Home Settings Kinderopvang Kinderdagverblijven en onthaalouders Gezonde voeding in de kinderopvang Ontbijt in je kinderopvang: wat moet je weten?

Ontbijt in je kinderopvang: wat moet je weten?

Vanaf 1 jaar moeten kinderen ’s ochtends eerst goed ontbijten zodat ze fris en energiek in hun dag kunnen vliegen. Kunnen ze dat in jouw kinderopvang? Fijn! Hier geven we enkele tips voor wat je best (niet) op de ontbijttafel zet.

Een goed ontbijt bestaat uit een aantal vaste ‘waarden’: melk, een graanproduct, stuk fruit en gevarieerd beleg.

Doe de test!

Melk: goed voor elk?

Melk is belangrijk voor opgroeiende kinderen. Maar niet elke melksoort is geschikt voor elke leeftijd. Afhankelijk van de leeftijd van het kind, zal je dus een andere melksoort geven.

  • Vanaf de geboorte is het aangewezen om: borstvoeding of aangepaste zuigelingenvoeding te geven.

Tussen 12 en 18 maanden kan je overschakelen op groeimelk. Groeimelk bevat namelijk een specifieke samenstelling afgestemd op de behoefte van jonge kinderen. Geef bij voorkeur groeimelk die niet gezoet is en geen toegevoegde smaak bevat (bv.vanille). Bij groeimelk met toegevoegde smaak kan een kindje namelijk de originele melksmaak verleren. Er kan ook gekozen worden voor naar volle melk of calciumverrijkte sojaproducten als de kinderen daarnaast gezonde evenwichtige voeding krijgt. Er is ook groeimelk op basis van soja op de markt die ook geschikt is.
Haverdranken, rijstdranken, amandeldranken ... zijn geen volwaardige vervangers van koemelk, ook niet na de leeftijd van 3 jaar.

Hier vind je een overzicht van welke melk geschikt is op welke leeftijd.

Graanproducten: dagelijkse kost!

Zorg dat het ontbijt een graanproduct bevat. Graanproducten zijn een belangrijke bron van koolhydraten, onze belangrijkste energieleveranciers.

Welk graanproduct voor welke leeftijd?

  • Start met lichtbruin brood. Zo kunnen de darmpjes van baby’s rustig wennen aan voedingsvezels. Met witbrood lukt dat niet.
  • Vanaf 12 maanden kan een baby ook cornflakes, gepofte rijstkorrels, havermout en muesli eten. Dit kan een alternatief zijn voor de dagen dat er geen vers brood is. Maar:
    • Maak ze wel fijn. Als grote graanvlokken lang weken in de mond, worden ze kleverig. En dan wordt het moeilijker om ze door te slikken.
    • Kies niet-gesuikerde ontbijtgranen.
    • Heeft een kind al genoeg tandjes en kan het goed kauwen? Dan zijn beschuiten of geroosterd brood een optie: die hebben dezelfde voedingswaarde als gewoon brood.
  • Schakel over op volkorenproducten als het kind al goed kan kauwen en slikken. Wanneer dat precies is, is voor elk kind anders. Volkoren producten bied je best geleidelijk aan. Wissel in het begin nog af met lichtbruinbrood en andere lichtere graanproducten, want volkoren producten geven sneller een vol gevoel en de darmpjes moeten daaraan wennen.

Graag een volledig overzicht van welke graanproducten je op welke leeftijd kan geven? Dat vind je hier.

Afbeelding tabel graanproducten

Er bestaan veel soorten brood en graanproducten. Denk aan:

  • Turks brood
  • stokbrood
  • meergranenbrood
  • Rghayi (zoete of hartige pannenkoeken van griesmeel of van knapperig bladerdeeg)
  • ontbijtgranen
  • havermout …

Het kan een leuke activiteit zijn om de kinderen daarvan te laten proeven. Zo leren ze nieuwe smaken en texturen kennen én komen ze in contact met andere culturen.

Je kan ook samen met de peuters een brood bakken. Laat hen helpen bij het afwegen en toevoegen van ingrediënten. Laat ze roeren, kneden … Geef de kinderen eventueel een (stuk) brood mee naar huis. Zo kunnen ze aan hun ouders tonen wat ze gemaakt hebben.

En wat met ontbijtkoeken & co?

Ontbijtkoeken, sandwiches en suiker- of rozijnenbrood bevatten veel suiker en vet. Af en toe eentje kan, maar hou ze best voor speciale gelegenheden. 

Beleg: wat smeer je best op de boterham?

Leg eens fruit op je boterham 

Fruit is onmisbaar op de ontbijttafel. Als aanvulling, of gewoon op de boterham. Zo kan je stukjes banaan op een stuk brood uitsmeren. Of appelschijfjes op de boterham leggen. En:

  • Je kan fruit ook toevoegen aan yoghurt of platte kaas. 
  • Het fruit kan vers of ontdooid diepvriesfruit zijn. Kies je voor vers ? Ga dan voor seizoensfruit.
  • Confituur, stroop en andere afgeleiden bevatten niet veel fruit meer: je kan ze dus niet als fruit beschouwen. Ze bevatten ook veel (toegevoegde) suiker.

