Respect voor onze medewerkers, daar begint het bij
Het OCMW van Heusden-Zolder zet zich keihard in voor zijn medewerkers. Al verschillende jaren. Ook voor zij die bij cliënten thuis werken. "We hebben 60 verzorgenden en 23 poetshulpen die in totaal bij 310 gezinnen komen", zegt Marc Vanpol, dienstverantwoordelijke thuiszorgdiensten. “Als werkgever is het onze taak en plicht om onze medewerkers te beschermen tegen alle mogelijke gevaren op de werkplek. Tabaksrook hoort daar ook bij."
“In 2004 zetten we de eerste stappen naar een rookbeleid. Vanaf dan hebben we onze medewerkers aangemoedigd om niet te roken tijdens de werktijd. Stap voor stap en maatregel per maatregel is onze hele organisatie erin geslaagd om een échte ommekeer te maken. En vandaag hebben we ons rookbeleid uitgebouwd tot een totaal beleid.” Een rookvrij OCMW van Heusden-Zolder dus. En het is er eentje dat zijn grenzen verlegt: naar die plaatsen waar poetshulpen, verzorgenden en andere medewerkers van het OCMW komen. “We vragen onze cliënten om niet te roken in de kamers waar onze medewerker werkt en om de kamers op voorhand goed te verluchten. We laten ook geen rookpauzes toe in de voor- en namiddag.” Die afspraak geldt trouwens ook in hun opleidingscentrum. Studenten die er hun 600 uur stage lopen, mogen niet roken tijdens de pauzes.
Tabaksrook is gewoon héél schadelijk
In tabaksrook zitten meer dan 4.000 chemische stoffen. Minstens 250 daarvan zijn schadelijk voor de gezondheid. En 50 zijn kankerverwekkend. Wie tabaksrook inademt, heeft meer kans op hart- en vaatziekten, longkanker … Dat er actie nodig is, is vrij duidelijk. “Wij vinden het niet raar om onze cliënten te vragen om niet te roken als onze medewerkers bij hen aan het werk zijn. Wij vinden dat gewoon logisch.” De rookwetgeving uit 2009 voorziet in privéwoningen een uitzondering op het rookverbod. “Maar het is onze verantwoordelijkheid om onze verzorgenden, huishoudhulpen … te beschermen”, aldus Marc.
En de wetgever geeft hem daarin gelijk. De welzijnswet van 1996 is ook voor medewerkers die in privéwoningen werken van toepassing. Dat betekent dat je als werkgever verplicht bent maatregelen te nemen zodat werknemers beschermt zijn tijdens het werk.
Communicatie is key
Een roker vragen om in zijn eigen huis niet te roken, dat lijkt niet evident. Maar niets is onmogelijk. “Het belangrijkste in dit verhaal, is communicatie. Je moet met cliënten durven in gesprek gaan over roken. Alleen zo boek je succes. Onze verantwoordelijken doen dit bij het intakegesprek en bij de jaarlijkse opvolging. We overlopen samen de afspraken en kijken of de cliënt die kan naleven. En via onze nieuwsbrieven en andere communicatie herinneren we onze cliënten er regelmatig aan. Maar ook de medewerkers die bij mensen thuis gaan werken, moeten getraind worden. “Dat gebeurt in de assertiviteitstraining die ze krijgen”, vertelt Marc.”
En daar stopt het niet. “Om ons beleid kracht bij te zetten, betaalt het OCMW rookstopbegeleiding voor die medewerkers die willen stoppen met roken. We staan ver in ons rookbeleid, en daar hebben we hard voor gewerkt. Onze medewerkers weten dat ze bij ons terechtkunnen als de cliënt in hun bijzijn rookt en dat we hun meldingen altijd serieus nemen en opvolgen. Ze kunnen er altijd openlijk met ons over spreken. Ook naar ons personeel communiceren we regelmatig over roken, rookstop en het huidige beleid. Dat deden we bijvoorbeeld nog op 31 mei, de Werelddag zonder tabak. Zo blijft het thema leven.”
Gelukkige medewerkers, gelukkige cliënten
Of deze aanpak rokers soms tegen de borst stoot? “Tot nu toe hebben we nog geen grote problemen gehad met cliënten die het verbod aan hun laars lappen. We benadrukken dat het allemaal rond respect draait. Respect voor de persoon die hen helpt. En door samen te zoeken naar oplossingen kunnen we ook minder enthousiaste cliënten overtuigen. Het is niet alleen goed voor onze medewerkers, maar ook voor onze cliënten.”
Ook aan de slag in jouw organisatie?
Het beleid van het OCMW van Heusden-Zolder inspireert zich op het project ‘Jouw huis, mijn werkplek’ van het Vlaams Instituut Gezond Leven. Dit project ondersteunt ondernemingen om hun medewerkers die in privéwoningen werken te beschermen tegen tabaksrook. Het werd ontwikkeld samen met Kom op tegen Kanker, Federgon, Zorggezind, ABVV, ACV, Vorming DC, VVSG en de Logo’s, met de steun van de Vlaamse overheid. Op www.jouwhuismijnwerkplek.be vind je materialen om een beleid in je organisatie op te zetten, om cliënten aan te moedigen om niet te roken in het bijzijn van je medewerkers en om je verantwoordelijken, verzorgenden, basismedewerkers … tips en tricks te geven om het ‘rook alsjeblieft niet in mijn bijzijn’-gesprek aan te gaan.