Hap & Stap: gezond eten en bewegen in de buurt

Rol van de voedselomgeving en walkability

De keuze voor een gezonde levensstijl is niet louter een individuele verantwoordelijkheid, of een kwestie van persoonlijke kennis en motivatie. Ook de context - meer bepaald: de omgeving waarin we leven – heeft een grote impact op de keuzes die we maken.

Beschikbaarheid, toegankelijkheid en bereikbaarheid van gezonde voeding beïnvloeden het eetgedrag van mensen in positieve zin. Maar de dag van vandaag is er bijna overal en altijd ongezonde voeding beschikbaar (bv. frisdrank en snoep in automaten in het station, fastfood zaken om de hoek …) en/of is een gezond aanbod (bv. kleine supermarkt met groenten en fruit) net onvoldoende aanwezig of bereikbaar.

Samen met een tekort aan kansen om te bewegen, stappen en fietsen in de buurt, zorgt dit vaak voor gewichtstoename, waardoor de huidige omgeving ook wel ‘obesogeen’ genoemd wordt. Dit project wil de obesogene omgevingen voorkomen of aanpakken.

Doel van dit project

De walkability wordt gecombineerd in kaart gebracht met de voedselomgeving en het socio-demografisch profiel (mediaan inkomen, welvaart, herkomst, …). Hiervoor zullen we onze bestaande walkabilitytool (ontwikkeld en geïmplementeerd in opdracht van het Agentschap Zorg & Gezondheid) aanvullen met hierrond beschikbare Vlaamse data en kaartlagen. Met behulp van deze uitgebreide tool kunnen in Vlaanderen kwetsbare buurten mbt walkability, voedselomgeving en socio-demografisch profiel geïdentificeerd worden.

Daarnaast gaan we in vier kwetsbare buurten aan de slag om de voedselomgeving en walkability meer in detail te onderzoeken. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de beschikbare cijfers en kaarten, aangevuld met participatief onderzoek bij kwetsbare buurtbewoners. Daarna worden er samen met lokale stakeholders en buurtbewoners acties geformuleerd om de omgeving gezonder te maken. Enkele voorbeelden: in een buurt met veel fastfoodketens ook een gezond aanbod aanbieden, inzetten op gemeenschappelijke moestuinen, mobiele verkooppunten voor gezonde voeding, verkeersmaatregelen om de bereikbaarheid te voet te verbeteren,…

Op basis van het onderzoek zullen we aanbevelingen voor beleidsmakers formuleren

en wordt een kant- en klare toolbox voor lokale initiatiefnemers (bv. lokale besturen, buurtwerkers, …) opgesteld. Met deze toolkit kan na afloop van het project verder aan de slag gegaan worden om:

• op basis van cijfers/kaarten én de mening van de buurtwerkers en inwoners de voedselomgeving én walkability in kaart te brengen;
• te bepalen welke buurten prioriteit moeten krijgen voor acties, om het voedselaanbod gezond, nabij en bereikbaar te maken;
• uitdagingen (bv. wetgeving) en mogelijke acties rond de voedselomgeving en walkability in de eigen buurt te identificeren.

Projectpartners

Organisaties die mee zullen werken aan de realisatie van dit project zijn Atelier Romain, de Vlaamse Logo’s, VITO en HIVA. Atelier Romain zal hun ruimtelijke expertise inzetten voor de analyse van de omgeving en mogelijke omgevingsinterventies in de geselecteerde buurten. Samen met HIVA zullen zij ons ook ondersteunen in het selecteren van de 4 kwetsbare buurten. VITO staat in voor de integratie van de nieuwe kaartlagen in de walkability tool, op basis van beschikbare data rond bv. de voedselomgeving in Vlaanderen van Sciensano. De Vlaamse Logo’s zullen mee lokale werksessies organiseren zodat we participatief te werk kunnen gaan en samen met lokale besturen, buurtwerkers en kwetsbare bewoners van de geselecteerde buurten de problemen in kaart kunnen brengen en oplossingen kunnen formuleren.