Breng variatie in je beleg

Verandering van spijs doet eten, ook op de boterham. Je hebt de keuze uit heel wat soorten beleg .

Infographic Ontbijt

  • Plantaardige varianten zijn gezond. Ze zitten ook niet voor niets in de donkergroene zone van de voedingsdriehoek :
    • fruit: banaan, aardbei, perzik ...
    • groenten: rauw, gegrild of als spread
    • notenpasta, zoals 100% pindakaas
    • peulvruchtenspread, zoals hummus
  • Er zijn ook niet-plantaardige opties, die vind je in de lichtgroene zone van de voedingsdriehoek :
    • eieren: bv. hardgekookt
    • kaas: bv. cottagecheese, mozzarella, plattekaas
    • vis: bv. sardientjes, haring
    • (gebakken) kip of kalkoen
  • Bewerkt vlees (salami, ham, spek …) staat in de rode bol van de voedingsdriehoek . Het is vlees dat bijvoorbeeld gerookt, gezouten of gedroogd werd om het smakelijker of langer houdbaar te maken. Denk aan charcuterie zoals hespenworst of kipfilet. Bied dit zo weinig mogelijk aan.

Last but not least, een belangrijke tip! Beleg boterhammen met mate. Zorg dat de kinderen brood met beleg eten, geen beleg met brood. Beleg de boterham dus niet te dik, zelfs als het gaat om een product uit de donker- of lichtgroene zone van de voedingsdriehoek .

Laat aan de ouders weten dat jullie gezond en gevarieerd ontbijten door onze post-its te gebruiken in het heen-en-weerboekje! Zo laat je de ouders zien dat jullie inzetten op gezonde voeding, beweging en minder lang stilzitten. Heb je geen heen-en-weerboekje waar je ze in kan plakken? Dan kan je ze ook digitaal raadplegen. Zo kan je het in een groepsgesprek met de ouders gebruiken of hen via social media bereiken. 

Vetstof is broodnodig

Je besmeert de boterhammen voor de kinderen best met vetstof. Want: baby’s en peuters hebben een relatief vetrijke voeding nodig om te groeien. Vetstoffen zijn noodzakelijk voor de ontwikkeling van de hersenen. 

Welke vetstof kies je best?

Kies voor een zachte vetstof die arm is aan verzadigde vetzuren en rijk aan onverzadigde vetzuren, bv. zachte plantaardige margarine. Je kan eens afwisselen met roomboter, maar niet dagelijks. 

Hoe weet je of een vetstof rijk is aan onverzadigde vetzuren?

  1. Doe de koelkastproef: De vetstof is zacht en gemakkelijk te smeren meteen nadat je ze uit de koelkast hebt gehaald.
  2. Kijk naar de verpakking: Je product zit in een fles of vlootje en niet in een wikkel.
  3. Check het etiket: De hoeveelheid onverzadigd vet bedraagt minstens twee derde van de totale hoeveelheid vet. 

Hier vind je meer informatie over de soorten vetstoffen die je het best kiest.

Thuis ontbijten of in de opvang?

Laat ouders kiezen of hun kind al dan niet in de opvang zal ontbijten. Bespreek dit bv. met hen tijdens het intake- of onthaalgesprek. 

Het kind ontbijt thuis

Als de kinderen thuis ontbijten, dan kiezen de ouders natuurlijk zelf wat hun kind eet. Maak je je zorgen over het ontbijt van een kind, probeer dit dan te bespreken met de ouders tijdens het breng- of afhaalmoment. 

Soms krijgen kinderen een beperkt of onevenwichtig ontbijt door tijdsgebrek. Maar een evenwichtig ontbijt blijft belangrijk voor een energieke start van de dag! Zoek daarom samen naar oplossingen. Ook als je merkt dat ouders er niet meer in slagen om hun kind te laten ontbijten, kan je dit bespreken. 

Informeer telkens kort als de kinderen gebracht worden wat het kind als ontbijt heeft gehad zodat je goed kan inschatten of het snel weer honger zal hebben. 

Het kind ontbijt in je opvang

Als ouders kunnen kiezen tussen ontbijt thuis of in de opvang, dan zullen er kinderen zijn die al gegeten hebben en anderen niet. Ook als alle kinderen ontbijten in de opvang, zal het moment van ontbijt afhangen van het uur van aankomst. Je kan de kinderen die vroeg aankomen en dus al langer wakker zijn niet laten wachten op de latere kinderen. Er zal dus bijna altijd ontbeten worden op verschillende momenten. Hou hier rekening mee als je afspraken maakt met de ouders over thuis of in de opvang ontbijten.

Tip: Probeer de kinderen die aan het eten zijn een rustig plaatsje te geven aan tafel, weg van kinderen die aankomen of aan het spelen zijn. 

Meer weten over ontbijt voor jonge kinderen? Hier zijn interessante links: