We hebben net gekeken hoe jullie reageren als iemand anders iets moeilijk meemaakt. En wat blijkt? Vaak zijn we heel vriendelijk, begripvol en helpend voor anderen.
Maar nu komt het moeilijke stuk... Wat als jijzelf in die situatie zit? Hoe praat je dan tegen jezelf, in je hoofd of in je gevoel?
Veel mensen zijn dan plots strenger. Bijvoorbeeld: "Hoe kon ik dat nu vergeten?" of "Wat zullen ze wel denken van mij?" Terwijl... jij ook maar een mens bent. Jij verdient eigenlijk evenveel vriendelijkheid.
In dit tweede deel gaan we dezelfde situaties bekijken, maar dan als ze jou zouden overkomen.
We luisteren naar hoe jij reageert op jezelf en we gaan ook samen bekijken welke reacties helpend zijn en welke ons eigenlijk net nog meer doen twijfelen aan onszelf.
Wanneer we reageren op onszelf, kunnen we dat op heel verschillende manieren doen. We hebben vier soorten reacties waar we naar gaan kijken.
Er is niks ‘fout’ aan een reactie — maar sommige helpen ons meer dan andere.
1. 🟢 Milde reactie (groen)
Je bent vriendelijk, begripvol en troostend voor jezelf.
➜ Je zegt bijvoorbeeld: “Dat kan gebeuren. Iedereen maakt wel eens een fout.”
2. 🟡 Zorgende reactie (geel)
Je helpt jezelf, je bedenkt wat je nodig hebt en onderneemt actie.
➜ Je zegt: “Wat heb ík nu nodig?” En je zorgt goed voor jezelf.
3. 🔴 Strenge of kritische reactie (rood)
Je vindt dat je iets fout hebt gedaan. Je bent boos op jezelf.
➜ Je zegt dingen als: “Dat is echt stom van mij. Ik had beter mijn best moeten doen.”
4. 🔵Afwijzende reactie (blauw)
Je voelt je slecht over jezelf of je schaamt je. Soms wil je het liefst verdwijnen of jezelf verstoppen.
➜ Je zegt dingen zoals: “Wat zullen anderen nu van mij denken?”
Leg de papieren met kleur en symbooltje verspreid op de grond (bijlage: ‘Lief zijn voor jezelf – reacties’).
We kijken nu terug naar de situaties van daarnet. Jullie mogen aangeven hoe jullie zouden reageren als de situatie jou overkwam door op de passende kleur te gaan staan. Blauw: afwijzend tegenover jezelf, rood: streng tegenover jezelf, geel: zorgend voor jezelf en groen: mild voor jezelf.
Ik zeg er nog even bij: ik lees een aantal voorbeelden van hoe je zou kunnen reageren, maar er zijn geen goede of foute antwoorden. Je probeert enkel te ontdekken hoe jij normaal gezien reageert. Het kan ook zijn dat je iets anders zou denken/doen. Probeer dan ook bij de kleur te gaan staan waar jouw reactie bij past.
Tip voor de begeleider: sommige reacties kunnen hard overkomen. Benadruk goed dat de reacties voorbeelden zijn van wat mensen kunnen denken over zichzelf. Ze bevatten geen waarheid (iemand kan bijvoorbeeld denken ‘ik ben echt lui/dom’, maar dat wil niet zeggen dat dat ook zo is). Ze zijn verzonnen om te laten zien hoe groot de invloed is van wat je tegen jezelf zegt.
Hoe reageer jij in deze situaties? Wie heeft er de neiging om hierbij op een blauwe (afwijzende) manier te reageren (bv. …)? Wie is er eerder rood (streng) voor zichzelf (bv. …)? …
Situatie 1 – Je komt te laat bij de dokter
a. 🔵 Blauw: afwijzend
Bv. “Ik schaam me heel hard, dat is zo onrespectvol tegenover de dokter. “
b. 🔴 Rood: streng
Bv. Je bent kwaad op jezelf: “Zoiets mag ik toch echt niet vergeten!”
c. 🟢 Groen: mild
Bv. “Jammer, maar dat kan gebeuren, iedereen kan eens iets vergeten.”
d. 🟡 Geel: zorgend
Bv. “Ik kan er niets meer aan veranderen. Ik maak meteen een nieuwe afspraak.”
Situatie 2 – Iemand antwoordt niet op je bericht
a. 🔵 Blauw: afwijzend
Bv. “Die wil vast niets meer met mij te maken hebben.”
b. 🔴 Rood: streng
Bv. “Stom van mij om dat bericht te sturen.”
c. 🟢 Groen: mild
Bv. “Misschien ligt het niet aan mij, misschien heeft die persoon het heel druk of moeilijk.”
d. 🟡 Geel: zorgend
Bv. Je stuurt later nog iets. Of je spreekt met iemand anders af.
Situatie 3 – Je verloor je portemonnee
a. 🔵 Blauw: afwijzend
Bv. “Ik durf niemand iets te zeggen, ik schaam me te hard.”
b. 🔴 Rood: streng
Bv. “Verdorie, hoe heb ik dat laten gebeuren. Ik moet echt beter op mijn spullen letten. Dom.”
c. 🟢 Groen: mild
Bv. “Het is echt balen, maar dat kan iedereen overkomen.”
d. 🟡 Geel: zorgend
Bv. “Ik blokkeer mijn kaart en vraag hulp om nieuwe kaarten aan te vragen.”
Situatie 4 – Je zegt weinig in een nieuwe groep
a. 🔵 Blauw: afwijzend
Bv. “Ik wil niet meer teruggaan. Ik ben toch slecht in nieuwe mensen leren kennen.”
b. 🔴 Rood: streng
Bv. Je bent kwaad op jezelf: “Ik had meer moeten zeggen.”
c. 🟢 Groen: mild
Bv. “De eerste keer is altijd spannend. Het is oké om wat stiller te zijn.”
d. 🟡 Geel: zorgend
Bv. “Ik praat erover en neem misschien iemand mee volgende keer.”
Situatie 5 – Een dag niets gedaan krijgen
a. 🔵 Blauw: afwijzend
Bv. “Hoe komt het toch dat ik nooit iets gedaan krijg? Ik voel me een mislukkeling.”
b. 🔴 Rood: streng
Bv. “Ik had echt mijn best moeten doen vandaag. Dit was gewoon lui van mij. Morgen moet ik mij meer inzetten.”
c. 🟢 Groen: mild
Bv. “Het is oké. Iedereen heeft wel eens zo’n dag. Ik hoef niet altijd productief te zijn om waardevol te zijn.”
d. 🟡 Geel: zorgend
Bv. “Ik voel dat mijn lichaam en hoofd moe zijn. Wat kan ik doen om goed voor mezelf te zorgen? Ik ga een warme douche nemen en iets kleins eten.”
