Laatste ontwikkelingen rond tabak
Blijf op de hoogte van de laatste nieuwtjes en achtergronden over tabak en e-sigaret. Het Vlaams Instituut Gezond Leven geeft je elke 3 maanden een update. Ontdek de laatste ontwikkelingen in de nieuwsbrief of lees ze hier.
E-sigaretsmaakjes: zowel niet-rokende jongeren als rokende volwassenen houden meer van andere smaken dan tabakssmaak
Smaakjes zijn wereldwijd een groot discussiepunt in het debat over de e-sigaret. Vooral als het gaat over de aantrekkingskracht die ze hebben op jongeren. Sommige landen, zoals Nederland, willen daarom alle smaakjes bannen. Alle smaakjes, behalve tabakssmaak. Redenering erachter? Rokers die willen overschakelen op de e-sigaret hebben alleen tabakssmaak nodig, want die kennen en gebruiken ze al.
Onderzoekers van het Nederlandse RIVM en de universiteit van Wageningen toonden via geuronderzoek van nicotinevrije e-vloeistoffen aan dat zowel niet-rokende jongeren als rokende volwassenen meer van zoete en muntachtige e-vloeistoffen houden dan van e-vloeistoffen met tabakssmaak.
Volgens de onderzoekers zal het bannen van alle smaakjes, met uitzondering van tabakssmaak, wellicht de aantrekkingskracht van e-sigaretten verminderen. En dat mogelijk meer voor jonge niet-rokers dan voor volwassen rokers. Maar ze geven ook aan dat het niet geweten is of (ongezoete) tabakssmaken voldoende aantrekkelijk zijn voor rokers om permanent te switchen naar de e-sigaret en zo hun gezondheid te verbeteren.
Uit een recent cohortonderzoek dat de gegevens van ca. 18.000 respondenten analyseerde, bleek wel dat volwassenen die andere smaken gebruiken een hogere kans op stoppen met roken hadden dan zij die het doen met tabakssmaak.
Gezond Leven is voorstander van een beperking van het aantal toegelaten smaakjes en additieven. Om 3 redenen:
- het laat een betere kwaliteitscontrole en- garantie toe,
- het vereenvoudigt de mogelijkheden voor wetenschappelijk onderzoek en
- het vermindert wellicht de aantrekkingskracht voor jongeren.
Maar die beperking moet op een doordachte manier gebeuren, want smaakjes zijn een belangrijke factor in het gebruik van e-sigaretten door volwassen rokers. Onder meer bij het stoppen met roken.
Op het voornemen van Nederland om alle smaakjes – behalve tabakssmaak - te verbieden, reageerden 24 experten met argumenten uit de hoek van Tobacco Harm Reduction.
Nieuwe cijfers over vapen en roken bij jongeren
Jongeren houden niet van vapen
De jaarlijkse leerlingenbevraging van de VAD brengt voor de tweede keer het e-sigaretgebruik bij jongeren in kaart. Positief punt: het steeg niet t.o.v. vorig schooljaar. 1 op de 6 leerlingen gebruikte het laatste jaar de e-sigaret. Dat lijkt veel, maar het gaat vooral om experimenteren. De meeste jongeren stoppen er ook weer mee. Het aantal occasionele, regelmatige en dagelijkse gebruikers is laag. Er worden wel méér e-sigaretten met nicotine gebruikt.
Het e-sigaretgebruik bij Vlaamse jongeren zit dus niet in de lift, maar moet wel goed opgevolgd worden.
En wat met roken?
Het tabaksgebruik onder jongeren daalde de voorbije 10 jaar, maar die daling is dit schooljaar gestopt. Hopelijk is dit geen start van een nieuwe trend. Opvallend is dat het laatstejaarsgebruik vrij hoog blijft, zeker bij de oudere leeftijdsgroepen. Jongeren blijven dus graag experimenteren met sigaretten. Wat ook opvalt:
- In het BSO stijgt het laatstejaarsgebruik opnieuw en neemt de kloof met het TSO weer toe.
- Het BSO telt ook opvallend meer regelmatige en dagelijkse rokers dan het TSO en ASO. En jongeren starten er vroeger met roken.
Deze jongeren in het BSO blijven de grootste uitdaging voor tabakspreventie.
RIVM adviseert om gebruik van nicotinezakjes te ontmoedigen
Volgens het Nederlandse Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) neemt de populariteit van nicotineproducten zonder tabak toe. Een voorbeeld zijn de nicotinezakjes met een poeder en nicotine die onder de (boven)lip worden geplaatst. Het instituut adviseert een ontmoedigingsbeleid omdat het product schadelijk en verslavend is. Vandaag vallen nicotinezakjes in Nederland onder de Warenwet. En het RIVM adviseert om ze onder de Tabaks- en rookwarenwet te laten vallen. Het aantal mensen dat deze producten gebruikt is “nu nog laag” volgens het RIVM, maar het instituut is bezorgd over het mogelijke toekomstige gebruik door jongeren.
Nicotinezakjes in België
In ons land worden deze nicotinezakjes beschouwd als een geneesmiddel, maar ze zijn niet vergund als geneesmiddel en dus illegaal op de markt. In Vlaanderen werden nicotinezakjes opgemerkt in enkele scholen, maar ook in de context van een festival als Tomorrowland: bekijk hier de aftermovie met verdoken reclame voor ‘Lyft’, een product van British American Tobacco (BAT). Reclame die Gezond Leven gemeld heeft aan de bevoegde instanties omdat ze volgens ons verboden zou moeten zijn, maar waartegen niet wordt opgetreden.
Tabaksreclame gericht op jongeren circuleert vandaag op de sociale media. Maar we weten niet in welke mate Vlaamse jongeren hiermee geconfronteerd worden. Lees zeker eens het dossier van Tabaknee.nl over de manieren waarop BAT jongeren via deze kanalen bestookt met reclame voor alternatieve nicotineproducten. Dat geeft alvast een idee.
