Mobiliseren van sociale steun
Meer info over deze techniek
Het uitwisselen van sociale steun vormt een belangrijke basis voor het ontwikkelen en onderhouden van sociale relaties. Het kan op verschillende manieren tot uiting komen:
- Emotionele steun houdt in dat je een luisterend oor en erkenning biedt. Emotionele steun helpt mensen omgaan met stress en tegenslagen. De empathie en aanmoediging die hierbij geboden worden, geven mensen de kracht om in moeilijke tijden door te blijven gaan. Of om net een andere aanpak te kiezen als de huidige niet werkt.
- Praktische steun omvat concrete hulp bij dagelijkse taken, het delen van verantwoordelijkheden of het bieden van praktische oplossingen (bv. toegang tot financiële of materiële steun). Anderen kunnen praktische steun geven door te helpen met alledaagse taken, variërend van huishoudelijke klusjes tot het delen van verantwoordelijkheden in bepaalde projecten. Het bieden van praktische oplossingen helpt mensen om obstakels te overwinnen en gedragsverandering te vergemakkelijken.
- Informatieve steun voorziet mensen van nuttige informatie, advies of begeleiding om weloverwogen beslissingen te nemen. Informatieve steun helpt mensen om beter geïnformeerd te zijn over de gewenste gedragsverandering die ze willen bereiken. Het biedt waardevol advies en begeleiding om succesvolle keuzes te maken en de juiste stappen te nemen.
Het is belangrijk om het onderscheid tussen ontvangen en waargenomen steun te benadrukken. Ontvangen steun verwijst naar de daadwerkelijke steun die door anderen wordt geboden, terwijl waargenomen steun verwijst naar de manier waarop iemand de steun ervaart (beantwoordt de steun aan hun noden, is het autonomie-ondersteunend, op de juiste momenten beschikbaar?). Uit onderzoek blijkt dat waargenomen steun een krachtigere voorspeller is van positieve gezondheidsresultaten. De reden hiervoor is dat de geboden steun niet altijd aansluit bij de behoefte van het individu en onbedoelde gevolgen kan hebben, bijvoorbeeld door het gevoel van eigen-effectiviteit te verminderen.
Vergelijkbare technieken
Mobiliseren van sociale netwerken probeert het sociale netwerk van een individu of een doelgroep aan te zetten tot ondersteuning bij gedragsverandering. Het bieden van sociale steun speelt hier een belangrijke rol. Maar sociale netwerken beïnvloeden gedrag(sverandering) ook op andere manieren (bv. door sociale normen te veranderen).
Publiek engagement houdt in dat mensen publiekelijk en expliciet hun intentie of toewijding uitspreken om een bepaald gedrag te veranderen of een doel te bereiken. Het uitspreken van een publiek engagement kan sociale steun uitlokken. Het kan dus ook als een specifieke vorm van mobiliseren van sociale steun gezien worden.
Hoe pas je deze techniek toe?
Het bestaande netwerk van de persoon is altijd het uitgangspunt. Deze techniek wordt meestal binnen individuele face-to-face coachingsessies toegepast:
- In een eerste stap breng je het sociaal netwerk van de persoon in beeld (bv. familieleden, vrienden, collega’s, zorgverstrekkers).
- Daarna kan je ook tips geven over hoe (bv. iemand opbellen, whatsappen, langsgaan of aanspreken) en in welke context (bv. thuis, op de werkvloer, op school, tijdens uitoefenen van een hobby, in een zorgcontext bij de huisarts of in een lokaal dienstencentrum) iemand sociale steun kan mobiliseren. Hier is het belangrijk om te focussen op de individuele noden m.b.t. sociale steun (bv. ‘ik heb vooral emotionele steun en verbondenheid nodig’) en de best geschikte personen om sociale steun te bieden. Zo kan informatieve steun uit bepaalde relaties bijvoorbeeld druk en stress creëren.
Het mobiliseren van sociale steun in een online context wordt steeds populairder en kan voor bepaalde doelgroepen voordelig zijn (bv. mensen met gestigmatiseerde aandoeningen die online anoniem kunnen blijven). In het algemeen blijken real-life toepassingen van sociale steun wel effectiever te zijn dan online toepassingen.
Verder kan deze techniek ook gebruikt worden binnen grotere campagnes. Dit kan door een doelgroep direct aan te spreken en te motiveren om sociale steun te mobiliseren. Binnen een campagne over mentaal welbevinden bij jongeren kun je bijvoorbeeld focussen op tips en motivatie die helpen om thema’s rond metaal welbevinden bespreekbaar(der) te maken. Vaak worden hiervoor ook inzichten uit de technieken persuasieve communicatie of modeling gebruikt.
Inspirerende voorbeelden
Kom Uit Je Kop
De ‘Kom Uit Je Kop’-campagne is een initiatief van het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie. De campagne wil psychische problemen bij mannen uit de taboesfeer halen en hen aanmoedigen 'uit hun kop' te komen en hulp te zoeken op de manier die het best bij hen past. De campagne wil via herkenbare en hoopvolle verhalen, via tips en links de mentale gezondheid van mannen versterken, signalen beter leren herkennen (ook als omgeving) en de drempel naar hulp verlagen.
Elke stap een overwinning
‘Elke stap een overwinning’ is een initiatief van Slachtofferhulp Nederland en focust op emotionele steun, praktische steun (nl. rechtshulp) en informatieve steun (bv. informatie over slachtofferrechten en potentiële schadevergoeding) voor mensen die een schokkende gebeurtenis hebben meegemaakt. De campagne moedigt mensen aan om stappen te zetten om de ondersteuning te krijgen die ze nodig hebben.
Referenties
- Heaney, C. A., & Israel, B. A. (2008). Social networks and social support. In K. Glanz, B. K. Rimer, & K. Viswanath (Eds.), Health behavior and health education: Theory, research, and practice (pp. 189–210). Jossey-Bass.
- Holt-Lunstad, J., & Uchino, B. N. (2015). Social support and health. In K. Glanz, B. K. Rimer, & K. Viswanath (Eds.), Health behavior: Theory, research, and practice (pp. 183–204). Jossey-Bass/Wiley.
- Latkin CA, Knowlton AR. Social Network Assessments and Interventions for Health Behavior Change: A Critical Review. Behav Med. 2015;41(3):90-7.