Stap 2: definieer inzichten en uitdagingen
Je hebt de situatie in de buurt in kaart gebracht. Wat valt je op? Welke inzichten komen naar boven? Zet ze om in uitdagingen en beslis waarop je gaat inzetten.
Inzicht: leg de zaken die uit de analyse naar boven komen naast de wetenschappelijke literatuur. Op deze manier springen er een aantal dingen in het oog.
Hoe tot inzichten komen?
De sociale norm is een belangrijke factor die je gedrag beïnvloedt. Natuurlijk is het niet de enige factor. Inspelen op de sociale norm van roken in de buurt helpt mensen om rookvrij te blijven en motiveert hen om iets aan hun rookgedrag te doen.
Om inzichten te verwerven, bekijk je de wetenschappelijke literatuur en de resultaten die je in de eerste stap verzamelde. Om het je zo gemakkelijk mogelijk te maken, geven we hier een kort overzicht van enkele bevindingen uit de literatuur.
Sociale norm en beginnen met roken
Vrienden en ouders die roken verhogen de kans om zelf te beginnen Open
Denken dat veel mensen roken kan aanzetten om te beginnen met roken Open
Zien van veel rokers in je omgeving doet denken dat iedereen rookt Open
E-sigaretten in je omgeving zien, zorgt ervoor dat je zelf ook sneller een e-sigaret gaat gebruiken Open
Grafische waarschuwingen hebben invloed op starten met roken Open
Sociale norm en roken in huis
Er is een link tussen in huis roken en denken dat veel mensen in huis roken of veel vrienden hebben die roken/in huis roken Open
Sociale norm en rookvrije omgeving
- De sociale norm kan samen met rookstatus, blootstelling aan tabaksrook en demografische verschillen iemands steun voor rookvrije plekken beïnvloeden. (Dilliott, Fazel, Ehsan, & Sibbald, 2020)
- Een rookvrije werkplek promoot een rookvrije sociale norm en vermindert het aantal rokers. (Liu, Dompreh, & Hartman, 2021; Lim, et al., 2018)
- Een rookvrije campus draagt bij aan een voorkeur voor een rookvrije omgeving en tolerantie ten opzichte van een rookvrij beleid. (Sendall, Fox, & Wraith, 2021)
Sociale norm en stoppen met roken
Is het de norm om rokers aan te spreken, dan zal dit meer gebeuren. Daarnaast kunnen professionals door mensen aan te spreken zelf ook bijdragen aan een meer rookvrije norm Open
Familie en vrienden zijn belangrijk om mensen te motiveren en te ondersteunen om te stoppen met roken Open
Een rookvrije sociale norm helpt mensen om te stoppen met roken. Stoppen met roken verhoogt de rookvrije sociale norm Open
Van inzichten naar uitdagingen
Herformuleer de inzichten naar uitdagingen door ze in een ‘hoe kunnen we’-vraag te gieten.
Hoe kunnen we…?
Het doel van deze vraag is om mensen uit te nodigen om na te denken over mogelijke oplossingen.
Kies een beperkt aantal uitdagingen
Als je uitdagingen hebt geformuleerd, kies je samen met de werkgroep op welke je wilt inzetten. Het kan hierbij nuttig zijn om te bekijken welke uitdaging(en) zowel relevant als haalbaar is (zijn) om aan te pakken samen met de partners uit de werkgroep of breder.
TIP: less is more. Beperk je tot 1 à 3 uitdagingen. Het gevaar in deze stap is om te veel te willen doen, waardoor je later in de problemen kan komen.
Via deze presentatie kan je de werkgroep vormgeven. kan je de werkgroep vorm geven.
Tools om je te helpen bij deze stap
Inspiratie uit de praktijk
Poperinge
In Poperinge kwamen uit de bevraging 6 inzichten met elk verschillende uitdagingen. Een overzicht hiervan kan je hier vinden. 3 uitdagingen werden behouden:
- Hoe kunnen we buurtbewoners helpen bij rookstop en terugval verminderen?
- Hoe kunnen we mensen informeren en sensibiliseren over roken?
- Hoe kunnen we de peukenproblematiek in de buurt aanpakken?
Er werd gekozen voor deze uitdagingen omdat de buurtwerking het realistisch vond om hierrond zelf actie te ondernemen.
Menen
In Menen kwamen op basis van de analyse en literatuur 8 inzichten naar boven. Een overzicht van die inzichten is hier terug te vinden. Je vindt er ook de hertaling naar de uitdagingen. Misschien zijn deze inzichten ook voor jouw buurt van toepassing.
De analyse werd voorgesteld op de werkgroep. Daar werden 3 uitdagingen gekozen:
- Hoe zou jij aan je buren uitleggen dat de meeste mensen niet binnen in huis roken?
- Hoe zou jij een plek waar veel kinderen komen rookvrij maken?
- Hoe zou jij mensen die stoppen met roken hun stoppoging laten delen met anderen?
Mechelen
In Mechelen resulteerde de bevraging en de input van de dialoogavond in 7 inzichten. Aan deze inzichten werden enkele uitdagingen gekoppeld. Een overzicht daarvan is hier terug te vinden. Elk lid van de werkgroep rangschikte de inzichten volgens belangrijkheid en haalbaarheid, waarna de laatste knopen gezamenlijk werden doorgehakt. 4 uitdagingen werden weerhouden. Buurtbewoners mochten hun input geven om zo tot 3 finale uitdagingen te komen (zie stap 3). De uitdaging over het aanpakken van stress sneuvelde omdat dit, mede gezien de lage betrokkenheid van andere organisaties, onhaalbaar bleek voor de werkgroep.
Volgende 3 uitdagingen werden behouden:
- Hoe zorgen we ervoor dat er in de buurt minder sigarettenpeuken op de grond worden gesmeten?
- Hoe kunnen we rokers in de buurt bewust maken van de voorbeeldrol die ze hebben naar kinderen?
- Hoe kunnen we buurtbewoners die willen stoppen met roken helpen?
Kessel-Lo
In Kessel-Lo gebeurde dit op een gelijkaardige manier als in Menen. Hier kwamen 10 inzichten uit de analyse en literatuur. Deze inzichten kan je terugvinden in de presentatie die aan de stuurgroep werd voorgesteld.
De werkgroep koos 3 uitdagingen:
- Hoe kunnen we mensen motiveren om niet te roken op plekken waar veel kinderen komen?
- Hoe kunnen we mensen aanmoedigen om hun rookstoppoging te delen met elkaar?
- Hoe kunnen we actoren in de buurt (bv. zorgprofessionals, welzijnsprofessionals, …) inspireren en (blijvend) motiveren om een rol op te nemen rond roken en een meer rookvrije norm?