Als je inspanningen doet om gezondheidsacties op te zetten, wil je uiteraard dat die iets opleveren. De kans op succes is een stuk groter wanneer je een goede mix van acties opzet volgens verschillende strategieën en verschillende niveaus. 

Iedereen is verschillend. Het is dan ook logisch dat je niet iedereen met dezelfde acties kunt overtuigen om gezonder te leven. Door bij de keuze en uitwerking van je acties rekening te houden met verschillende strategieën, kun je waarschijnlijk toch een diverse groep medewerkers warm maken omdat je op die manier inzet op verschillende determinanten van gedrag.

Maar een bedrijf bestaat ook uit verschillende niveaus. Door je acties over die niveaus te spreiden, geef je iedereen voldoende aandacht en benut je alle mogelijkheden. 

De gezondheidsmatrix van het Vlaams Instituut Gezond Leven zorgt ervoor dat je niets uit het oog verliest. Dankzij dit handige instrument kun je zonder al te veel kennis van zaken een mix van gerichte acties opzetten. 

Laat je inspireren door onze ingevulde matrix. Maar wist je dat je ook je eigen matrix gemakkelijk op maat kan invullen.

Strategieën

We onderscheiden vier verschillende strategieën die je kunt toepassen in je acties. Ga voor jouw onderneming na welke strategieën al genoeg aandacht krijgen en welke nog te weinig.

Educatie

Onder educatie verstaan we het motiveren en stimuleren van gezond gedrag door de individuele competenties van de doelgroep te versterken. Dat kun je doen door:

  • medewerkers te informeren
  • hun vaardigheden en gewoontes te trainen
  • hen te sensibiliseren door een positieve relatie met gezondheid op te bouwen

Omgevingsinterventies

Omgevingsinterventies pakken de inrichting van de fysieke of sociale omgeving van je onderneming aan. De werkomgeving moet de medewerkers namelijk aanmoedigen om gezond te leven.

Zo moet de fysieke bedrijfsomgeving de gezondheid van de medewerkers beschermen. Dat kan bijvoorbeeld door geluidsschermen te plaatsen of ingrepen te doen om fijnstof te verminderen. Maar een ondersteunende omgeving maakt gezonde keuzes ook voor de hand liggend door bijvoorbeeld het drankenaanbod in de cafetaria aan te passen.

Beleid, afspraken en regelgeving

Beleid, afspraken en regelgeving zijn onmisbaar als je gezond gedrag wil aanmoedigen en ongezond gedrag wil afraden. Dat kun je doen door:

  • het gezondheidsbeleid op de verschillende niveaus te promoten.
  • regels en afspraken rond gezondheid op te stellen.
  • te voorzien in randvoorwaarden, zoals mankracht en financiële middelen.

Zorg en begeleiding

De strategie zorg en begeleiding omvat:

  • de organisatie van de begeleidingstrajecten met externe partners en de verwijzing naar specifieke zorg, zoals de begeleiding van werknemers met depressie of externe rookstopondersteuning.
  • vroegtijdige detectie van gezondheidsproblemen bij medewerkers, zoals de signaalfunctie van leidinggevenden bij verslavingsproblemen.

Sommige ondernemingen hebben baat bij aparte maatregelen voor risicodoelgroepen. 

Zelfzorg binnen de gezondheidszorg is de sleutel tot het algemeen welbevinden. Mensen kunnen maar voor mensen zorgen als ze eerst goed voor zichzelf kunnen zorgen. Daar geloven wij in!

Edwine Laridon, WZC Sint-Camillus

Niveaus

In de gezondheidsmatrix vind je ook de vier verschillende niveaus van een onderneming terug.

Werknemer

Als bedrijf maak je het best een onderscheid tussen individuele werknemers, prioritaire doelgroepen en kwetsbare doelgroepen. Houd rekening met hun verschillende behoeften en wensen op vlak van gezondheid.

Ons gezondheidsbeleid is een uitgelezen manier om nieuwe werknemers, vaak met een diverse culturele achtergrond, te integreren.

Liesbeth Van Vlierberghe

Team of afdeling

Op het niveau van het team of de afdeling staat gezondheidseducatie centraal. De gezondheidsthema’s komen aan bod via infosessies of workshops. Houd hierbij vooral rekening met de organisatorische en ruimtelijke aspecten die betrekking hebben op teams of afdelingen.

Bedrijf of organisatie

Dit niveau omvat alle werknemers en hun leefomgeving binnen de werkcontext. De aandacht gaat onder meer naar:

  • de organisatie van de educatie over de afdelingen heen
  • de organisatie bedrijfsactiviteiten
  • het vormingsbeleid voor het team van leidinggevenden
  • de sociale normen binnen het bedrijf en een gezondheidsbevorderend bedrijfsklimaat
  • de uitwerking van een bedrijfsvisie
  • de uitbouw van een gezonde werkomgeving
  • regels en afspraken rond gezondheid (bv. in het arbeidsreglement)
  • de begeleiding van werknemers

Omgeving buiten het bedrijf

Met de omgeving buiten het bedrijf bedoelen we bijvoorbeeld de gezinnen van werknemers, leveranciers, buurbedrijven, het gemeentebestuur, fietspaden en sectorgerichte acties.

Een organisatie staat niet op zich. Ze maakt deel uit van de fysieke en sociale omgeving buiten het bedrijf die een invloed heeft op het gezondheidsbeleid. Zo beïnvloeden de beslissingen van het gemeentebestuur bijvoorbeeld de verkeersinfrastructuur rond het bedrijf. Of kunnen problemen in het privéleven van een werknemer een invloed hebben op zijn of haar welzijn.

Een gezondheidsbeleid gaat over impact hebben op gedrag, zoals bij voeding of beweging. Maar het heeft ook invloed op het mentale, op het evenwicht tussen spanning en ontspanning.

Johan Ceulemans, Partena Ziekenfonds