Discussie

Praktische tips voor een gespreksleider

Er zijn heel wat aandachtspunten bij het organiseren van een discussie en suggesties voor de rol van een gespreksleider. We delen er hier een aantal. Bij de referenties vind je de linken naar meer.

1. Voor

• Denk na over het doel van de discussie. Wat wil je bereiken? Communiceer dit en geef ook de context mee aan de groep, zodat er duidelijkheid heerst en er geen twijfel is tijdens de discussie.
• Ga na of het onderwerp dat je koos past bij de doelgroep.
• Je kunt een voorbereidende taak geven: laat de deelnemers info opzoeken over het onderwerp; een oefening of taak voltooien die hen doet begrijpen hoe je je eigen standpunt naar voor brengt op een respectvolle manier en hoe je dat van een ander begrijpt zonder inmenging van die emotie/de situatie.

2. Tijdens

• Stel samen met de groep regels op. Bijvoorbeeld:
  • Alles wat hier gezegd wordt, blijft binnen de groep.
  • Luister respectvol, onderbreek elkaar niet.
  • Geef iedereen de kans om te spreken.
  • Gebruik geen provocerende, uitlokkende of kwetsende taal.
  • Stel verdiepende vragen als je iets niet begrijpt: ga er niet vanuit dat je de gedachten van een ander kan lezen.
  • Gebruik informatie uit betrouwbare bronnen.
  • Verwacht niet dat mensen in naam van een groep (status, gender, etnische groep,...) spreken.
• Voorzie een kader en startpunt: bereid enkele startvragen voor waarop er niet slechts 1 goed antwoord is. In sommige gevallen is het slim om niet te vragen naar hun opinies over een onderwerp, maar naar de standpunten die ze al hebben gehoord.
• Leid de discussie actief: volg de discussie en hou je klaar om verduidelijking te vragen, extra vragen te stellen, deelnemers te herinneren aan de afspraken en de discussie terug naar de vooropgestelde doelen te gidsen.
• Kaart moeilijkheden aan: soms is er terughoudendheid om te discussiëren. Vraag de doelgroep waarom het zo moeilijk is en probeer jouw eigen ongemakkelijkheid ook aan te kaarten. Zo voelen deelnemers zich comfortabeler met hun eigen ongemak.
• Voorzie structurele mogelijkheden voor reflecteren en nieuwe input:
  wanneer de discussie taant en blijft hangen in een bepaalde sfeer, is het ideaal om de deelnemers even een opdracht te geven om te reflecteren en met een ‘frisse blik’ terug aan de discussie te laten beginnen. Vraag bijvoorbeeld om nog enkele onderwerpen te noteren die nog niet aan bod zijn gekomen, welke nog interessant kunnen zijn. Breng die na overleg per 2 in de discussie. Een korte pauze kan ook helpen om emoties en spanningen tot rust te laten komen.
• Wees klaar om de discussie te verschuiven:
  soms wordt het te intens, zijn er enkele deelnemers te emotioneel of gaat het niet meer over het vooropgestelde onderwerp. Helpen jouw andere initiatieven niet om het gesprek terug in de juiste richting te gidsen? Grijp dan in en probeer de discussie af te sluiten zodat het niet erger wordt. Je kan dit dan wel verplaatsen naar een later moment. Dit is iets vaker het geval bij spontane discussies.
• Blijf als gesprekleider neutraal, zodat je deelnemers niet beïnvloedt.
• Grijp in wanneer ongepast taalgebruik wordt gebruikt:
  hoe moeilijk het ook lijkt, als één van de deelnemers taalgebruik hanteert dat niet door de beugel kan, laat je dit niet passeren. Weet je niet wat je moet zeggen? Vind hier inspiratie.

3. Afronding

• Vat de discussie samen: laat deelnemers de discussie op het einde zelf samenvatten. Zo weet je wat ze ervan hebben onthouden én kunnen de deelnemers enige cognitieve (of emotionele) dissonantie wat verwerken.
• Reflecteer op de gespreksdynamiek: vraag de deelnemers wat ze graag anders hadden gezien van hun eigen gedrag of van de groep en hoe ze hebben deelgenomen aan de discussie.
• Deel relevante bronnen als je merkt dat de deelnemers bij een negatieve ervaring toch nog nood hebben aan meer.