“Eet wat je graag eet, maar geef een gezonde twist aan je gerechten”
Amper negentien is hij en toch is Janos Coulembier al een hele tijd bezig met gezonde en betaalbare voeding. Hoewel het geen gemakkelijk parcours was – de jongeman heeft autisme en een immuunziekte – is gezond koken en eten ondertussen een echte passie. Vorige zomer studeerde Janos af aan de kokschool. “Omdat mijn mama en ik niet zoveel geld hadden, moesten we creatief zijn. Ook nu zoek ik nog altijd tips op om gezond en betaalbaar te koken. Op TikTok bijvoorbeeld, daar vind je heel wat lifehacks.”
“Janos was als kind een moeilijke eter, hij lustte niet veel. Net als ik heeft hij Autisme en ADHD. Dat maakt het moeilijker om veel te leren eten”, zegt Sabine, zijn mama met wie hij samenwoont in Torhout. “Van de dokter kreeg ik het advies om hem te laten meekoken. Dat kan kinderen met autisme echt helpen om hun eetgedrag te verbeteren. Ik liet hem bijvoorbeeld mee de groenten op de pizza leggen, waardoor hij meer een gevoel van controle kreeg over wat we aten. Zo is zijn liefde voor koken begonnen. Na een tijd mocht ik de keuken niet meer binnen.” (lacht)
Kookte je ook gezond, Janos?
“Jazeker. Doordat ik ook een immuunziekte heb, moest ik al vanaf jonge leeftijd glutenvrij eten. Dat was, zeker in die tijd, niet altijd gemakkelijk. Er was niet veel aanbod. En wat er was, was erg duur. Torhout was een kleine stad, zonder veel winkels. We leefden met z’n tweeën van een vervangingsinkomen en we hadden geen auto. Voor onze gezondheid was het belangrijk om gezond te eten. Daarom moesten we wel creatief worden. En dus ben ik beginnen experimenteren. Het was, en is, een zoektocht.”
“Als je van een product meer moet eten om voldaan te zijn, is het dan nog echt goedkoper? Om die reden ga ik bewust op zoek naar voedzame producten”
Janos
In welke zin?
“Je kan er niet omheen: fastfood is goedkoper. Maar soms lijkt het alleen maar goedkoper. Het goedkoopste brood in de supermarkt? Dat noem ik ‘wattenbrood’. Daarvan moet ik bij wijze van spreken een half brood eten om mijn honger te stillen. Van een volkorenbrood kan je zoveel niet eten, dat vult veel sneller. Van het brood dat ik zelf bak, heb ik zelfs na één of twee sneetjes al genoeg. Als je van een product meer moet eten om voldaan te zijn, is het dan nog echt goedkoper? Daarom let ik erg op wat ik kies en ga ik bewust op zoek naar voedzame producten.”
Hoe vind je die?
“Ik kijk naar de kleur. Hoe witter iets is, hoe meer suiker er vaak inzit. Denk maar aan wit brood, witte rijst, witte chocolade, … Ik neem bijvoorbeeld vaak havermout. En ik probeer zoveel mogelijk seizoensproducten te kopen. Geen aardbeien in de winter. Die zijn dan niet zo lekker en je kan ze minder lang bewaren. Plus: in de zomer heb je twee bakjes voor vijf euro, terwijl je voor dat geld in de winter maar één bakje hebt.”
“Mama zoekt op wat de promo’s zijn en ik maak daar dan een boodschappenlijstje mee. Op die manier kopen we niets dat we niet nodig hebben”
Janos
Zijn er nog zo producten die je vaker koopt dan andere?
Janos: “Mama zoekt op wat de promo’s zijn en ik maak daar dan een boodschappenlijstje mee, dat ik aanvul met wat we nodig hebben. Op die manier kopen we geen overbodige dingen.”
Sabine: “Ik probeer daar ook bij de promo’s op te letten, zodat ik niks meeneem dat we niet nodig hebben. Maar ik merk wel dat dat moeilijker is geworden. Die promo’s zijn immers vaak afgestemd op grote gezinnen. Vroeger deelden we die hoeveelheden met mijn vader, de opa van Janos. Maar sinds hij is overleden, gaat dat niet meer. Als we nu overschotten hebben, dan vriezen we die in.”
Gebruik je ook vaak diepvriesproducten?
Janos: Nee, eigenlijk niet. Ik kook graag met verse groenten. Wat niet wil zeggen dat ik iets tegen diepvriesproducten heb, hè. Integendeel. Die zijn even goed en niet iedereen heeft de tijd om met verse voedingsmiddelen te werken. Bovendien zijn zakjes heel gemakkelijk voor alleenstaanden. Een hele bloemkool in je eentje opeten, is moeilijk. Maar heb je diepgevroren bloemkool, dan kan je de juiste portie nemen.”
Sabine: “Zo doe ik het als Janos het druk heeft: dan maak ik onze gerechtjes voor mij alleen met groenten uit de diepvries.”
“Ik probeer zo weinig mogelijk weg te gooien. Maar daar moet ik af en toe wel mee experimenteren, want ik weet ook niet direct hoe je zero waste kan koken. Dus zoek ik veel op”
Janos
Janos: “Dan moet je ook niets weggooien, want wegsmijten kost ook geld. Ik moet af en toe wel experimenteren, want ik weet niet direct hoe je zero waste kan koken. Dus zoek ik veel dingen op. Van een bloemkool kan je bijvoorbeeld de stam meekoken. Daar maak ik puree van.”
Waar vind je tips en inspiratie?
“Op TikTok! (lacht) Daar haal ik echt veel lifehacks. Bewaartips, bijvoorbeeld. Ik ben er net nog eentje aan het testen. Zo zouden aardbeien veel langer bewaren als je ze in een glazen bokaal steekt. Ondertussen zitten ze al vijf dagen in de frigo en ze zijn inderdaad nog altijd goed. Ik test wel altijd zelf uit wat ik op het internet lees. Je mag niet zomaar alles geloven wat ze daar zeggen.”
“Als je al heel je leven veel zoet eet, ben je dat gewend. Het zal wat tijd kosten om je smaakpatroon aan te passen”
Janos
Als je één tip mag geven om gezonder te eten, wat zou die dan zijn?
“Doe het stap voor stap, leg de lat voor jezelf niet te hoog. Als je al heel je leven veel zoet eet, ben je dat gewend. Het zal wat tijd kosten om je smaakpatroon aan te passen. In één keer alles omgooien, zal niet lukken.”
Hoe pak je dat dan aan?
“Laat moeilijke eters bijvoorbeeld meehelpen in de keuken, zoals mama met mij deed. Of mix groentjes door de saus. Het helpt ook als je hele simpele gerechten mooi presenteert. Zelfs een worst met wortelpuree probeer ik mooi op een bord te leggen. Ik haal daar veel plezier uit. Ik eet wat ik graag eet, maar kijk hoe ik die gerechten op een gezonde manier kan aanpassen. Lust je gaag witlof met ham in de oven? Doe dan een beetje bloemkool in de bechamelsaus. Of vervang de emmentaler eens door mozzarella. Wil je pizza? Maak die dan zelf met een pitabroodje, bijvoorbeeld. Ook al is gezond eten voor ons heel belangrijk: zondigen mag.”
Hoe hou jij het haalbaar en betaalbaar?
Doe inspiratie op en deel je verhaal op gezondleven.be/hoedan!