matig en hoog intensief beweegt.
Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin: "De overkoepelende gezondheidsdoelstelling uit het pas goedgekeurde strategisch plan is om de Vlaming tegen 2025 gezonder te laten leven. Dit nieuwe model helpt hieraan mee door naast voeding, ook aandacht te besteden aan voldoende lichaamsbeweging en minder stilzitten."
Niet alleen wat, maar vooral ook hoe
Het Vlaams Instituut Gezond Leven wil aan de hand van de voedings- en bewegingsdriehoek niet alleen vertellen wat je best eet en hoeveel je best beweegt om gezond te zijn, maar ook hoe je dat precies doet. “De meerderheid van de Vlamingen weet dat bijvoorbeeld groenten of voldoende bewegen gezond zijn. Maar toch eten we met z’n allen nog veel te ongezond, en bewegen we nog te weinig. Daarom hebben we op onze website www.gezondleven.be ook concrete info en tips voorzien waarmee we de Vlaming willen helpen om gezonder te eten en meer te bewegen. Wat onze belangrijkste hoofddoelstelling is”, licht Liesbet Dejaegere van Gezondleven.be toe.
Niet over één nacht ijs
Het Vlaams Instituut Gezond Leven ging voor de herziening van de actieve voedingsdriehoek niet over één nacht ijs. Naast een groep van experts ‘gezonde voeding’, ‘beweging’ en ‘sedentair gedrag’, heeft het instituut deze keer ook experts gedragsverandering en communicatie geconsulteerd. Bedoeling is immers dat de gezondheidsboodschappen van de driehoeken eenvoudig en voor iedereen te begrijpen zijn. De voedings- en bewegingsdriehoek zijn uitgebreid getest bij een panel van 300 Vlamingen, uniek in de wereld van voedings- en bewegingsmodellen.
