PRAGT-project ondersteunt zwangere vrouwen uit Noord-Limburg bij rookstop

Wat houdt het PRAGT in?

“Met PRAGT begeleiden wij kwetsbare zwangere vrouwen uit de Welzijnsregio Noord-Limburg, of vrouwen die wensen te bevallen in het Mariaziekenhuis. Dit zijn mensen met specifieke ondersteuningsnoden, mentaal of psychisch, of vrouwen die kampen met een verslavingsproblematiek tijdens de zwangerschap, waaronder roken. Vaak is roken ook niet de enige problematiek waar zij mee worstelen.”

Hoe helpen jullie?

“Wij proberen vroegtijdig een individueel traject op te zetten om ervoor te zorgen dat zowel de toekomstige mama, als het kind, een goede start maken. De nadruk ligt op het opvangen van de meest dringende noden van het gezin, zoals huisvesting, financiën, administratie en babyuitzet. We zorgen er ook voor dat meteen na de bevalling de nodige hulpverlening klaar staat en dat wachtlijsten omzeild of opgevangen worden. Wij coördineren alles.”

Op welk moment en hoe lang hebben jullie contact met deze vrouwen?

“Dat varieert, omdat we werken met verschillende professionals. We hebben een breed netwerk uitgebouwd met diverse hulpverleners uit het Mariaziekenhuis en hulpverleners vanuit de gezondheid- en welzijnszorg. Denk bijvoorbeeld aan eerstelijnsvroedvrouwen, OCMW’s, Huizen van het Kind, Kind en Gezin, CGG’s en het CAW. Ook huisartsen zijn een spilfiguur. De meeste aanmeldingen gebeuren via vroedvrouwen en gynaecologen. Bij de gynaecologen wordt er op het eerste consult een uitgebreid intakegesprek gedaan, van waaruit er soms naar ons wordt doorverwezen. En dan zijn er nog de zwangere vrouwen die uit zichzelf naar ons toe komen.”

“De meeste vrouwen bereiken we vrij vroeg, rond 12 weken zwangerschap. Zwangere vrouwen die te maken hebben met een zwaardere problematiek kunnen we zo al relatief lang voor de bevalling ondersteunen. We kunnen hen begeleiden tot 1 jaar na de zwangerschap. Dit is vaak als er sprake is van een multiproblematiek.”

Hoe verloopt de begeleiding van een zwangere vrouw die rookt?

“We peilen bij haar of ze interesse heeft in rookstopbegeleiding. Als dat zo is, proberen we zo snel mogelijk een afspraak bij de tabakoloog te regelen. Dat lukt meestal, omdat zwangere vrouwen in ons ziekenhuis voorrang krijgen. Rookstopbegeleiding voor zwangere vrouwen is hier bovendien gratis en er staat geen limiet op het aantal consulten bij de tabakoloog.”

“De dag na het eerste consult bel ik de vrouw altijd op om te horen hoe het was en of ze het traject wenst verder te zetten. Na eventuele vervolgafspraken bij de tabakoloog wordt er niet meer standaard gebeld, maar wordt de rookstop wel besproken als de dame op consult komt bij ons. Het helpt als we met meerdere personen met haar praten over roken: wij ondersteunen haar en bespreken de gezondheidsrisico’s voor haar en haar baby, de tabakoloog zorgt voor de praktische begeleiding en de concrete tips.”

“Als een vrouw nog rookt na de zwangerschap, kan haar traject bij de tabakoloog ook nog worden verdergezet. De meeste vrouwen zien wij 3 tot 6 maanden.”

Bereiken jullie ook de partners? En bespreken jullie een rookstop ook met hen?

“We proberen dat. Onder het motto: ‘Uw vrouw is zwanger en stopt best met roken, dan kan u dat toch ook proberen?’ We willen vooral hun intentie om te stoppen verhogen. Ook omdat het voor de zwangere vrouw makkelijker is als ze het samen proberen.”

Binnenkort gaan jullie werken met ‘Born in Belgium Professionals’. Hoe zal dit verlopen?

Het intakegesprek, of deanamnese, zal ingevuld worden volgens de richtlijnen uit de tool van ‘Born in Belgium Professionals’. De bedoeling is dat al onze partners gaan screenen volgens die tool. In eerste instantie zijn dat de vroedvrouwen in het ziekenhuis en de zelfstandige vroedvrouwen. Intern zou de tool gebruikt kunnen worden door een koppeling aan het medisch dossier van nexuzhealth. Hopelijk kunnen we daardoor ook die zwangere vrouwen bereiken die nu nog niet tot bij ons komen omdat ze niet gescreend worden. Of omdat er niet naar hun specifieke kwetsbaarheid gepeild wordt. De tool zorgt ervoor dat élke zwangere vrouw uit onze regio op een standaard manier gescreend wordt. Want nu missen we veel mensen door de snelheid van de afname van de anamnese, of door een gebrekkige anamnese.”

Heeft ‘Born in Belgium Professionals’ ook nog andere voordelen?

“Wij werken samen met een tabakoloog uit het ziekenhuis. Dat heeft als voordeel dat ook zij direct het medisch dossier kan raadplegen. Bovendien kunnen wij vanuit PRAGT ook zien dat een zwangere vrouw bij de tabakoloog op consult is geweest. Met andere professionals wordt dit niet standaard gedeeld. We schieten wat te kort in het briefen van elkaar. ‘Born in Belgium Professionals’ kan hierbij helpen.” Zo kunnen andere professionals ook het traject rond roken volgen.”

Tot slot, wat zijn de uitdagingen waar jullie in de rookstopbegeleiding mee geconfronteerd worden?

“De kost van nicotinevervangers. Toen we ze bij het pilootproject ‘Rookvrije Start’ gratis konden aanbieden, zagen we dat dit meer vrouwen motiveerde om een stoppoging te ondernemen. De tabakoloog geeft hen nu soms staaltjes van nicotinevervangers mee, maar deze zijn onvoldoende om een heel rookstoptraject mee verder te kunnen.”

“Sommige vrouwen hebben ook nood aan een nog intensievere opvolging. We bespreken rookstop nu bij elk consult en ook de tabakoloog is betrokken. Maar ik heb het gevoel dat er vrouwen zijn die bijna elke dag over hun rookstopproces zouden willen praten.”.