De kracht van water: een preventief medicijn voor mentale problemen?
Op deze Dag van de Aarde kunnen we er niet aan voorbij: uit talloze onderzoeken blijkt dat de natuur een preventief medicijn is voor mentale problemen. Om onze geestelijke gezondheid te bevorderen, is het dan ook belangrijk om in te zetten op onze omgeving: hoe meer natuur, hoe kleiner de kans op depressies en hoe hoger ons geluksgevoel. En daarin speelt niet alleen de groene publieke ruimte, zoals parken, bossen, … maar ook de blauwe (water!) publieke ruimte een grote rol.
De aanwezigheid van water heeft een specifieke impact op hoe we onze omgeving ervaren, waardoor het bepaalde voordelen kan hebben. Denk maar aan het kalmerende geluid van een ruisende zee, het rustgevende van een kabbelend beekje of het opwekkende gevoel dat je krijgt als je je tenen in een riviertje steekt. In vergelijking met de groene ruimte, biedt blauwe ruimte ook andere mogelijkheden om fysiek actief te zijn, bijvoorbeeld zwemmen, suppen, kayakken, … Kortom, de aanwezigheid van water kan helpen om de bouwblokken van de geluksdriehoek in evenwicht te houden. De positieve gevolgen voor onze (mentale) gezondheid op een rij:
Blauw zet aan tot (inter)actie
Als er water in de buurt is, neemt de kans op activiteiten die bijdragen tot ons mentaal welbevinden toe. Een blauwe publieke ruimte nodigt uit tot spel en fysieke activiteiten en geeft aanleiding tot al dan niet georganiseerde sociale ontmoetingen.
Blauw leidt tot minder depressies
Een Ierse studie toont aan dat ouderen die zicht op zee hebben minder geneigd zijn om depressief te worden. En volgens Nieuw-Zeelandse onderzoekers heb je minder psychologische stress als je op maximum 15 km van een waterpartij woont. Water heeft ook een positief effect op onze stemming en geluksgevoel. Als we in contact komen met de zee, maar ook met zoetwater, moeras- en overstromingsgebieden voelen we ons over het algemeen gelukkiger dan in andere settings.
Blauw als wapen tegen de hitte
Hitte kan een grote invloed hebben op ons mentaal welbevinden. Extreme warmte kan ervoor zorgen dat we minder mobiel, minder energiek en sneller geïrriteerd zijn. Het zorgt voor een slechtere slaap wat, zeker bij ouderen, het cognitief vermogen aantast. Mensen met een mentale problematiek hebben ook een grotere kans om te sterven door hittestress en suïcide. Daarnaast leidt een stijgende temperatuur tot meer agressie en geweld. De aanwezigheid van water kan al deze gevolgen verminderen.
Blauw helpt ons herstel
Door contact met biodivers (= met zichtbare planten en dieren) en bewegend water kunnen we ons hoofd makkelijker leeg maken en ervaren we minder stress. Een dergelijke blauwe publieke ruimte speelt immers in op onze fascinatie, nieuwsgierigheid en engagement.
Meer weten over dit onderwerp en de aangehaalde studies? Het boek ‘Restorative Cities’ van Roe & McCay (2021) zoomt in op de verschillende pijlers van een stad die onze mentale gezondheid ten goede komt.
