Coronacrisis onderstreept belang coherent antitabakplan
Handen wassen, afstand houden, thuis blijven … Met zijn allen volgen we de vaak ingrijpende maatregelen die nodig zijn om COVID-19 te voorkomen strikt op. Voor rokers is er nog een bijkomende preventiemaatregel die hun kans om ernstig ziek te worden danig kan verminderen: de sigaret voortaan links laten liggen. Maar dat blijkt een pak minder evident. Ruim één op de drie rokers geeft zelfs aan nog méér te roken dan voorheen. Op Werelddag tegen Tabak roept de Alliantie voor een Rookvrije Samenleving de overheid op de roker niet in de kou te laten staan.
De coronacrisis gooit ons leven overhoop maar benadrukt ook de cruciale rol van een goedfunctionerend gezondheidssysteem en een goede preventie. Nog nooit was er zoveel aandacht voor het belang van een gezonde levensstijl. Wanneer we naar de rokers kijken, zien we dat voor deze crisis 74 % van hen aangaf te willen stoppen met roken. Corona geeft hen nu een extra gezondheidsargument om dit te doen.
Rokers hebben namelijk aanzienlijk meer kans op een hele reeks gezondheidsproblemen, waaronder kanker, hart- en vaatziekten, longaandoeningen en diabetes. Stuk voor stuk aandoeningen die hen extra kwetsbaar maken en die het risico op ernstige symptomen en op een slechte afloop, wanneer ze met COVID-19 besmet raken, doen toenemen.
Stoppen met roken mag dan verstandiger dan ooit zijn geworden, dat vertaalt zich niet in het gedrag van de roker. Integendeel. Een bevraging van Sciensano tijdens de lockdown wijst uit dat 47 % van de rokers zijn rookgedrag niet heeft aangepast tijdens de crisis. 37 % geeft aan zelfs méér te roken dan voorheen.
Op Werelddag tegen Tabak roept de Alliantie voor een Rookvrije Samenleving de overheden op om de roker niet in de kou te laten staan maar hem de ondersteuning te bieden die hij nodig heeft om zijn wens om te stoppen waar te maken. Want een gezonde levensstijl is niet alleen de verantwoordelijkheid van het individu. Het is niet louter een kwestie van hard genoeg willen en je best doen. En dat geldt des te meer voor roken.
Roken is geen vrije keuze, het is een hardnekkige verslaving. Beginnen en stoppen met roken worden bovendien heel sterk meebepaald door omgevingsfactoren. En precies daar wringt het schoentje. België zet te weinig in op preventie, zo benadrukt de Europese Commissie. Ook het tabaksontmoedigings- en rookstopbeleid via de gewesten krijgt het tij onvoldoende gekeerd.
Vandaag rookt nog altijd 19 % van de Belgische bevolking van 15 jaar en ouder. Ieder jaar sterven er in ons land bijna 14.000 mensen door tabaksgerelateerde aandoeningen. Dat zijn er zowat 40 per dag! Roken is daarmee de belangrijkste vermijdbare doodsoorzaak. Een op de twee rokers overlijdt uiteindelijk aan de gevolgen van zijn verslaving. En tijdens hun - meestal kortere - leven kampen rokers ook nog eens met aanzienlijk meer gezondheidsproblemen en een verminderde levenskwaliteit. De coronacrisis maakt die extra kwetsbare positie van rokers nog maar eens pijnlijk duidelijk.
Om de desastreuze gevolgen van de tabaksepidemie voor de individuele roker én voor onze samenleving een halt toe te roepen is er dringend nood aan een ambitieus antitabaksplan. Nu nog meer dan ooit. Denk bijvoorbeeld, maar niet uitsluitend, aan gratis of goedkopere rookstopmedicatie voor de kwetsbaarste groep rokers en meer investeren in grootschalige rookstopcampagnes.
Alleen met een samenhangend pakket van elkaar versterkende maatregelen kunnen we vermijden dat de tabaksepidemie onverantwoord veel slachtoffers blijft eisen. Maatregelen die de huidige roker actief aanmoedigen en ondersteunen om zijn verslaving aan te pakken én die verhinderen dat nieuwe – voornamelijk jonge – rokers door de tabaksindustrie verleid worden en verslaafd raken.
De coronacrisis bewijst dat het mogelijk is beleid én bevolking te mobiliseren om gezondheidscrisissen aan te pakken. Het is de hoogste tijd dat dat ook voor de strijd tegen tabak gebeurt.
Als de coronacrisis ons één ding geleerd heeft, dan is het wel dat het mogelijk is beleid én bevolking te mobiliseren om gezondheidscrisissen aan te pakken. Om de bevolking te beschermen tegen COVID-19 is de overheid daadkrachtig opgetreden en heeft ze maatregelen doorgevoerd die voordien ondenkbaar waren. Het is de hoogste tijd dat dit ook voor de strijd tegen de tabaksepidemie gebeurt. We hopen dat de politieke schroom om ferm in te grijpen definitief tot het verleden behoort en dat de overheid eindelijk die maatregelen doorvoert die de verwoestende impact van tabak op onze samenleving een halt toeroepen.
- Danielle van Kalmthout: Alliantie voor een Rookvrije Samenleving
- Hedwig Verhaegen: Kom op tegen Kanker
- Suzanne Gabriels: Stichting tegen Kanker
- Sandrine Daoud: Belgische Cardiologische Liga
- Stefaan Hendrickx: Vlaams Instituut Gezond Leven
- Meike Pappens: Vlaamse Vereniging voor Respiratoire Gezondheidszorg en Tuberculosebestrijding (VRGT)
- Lieve Declerck: Gezinsbond
- Caroline Rasson: Fonds des affections respiratoires (FARES)
- François Dekeyser: Service d’Etude et de Prévention du Tabagisme (SEPT)
- Pierre Bizel: Observatoire de la Santé du Hainaut (OSH)
De Alliantie voor een Rookvrije Samenleving is een initiatief van Kom op tegen Kanker, de Stichting tegen Kanker, het Vlaams Instituut Gezond Leven, de Vlaamse Vereniging voor Respiratoire Gezondheidszorg en Tuberculosebestrijding, de Belgische Cardiologische Liga, de Gezinsbond, het Fonds des affections respiratoires, de Service d’Etude et de Prévention du Tabagisme en het Observatoire de la Santé du Hainaut. De Alliantie voor een Rookvrije Samenleving wil dat de volgende regering een samenhangend pakket van maatregelen uitvaardigt. Deze maatregelen moeten voorkomen dat kinderen beginnen met roken en verslaafd raken aan tabaksproducten én rokers beter helpen om van hun verslaving af te raken. Tientallen gezondheidsorganisaties en medische verenigingen ondertekenden een charter waarmee ze zich engageren om samen met hun leden werk te gaan maken van een rookvrije generatie.
