Samenwerken op lokaal niveau: Warmer Wonen toont de vele voordelen
Samen sta je sterker én ga je verder. Dat bewijst Warmer Wonen dubbel en dik. Met dit project werkt regio Zuid-West-Vlaanderen aan de kwaliteit en energiezuinigheid van haar woningen. Warmer Wonen brengt verschillende organisaties samen die zo hun krachten, middelen, kennis en netwerken bundelen. Voordelen van zo’n samenwerking? Een groter bereik, aanzienlijke schaalvergroting en een sterkere dienstverlening. De ambitie van Warmer Wonen? De energetische renovaties in de regio versnellen, met specifieke aandacht voor maatschappelijk kwetsbare groepen en hun gezondheid. Een gesprek.
Ben Desnoeck, medewerker Energiehuis Welzijn 13
Nele Bouckaert, medisch milieukundige Logo Leieland
Wat begon met informele samenkomsten is in de loop der jaren fel uitgebreid en in een formeel kader gegoten. Warmer Wonen is vandaag een ketting van verschillende organisaties die elkaar versterken. Drie daarvan zijn: trekker intercommunale Leiedal, Logo Leieland en welzijnsorganisatie W13. We spraken met stedenbouwkundig ontwerper Nele Vandaele (intercommunale Leiedal), medisch milieukundige Nele Bouckaert (Logo Leieland) en Ben Desnoeck (W13) over hoe zij samenwerken en welke vruchten zijzelf én ook de burgers ervan plukken.
Vele organisaties worden één
Een vraag die zich opdringt: waarom gingen de organisaties samenwerken? Nele Vandaele: “Tijdens onze vele overlegmomenten beseften we dat we samen méér konden bereiken. En dat we veel ambities deelden en heel veel raakvlakken hadden. We werken op het snijpunt van wonen, welzijn en energie. Op dat snijpunt hebben we elkaar gevonden.” Concreet gaat het om renovaties, aandacht voor maatschappelijk kwetsbare groepen, energiearmoede, begeleiding … “Gaandeweg kwam gezondheid erbij, en sociale huisvesting …” Vandaag zitten de 3 partners ook letterlijk samen onder één dak, wat de samenwerking nog vereenvoudigt.
Goed voor burgers …
Verschillende organisaties brengen hun expertise samen in Warmer Wonen, en dat levert voordelen op voor de burgers, organisaties zelf én voor lokale besturen. Nele Bouckaert: “We bundelen onze kennis, krachten, middelen en netwerken, en hebben zo een veel groter bereik. Maar we kunnen ook sneller schakelen en makkelijker inspelen op opportuniteiten. Als je bij élk nieuw project een trekkersgroep moet samenstellen, kost dat veel tijd en energie. Wanneer we een demowoning uitrollen, kunnen we meteen de juiste mensen aanspreken. Het is echt win-win: renovatiecoaches vroegen bijvoorbeeld om een workshop rond gezondheid te voorzien op een klimaatfestival. Als mmk ga ik daar maar al te graag op in. Zo’n samenwerking zorgt dat je bij de uitrol van projecten en initiatieven veel sneller op kruissnelheid kan werken.”
Nele Vandaele vult aan: “Doordat we ook samen communiceren, vergroten we onze impact. Gezondheid staat nu in ons communicatieplan. Zo informeerden we vorige winter via onze nieuwsbrief over de manieren van stoken en de relatie ervan tot een gezond binnenmilieu.” Om burgers maximaal en zo breed mogelijk te helpen, werkt Warmer Wonen met een front- en backoffice. Ben: “Mensen stellen hun vragen aan één loket, achter de schermen worden die vragen gedispatcht naar de juiste personen. Zo worden de vragen sneller behandeld en is de burger dus beter geholpen. Ook premies geraken zo efficiënter en sneller bij de juiste persoon.”
