Walkabilityscore-tool 2.0
Onze veranderde voedsel- en beweegomgeving is één van de belangrijkste oorzaken van de hoge obesitascijfers. Maar hoe weet je of een buurt meer of minder potentieel heeft voor actieve verplaatsing en actieve recreatie? En hoe achterhaal je hoe gezond jouw voedselomgeving is? Het antwoord? Met de unieke walkabilityscore-tool 2.0!
Oorspronkelijk gaf de walkabilityscore-tool inzicht in de beweegvriendelijkheid van buurten. Willen we er echter voor zorgen dat onze omgeving nog sterker een gezonde leefstijl bevordert om overgewicht en obesitas te voorkomen, dan zetten we best in op zowel onze beweegomgeving als onze voedselomgeving.
Beschikbaarheid, toegankelijkheid en bereikbaarheid van gezonde voeding beïnvloeden het eetgedrag van mensen in positieve zin. Maar vandaag is er bijna overal en altijd ongezonde voeding beschikbaar (bv. frisdrank en snoep in automaten in het station, fastfoodzaken om de hoek, ...) en/of is een gezond aanbod net onvoldoende aanwezig of bereikbaar.
Samen met een tekort aan kansen om te bewegen, stappen en fietsen in de buurt, zorgt dit vaak voor gewichtstoename, waardoor de huidige omgeving ook wel 'obesogeen' genoemd wordt. Daarnaast toont onderzoek aan dat vooral kwetsbare groepen vatbaarder zijn voor deze obesogene omgevingen.
Met de walkabilityscore-tool 2.0 kan je nu op een gebruiksvriendelijke, interactieve kaart niet alleen de ‘walkabilityscore’ bekijken voor Vlaanderen en Brussel, maar krijg je ook inzicht in de voedselomgeving van Vlaanderen en kan je risicobuurten in kaart brengen.
Wat kan je met de walkabilityscore-tool 2.0?
De walkabilityscore-tool biedt een kader aan om vanuit gezondheidsperspectief voor elke buurt een beter inzicht te krijgen in de plannings- of inrichtingsmaatregelen die je het best kan nemen. De tool helpt je om buurten aan te duiden waar veranderingen in de publieke ruimte prioritair zijn, en je keuze te onderbouwen. Vanuit gezondheidsperspectief raden we aan om prioritair in te zetten op buurten waar mensen met een lager inkomen wonen, omdat de mogelijke gezondheidswinst bij hen het grootst is.
Je kan zelf kaarten samenstellen, locaties en buurten met elkaar vergelijken, analyses uitvoeren, data downloaden, opzoeken op gemeente en straat en zo veel meer. De tool toont niet alleen de walkabilityscore, maar geeft sinds 2025 ook inzicht in de voedselomgeving van jouw buurt.
- Aan de hand van kaarten zie je het aantal jongeren onder de 15 jaar, het aantal ouderen boven de 65 jaar, en kan je de mediaan van het gemiddelde inkomen weergegeven. Daarnaast geeft het voor Vlaanderen ook een zicht op de buurten met een concentratie kwetsbare huishoudens en kwetsbare woonsituaties. Deze extra kaartlagen kunnen je dus helpen om prioritaire buurten, zoals buurten met kwetsbare groepen, te bepalen.
- Met de tool kan je de walkabilityscores van soortgelijke gemeenten (volgens de Belfius classificatie) ook vergelijken. En je kan ‘herschalen’, zodat je duidelijker de verschillen ziet tussen de walkabilityscores in jouw buurt en die van andere buurten.
- Nieuw en zeer interessant is dat de tool niet enkel de walkabilityscore in beeld kan brengen, maar ook de voedselomgeving. In één oogopslag kan je de voedselmoerasscore in combinatie met de walkabilityscore voor een buurt raadplegen of kan je detecteren of er voedselwoestijnen aanwezig zijn in residentiële buurten met een hoog aandeel ouderen of gezinnen met lage inkomens.
- Om meer in detail de bereikbaarheid vanuit eender welke locatie voor een specifieke doelgroep in kaart te brengen, kan je het wandel- en fietsbereik visualiseren. In combinatie met de andere kaartlagen kan je tonen welke functies binnen hun bereik liggen.
Het is aan te raden om de tool te gebruiken in overleg met verschillende beleidsdomeinen. Zo kunnen bijvoorbeeld de dienst Ruimtelijke Ordening en de dienst Welzijn de kaarten samen bespreken. De dienst Gezondheid kan de tool gebruiken om input te leveren aan de verschillende beleidsdomeinen en zo gezondheid integreren in andere beleidsdomeinen. Op die manier biedt de tool ondersteuning aan health in all policies op lokaal niveau.
- Welke buurten zijn interessant om meer beweegkansen te creëren?
- Hoe groot is het wandel- en fietsbereik van leerlingen vanuit een school en hoe gezond is de voedselomgeving rond deze school?
- Welke buurt kan een risicobuurt zijn op vlak van de voedsel- en beweegomgeving?
- Hoe hoog is de walkability van de buurt waar de nieuwe assistentieflats liggen?
- ...
Zo kijk je met een gezondheidsbril naar ruimtelijke vraagstukken.
De walkabilityscore-tool is ontwikkeld door het Vlaams Instituut Gezond Leven vzw in samenwerking met het Departement Omgeving, het Departement Zorg en VITO. In het onderzoeksproject Hap & Stap, gerealiseerd met de steun van Kom op tegen Kanker (projectID: 13069), werd het mogelijk gemaakt om de walkabilityscore-tool te verrijken met het thema voedselomgeving.
Aan de slag met de walkabilityscore-tool? Gezond Leven helpt je op weg!
Wil je de tool beter leren kennen of wens je ondersteuning? Wij bieden informatie en materiaal waarmee je zelf aan de slag kan gaan. Jouw Gezondheidsmaker kan je ondersteunen bij het gebruik van de tool en het maken van gezonde keuzes.
Handleiding Walkabilityscore 2.0
Hoe breng je de voedsel- en beweegomgeving in kaart? We helpen je stap voor stap op weg.
Toolbox Hap & Stap:
Benieuwd hoe je als lokaal bestuur nog meer kan inzetten op een gezonde voedsel- en beweegomgeving? Bekijk dan zeker ook de toolbox Hap & Stap.