Laatste ontwikkelingen rond tabak
Blijf op de hoogte van de laatste nieuwtjes en achtergronden over tabak. Het Vlaams Instituut Gezond Leven geeft je elke 4 maanden een update. Ontdek de laatste ontwikkelingen in de nieuwsbrief of lees ze hier.
Voetbal steeds meer rookvrij
In Liverpool mag er niet meer gerookt worden rond het voetbalveld tijdens de jeugdcompetitie. Zo voetballen de kinderen van meer dan 450 teams vanaf nu zonder tabaksrook. Liverpool geeft zo het goede voorbeeld, want kinderen kopiëren gedrag, ook rookgedrag.
Ook in België zijn verschillende gemeenten en clubs rookvrij of bezig rookvrij te worden. Zo spelen onze Rode Duivels vandaag in een rookvrij stadion. Om het stadion rookvrij te maken en te houden, schakelt de Koninklijke Belgische Voetbalbond nu ambassadeurs in om de stewards bij te staan. Deze vrijwilligers worden opgeleid om mensen die roken in de tribunes op een positieve manier aan te spreken. Lees er meer over.
Je stadion rookvrij maken? Ontdek hoe je dat doet.
België koploper in longkankersterfte
Volgens de cijfers van Eurostat (cijfers voor 2016) telt België procentueel meer longkankerdoden dan de meeste andere Europese landen. Alleen in Nederland, Polen, Denemarken, Griekenland en Hongarije ligt het cijfer nog hoger.
Europa telt de meeste rokers ter wereld
90% van de longkankers kan nochtans vermeden worden, gewoon door niet te roken. Dat blijkt uit een nieuw rapport van de Europese afdeling van de Wereldgezondheidsorganisatie. Het rapport stelt dat tabaksgebruik een topprioriteit voor volksgezondheid blijft, zeker in Europa. Er roken naar schatting 209 miljoen Europeanen (29%). Europa heeft daarmee het grootste aandeel in tabaksgebruik ter wereld. Het rapport onderzoekt de impact van roken op de gezondheid, de tabaksprevalentie en de manieren waarop de verschillende systemen van gezondheidszorg omgaan met roken.
Stoppen met roken voor milieu en mensenrechten
De WHO-Europe roept op om meer in te zetten op de bekende effectieve strategieën: tabakspreventie, rookstop, reclameverboden, fiscaal beleid, sterke regulering … Maar landen zouden tabakscontrole ook moeten koppelen aan de agenda van duurzame ontwikkeling en mensenrechten. Dat zal volgens de WHO nieuwe deuren openen en leiden naar nieuwe partners, zodat de strijd tegen tabak het domein van de volksgezondheid kan overstijgen. Zo kunnen krachtige en nog niet gebruikte instrumenten steun genereren voor tabakscontrolemaatregelen.
De impact van de tabaksindustrie op het milieu is inderdaad enorm. De peuk, als meest voorkomende afvalproduct ter wereld, komt steeds meer in het vizier. En ook op het vlak van kinderrechten is het triest gesteld. Wereldwijd werken tientallen miljoenen kinderen als moderne slaven op tabaksplantages.
Meer dan longkanker alleen
In de UK startte de campagne ‘Smoking causes 16 cancers’ om duidelijk te maken dat roken niet alleen tot longkanker leidt. Het veroorzaakt nog veel andere vormen van kanker. 1 op de 4 kankersterfgevallen is het gevolg van tabaksgebruik.
In Nederland gingen vorig jaar longartsen en kankerspecialisten in witte jas de straat op om rokers aan te spreken. De video van deze campagne, waarmee Stivoro de ‘Best Social Award 2019’ won, ging viraal en bereikte meer dan 10 miljoen mensen. En sprak ook beleidsmakers aan. Een begeleidende open brief van de artsen, met als titel ‘ziek worden van roken is niet je eigen schuld’, kreeg veel media-aandacht. “Het gaat ons aan het hart hoeveel verdriet roken veroorzaakt”, schrijven de artsen.
Heated Tobacco Product IQOS toegelaten op Amerikaanse markt
Philip Morris mag zijn IQOS op de markt brengen, dat besliste de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA). Een overwinning voor het bedrijf.
De IQOS is een voorbeeld van een ‘heated tobacco product’. Het is een apparaat waarin speciaal ontwikkelde sigaretten (‘heat sticks’) gestopt worden. De tabak wordt niet verbrand, maar verhit. Daardoor is het product volgens Philip Morris minder schadelijk dan klassieke sigaretten. Maar die gezondheidsclaim ondersteunt de FDA voorlopig niet.
Geen veilig alternatief voor sigaretten
Onderzoek toont aan dat sommige gifstoffen minder vrijkomen bij IQOS-gebruik, maar andere net meer. Ook het RIVM stelde in het verleden al dat je niet kan besluiten dat er minder gezondheidsrisico’s zijn bij verhitte tabak. In de UK, het land dat e-sigaretten wel als een alternatief promoot, volgt ASH die conclusie. Er kan niet aangetoond worden dat verhitte tabak een veilig alternatief is voor klassieke tabak.
