Ode aan de verveling
We zijn constant in de weer, lopen van hot naar her, werken voortdurend to-do-lijsten af, zelfs voor wat ontspannende activiteiten horen te zijn. We antwoorden maar al te vaak ‘te druk’ wanneer ons gevraagd wordt hoe het gaat. Die drukte bezorgt ons stress, en de link tussen de onmogelijkheid om tot rust te komen, en burn-out, of angst- en stressgerelateerde aandoeningen, is niet moeilijk te zien.
En toch hebben we een sterke afkeer van verveling. Elke minuut waarin we niet door de drukte opgeslokt worden, scrollen we door sociale media, maken we nóg meer plannen, checken we berichtjes en e-mails op onze gsm’s. En dat van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat. We creëren vaak zélf de drukte, en in het digitale tijdperk kunnen we de verveling mijden door slechts één klik.
De kunst van het niets doen
Baby’s zijn meesters in het nietsdoen, en we kijken met liefdevolle verwondering naar hoe ze gewoon ‘zijn’, zonder iets te ‘doen’. Het lijkt de enige fase in ons leven waarin het gewoon oké is om niets te doen.
Naarmate we opgroeien en ouder worden, worden onze verantwoordelijkheden en onze to-do-lijstjes alsmaar omvangrijker. We ontdekken uit welke activiteiten we plezier halen en waarvoor we ons willen engageren. Op zich is dat positief, want leuke activiteiten inplannen en naar betekenisvolle doelen toewerken zijn belangrijk voor ons mentaal welbevinden. Tegelijkertijd verleren we evenwel de kunst van het ‘niets doen’. En dat is jammer, want je af en toe vervelen, heeft ook heel wat voordelen.
Waarom vervelen goed voor je is
Waarom doen we het dan zo weinig? Misschien wel omdat we hebben afgeleerd ons te vervelen en we niet meer in staat zijn enige leegheid of een afwezigheid van prikkels te tolereren. Nochtans heeft verveling heel wat positieve aspecten, ook al voelt het vaak ongemakkelijk aan.
Dat ongemakkelijke gevoel is rechtstreeks verbonden met een van de voordelen van verveling: verveling kan ons leren omgaan met ongemakkelijke gedachten en gevoelens, die we normaal afweren door ons in activiteiten te storten. Het gevoel van verveling is ook verbonden met vaardigheden als (zelf)reflectie en alleen kunnen zijn.
Zich af en toe kunnen vervelen, en ruimte creëren om te dagdromen en te fantaseren, liggen bovendien aan de basis van creativiteit, vindingrijkheid en verbeelding. Onderzoekster Sandi Mann legt uit hoe dit komt: verveling is een zoektocht naar stimulatie, en als we die niet vinden in de buitenwereld, dan zal onze geest die stimulatie zelf creëren. Met andere woorden: door de geest te laten afdwalen, vrij te associëren en te dagdromen, genereren we nieuwe ideeën.
Maar misschien is de belangrijkste rol van verveling nog subtieler: door verveling kan de wereld stil genoeg worden, zodat we onszelf kunnen horen. Enkel wanneer we door niets gestimuleerd worden, keren we naar binnen – luisteren we naar onszelf. En dit opent de deur naar zelfreflectie en zichzelf leren kennen. Zo ontdekken we wat we echt interessant vinden, wat ons boeit en wie we écht zijn diep van binnen. En weten wie je bent en wat je wil, is een vaardigheid die je heel je leven lang helpt om richting en betekenis aan je leven te geven.
De vakantie loopt stilaan ten einde. De agenda’s slibben weer dicht. Maar vergeet toch niet om in alle drukte ook af en toe niets te doen.