… én voor lokale besturen
De individuele organisaties binnen Warmen Wonen blijven uiteraard ook hun eigen activiteiten organiseren. Dankzij dit project kunnen ze deze beter op elkaar afstemmen. “Zo blijven we erover waken dat alle doelgroepen effectief bereikt worden.” En doordat Warmer Wonen zoveel uiteenlopende expertise bundelt, is het zeker voor gemeentes en steden een welgekomen partner bij bijvoorbeeld renovatieprojecten. “De gemeente moet haar energie niet steken in het aanspreken van verschillende organisaties, ze vindt alle kennis gewoon op één plek. Bij Warmer Wonen.”
Kennis delen en lobbyen bij ministers
Voor veel initiatieven die nog in de kinderschoenen staan rond samenwerken, klinkt dit misschien utopisch, onhaalbaar. Maar de jarenlange samenwerking binnen Warmer Wonen levert de organisaties zelf ongeziene vruchten op. Ben: “Warmer Wonen werkt op verschillende niveaus: lokaal maar ook provinciaal. Als er info van bovenhand komt, kan die snel naar de lokale besturen en omgekeerd.” En hoewel Warmer Wonen lokaal werkt, laat dit project ook haar stem horen op Vlaams niveau. Nele Vandaele: “Bij de vorige federale en Vlaamse verkiezingen zijn we samen naar verschillende kabinetten gestapt om enkele pijnpunten aan te kaarten. Hierdoor hebben we onder andere de renovatiebegeleiding op de kaart gezet. Voor de meeste huiseigenaren zit aan deze trajectbegeleiding een prijskaartje vast. Maar niet voor eigenaars in een maatschappelijk kwetsbare situatie; zoals de zogenaamde noodkopers. Een contract met de lokale besturen heeft deze dienstverlening voor hen gratis gemaakt. We zien dat de zaken die we signaleren, effectief in beleidsnota’s opgenomen worden. Het wordt dus opgepikt. Op die manier hebben we het gevoel dat we door samen te werken ook kunnen wegen op het Vlaams beleid.”
Nele De Meulemeester, Simon Gruwez, Bart Deneckere , Renovatiecoaches Warmer Wonen
Gezondheid op haar plaats
Gezondheid heeft een prominente plaats binnen Warmer Wonen: er wordt vaak gecommuniceerd over dit thema, altijd in relatie met wonen. “Als je communiceert naar burgers over klimaat, dan kan je perfect cijfers over CO2 meegeven, of over hoe ze energie kunnen besparen. Maar waar het de mensen nog het meest om te doen is, waar ze het meest van wakker liggen, is van hun gezondheid en die van hun kinderen. Ik vind het dus zeer dankbaar dat we met het thema gezondheid ingang vinden bij de brede bevolking”, zegt Nele Vandaele. Daarom vindt zij het zo belangrijk dat er een medisch milieukundige bij Warmer Wonen zit. “Gezondheid heeft ook een hele specifieke wetgeving. Mmk’s kennen die goed en kunnen anderen met hun specifieke kennis ondersteunen.”
Nele Bouckaert zweert bij de principes van integraal werken. Ze waakt er voortdurend over dat gezondheid wordt meegenomen in de verschillende beleidsdomeinen. “In Zuid-West-Vlaanderen hebben we vandaag een uitgebreid systeem van renovatiecoaches, terwijl er zes jaar geleden nog geen sprake was van zulke coaches. Ik spreek met hen over het belang van verluchten, ventileren, bronbeperking en materialen voor een gezond binnenmilieu. In de opleiding van de nieuwe renovatiecoaches zit ook een stuk over gezondheid.” Deze nauwe samenwerking is ook opportuun voor de coaches zelf: Nele en haar Logo-collega’s zijn geen onbekenden meer voor hen. Wanneer ze een vraag hebben over een gezond binnenmilieu, weten ze direct aan wie ze die moeten stellen. Ook met energiesnoeiers werkt Nele Bouckaert nauw en vaak samen, want zij worden vaak geconfronteerd met vocht- en schimmelproblemen. “Ik geef energiesnoeiers richtlijnen mee om goed te verluchten en zo het probleem tegen te gaan.” Stuk voor stuk mooie voorbeelden van integraal werken en van HiAP of ‘Health in All Policies’: gezondheid vindt haar plaats in andere beleidsdomeinen, een streven van de SDG’s.