In de VS wordt ook kritisch gereageerd op de beslissing van de FDA. Volgens de University of California wordt hier een nieuwe lage standaard geïnstalleerd voor het op de markt brengen en promoten van nieuwe tabaksproducten die de volksgezondheid zouden beschermen. De onderzoekers van deze universiteit maakten een gedetailleerde analyse van de beslissing van de FDA. Daaruit besluiten ze dat er serieuze vragen moeten worden gesteld bij de manier waarop de risico’s en impact op de volksgezondheid werden ingeschat.
Ze stellen dat de FDA de belangen van de tabaksindustrie grotere prioriteit heeft gegeven dan die van de volksgezondheid.
In ons land zijn er nog geen ‘heated tobacco products’ op de markt. Wordt vervolgd.
E-sigaret negatief in de media
De Europese longartsen (ERS) hebben een nieuw standpunt geformuleerd over ‘harm reduction’ en de e-sigaret. Naar aanleiding van de Werelddag zonder Tabak (31 mei) pakten verschillende media uit met het rapport. Dat leidde in onze kranten tot sensationele koppen zoals ‘e-sigaret is marketingtruc en we lopen er blind in’.
Het standpunt van de ERS over harm reduction gaat lijnrecht in tegen dat van de Engelse overheid. Het laatste advies van onze Hoge Gezondheidsraad, waaraan we zelf meewerkten, is ook genuanceerder. Het erkent het potentieel van de e-sigaret als rookstopmiddel.
We vinden het jammer dat de e-sigaret zo eenzijdig negatief in de pers kwam de voorbije weken. En dat medische specialisten, op basis van deze berichtgeving, rokers misschien bang zullen maken voor het product, waardoor ze misschien (langer) blijven roken. Sommige tabakologen die al werken met de e-sigaret boeken goede resultaten. Lees hier ons advies over de e-sigaret.
Kunnen verstokte rokers alleen met alternatieve tabaksproducten geholpen worden?
Volgens een interessant stuk op Tabaknee is het antwoord nee. De ‘hardening theory’ stelt dat er altijd rokers zullen zijn die niet meer van hun verslaving afraken. Op deze rokers zouden antitabaksmaatregelen geen vat hebben. Maar ze zouden wel met alternatieve tabaksproducten, geproduceerd door de tabaksindustrie, geholpen kunnen worden. Uit nieuw onderzoek blijkt nu dat die theorie niet juist is en dat rokers wél gebaat zijn met antitabaksmaatregelen.
E-sigaret gepromoot via sociale media en andere marketing
De Britse reclamewaakhond Advertising Standards Authority onderzoekt de e-sigaretreclame die BAT voert via de sociale media. Het gaat over Instagram, Facebook en Twitter. Documentatie van Campaign for Tobacco Free Kids toonde aan dat de posts ontworpen zijn om kinderen, tieners en niet-rokers bloot te stellen aan e-sigaretten, wat strijdig is met het Britse reclameverbod.
De tabaksindustrie zet ook jonge influencers in om via deze kanalen sigaretten, e-sigaretten en andere alternatieve rookwaren te promoten.
Meer dan 125 organisaties uit 48 landen hebben de sociale media opgeroepen om te stoppen met de promotie van deze producten op hun platformen, inclusief de posts van influencers.
E-sigaret JUUL
In de UK lanceert JUUL pods met een lagere nicotinedosering. Volgens een eigen statement wil het zo meer rokers overhalen om over te stappen van tabak naar JUUL.
In de VS is meer dan de helft van de JUUL-volgers op Twitter minderjarig, dus niet oud genoeg om het product te mogen kopen. Dat blijkt uit onderzoek dat gepubliceerd werd in Jama Pediatrics.
Nog in de VS heeft The House of Representatives Subcommittee on Economic and Consumer Policy een onderzoek geopend naar de rol van JUUL in de e-sigaretepidemie bij jongeren. Ze gaan na of het bedrijf sinds 2013 actief reclame gevoerd heeft bij de doelgroep van kinderen, onder meer via de sociale media.
De producenten van JUUL beweren altijd dat ze er alles aan doen om te voorkomen dat jongeren met hun producten gaan experimenteren. Maar volgens de New York Times is er in verschillende staten in de VS een heel leger JUUL-lobbyisten bezig om de wetgeving, die e-sigaretgebruik aan banden moet leggen, tegen te werken.
E-sigaret en privacy
Tijdens het voorbije ENSP-congres in Boekarest werd een opmerkelijk aspect van Heated Tobacco Products (en andere elektronische rookwaren) belicht: de kans die ze producenten bieden om, met toestemming van de gebruiker, gegevens te verzamelen. Deze info kan daarna ingezet worden om ervoor te zorgen dat de gebruikers loyaal – lees verslaafd – blijven aan het product.
Lees er meer over in deze blog.
E-sigaret als rookstopmiddel voor zwangere vrouwen?
Zwangere vrouwen mogen alleen klassieke nicotinevervangers als rookstopmedicatie gebruiken. En de e-sigaret? Neen, volgens ons niet.
In de UK stelt de beroepsorganisatie van vroedvrouwen nu dat zwangere vrouwen aangemoedigd moeten worden om de e-sigaret te gebruiken als rookstophulp tijdens de zwangerschap. Dat is nieuw. In haar laatste standpuntbepaling zegt ze ook dat er geen bewijs is dat vapen nadelige effecten heeft op het geven van borstvoeding.