Speciale aandacht voor gezondheidsongelijkheid en armoede
Een belangrijk streven van de SDG’s is het verminderen van armoede en ongelijkheid. We weten dat armoede een belangrijke impact heeft op gezondheid en dat een slechte gezondheid de kans op armoede vergroot. Warmer Wonen slaat de handen in elkaar om de strijd aan te gaan tegen (gezondheids-)ongelijkheid en armoede. Nele Bouckaert: “Het Logo organiseert demowoningen. Dat zijn levensechte woningen waarin bezoekers geconfronteerd worden met ongezonde woon- en leefsituaties. Tijdens een laagdrempelige en interactieve rondleiding leren bezoekers hoe ze ongezonde situaties zoals CO, schimmel en vocht kunnen herkennen en vermijden. Daarbij krijgen ze tips om hun eigen leefomgeving gezond te maken met kleine aanpassingen die ze zelf kunnen uitvoeren. Doordat bij Warmer Wonen ook W13 en Samenlevingsopbouw mee aan tafel zitten, slagen we erin om maatschappelijk kwetsbare mensen veel beter te bereiken.” Nele Vandaele gaat verder: “Vanuit Warmer Wonen zoeken we hoe we projectsubsidies ook aantrekkelijk kunnen maken voor maatschappelijk kwetsbare mensen. Zo zullen Europese subsidies binnenkort zorgen voor een verdubbeling van de budgetten van de lokale besturen voor renovatiebegeleiding van kwetsbare doelgroepen en kon Kortrijk intekenen op het nieuwe Vlaamse rollend noodkoopfonds. We willen dit uitrollen op grote schaal, zodat zoveel mogelijk mensen ervan kunnen genieten.” Lees hier meer over dit project.
Tips voor organisaties die ook de handen in elkaar willen slaan:
|
Gezondheid wordt beïnvloed door talrijke factoren buiten de gezondheidssector zoals voedingsaanbod, publieke ruimte, huisvesting, werkomgeving, schoolomgeving, reclamebeperking, prijsbepaling, etc. Dat idee ligt aan de basis van Health in All Policies (HiAP), een aanpak die o.a. door de WHO wordt gepromoot om het gezondheidsbeleid over beleidsdomeinen en -niveaus heen concreet te maken.
Samenwerking is een van de belangrijkste stappen om de middelen doeltreffend in te zetten.
Intercommunale Leiedal is het intergemeentelijke samenwerkingsverband dat de socio-economische en ruimtelijke ontwikkeling van 13 gemeenten in en rond Kortrijk begeleidt. Ze wil van Zuid-West-Vlaanderen een sterke regio maken om te wonen, te werken, te ondernemen en te beleven, op een duurzame en dynamische manier.
De welzijnsorganisatie W13 verenigt 14 Zuid-West-Vlaamse OCMW’s en het CAW Zuid-West-Vlaanderen. Die vereniging werd opgericht in 2015 met als doel: een gezamenlijk sociaal welzijns- en zorgbeleid voeren voor de regio.
Heb je zelf een goede praktijk die je met ons wil delen?
We horen het graag! Deze campagne draait rond samenwerken en ervaringen uitwisselen. Daarom doen we een warme oproep om jouw ervaringen met ons te delen. Liet je je inspireren door het praktijkvoorbeeld hierboven? Of hebben jullie een ander initiatief genomen dat we absoluut moeten vermelden? We zijn benieuwd!
Sowieso zijn we op zoek naar nieuwe inspirerende voorbeelden voor volgend jaar. Grijp deze kans om hier jouw succesverhaal neer te zetten en te delen met iedereen. Wie weet bemachtig je zo een van de 10 CO2-meters die we weggeven.