Health in All Policies
Onze gezondheid wordt niet alleen bepaald door onze leefstijl en genetische factoren of toegang tot zorg. Ook onze omgeving speelt een belangrijke rol. Heel wat factoren buiten de gezondheidssector hebben dus een invloed op onze gezondheid. Dat idee ligt aan de basis van Health in All Policies.
Wil je werken aan een gezonde publieke ruimte? Dan moeten verschillende beleidsdomeinen de handen in elkaar slaan. Health in All Policies is een aanpak die onder meer door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) gepromoot wordt om het gezondheidsbeleid concreet te maken over beleidsdomeinen en -niveaus heen.
Model van Lalonde
Gezondheidsdeterminanten zijn soorten factoren die je gezondheid beïnvloeden. In de traditionele visie op gezondheid zijn biologische factoren en de organisatie van de gezondheidszorg prioritair. Het Health Field Concept (Lalonde, 1974) voegt daaraan toe dat ook de individuele leefstijl en de fysieke en sociale omgeving de gezondheid sterk bepalen.
Het onderstaande model maakt duidelijk dat de omgeving een rechtstreekse en onrechtstreekse invloed kan hebben op de gezondheid, door het beïnvloeden van de leefstijl.
Rechtstreekse invloed van de omgeving op de gezondheid
Een gezonde omgeving is een omgeving die onze gezondheid beschermt. Door een bewuste (her)inrichting van de publieke ruimte kunnen we onze gezondheid verbeteren. Denk maar aan de installatie van geluidsschermen of maatregelen om fijn stof te verminderen.
Onrechtstreekse invloed van de omgeving op de gezondheid, door beïnvloeding van de leefstijl
Een gezonde omgeving is een ondersteunende omgeving waarin gezonde keuzes én verhoogde drempels voor ongezonde keuzes evident zijn. Denk bijvoorbeeld aan de aanleg en inrichting van een park om te bewegen en als ontmoetingsruimte, de aanleg van fietsstraten of de aanwezigheid van gezonde voeding rond scholen.
Verschillende factoren hebben invloed op onze gezondheid. De gezondheidsdienst alleen zal de omgeving niet kunnen aanpassen. Daarom is het belangrijk dat verschillende beleidsdomeinen samenwerken via Health in All Policies. Dat kan op verschillende beleidsniveaus. Hier wordt dit verder uitgewerkt voor het lokale niveau. We maken ook de link met de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen.
Duurzame ontwikkelingsdoelstellingen
In september 2015 keurden de Verenigde Naties de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen of Sustainable Development Goals (SDG’s) goed. Het doel? Van onze wereld een gezondere en betere plek maken voor alle mensen. Alle landen in de wereld werken samen om deze doelen tegen 2030 te bereiken. Overheden op verschillende niveaus (Europees en lokaal) kunnen hun steentje bijdragen en het goede voorbeeld geven.
Een gezonde publieke ruimte kan bijdragen om de volgende duurzame ontwikkelingsdoelstellingen te realiseren:
- 3. Goede gezondheid en welzijn
- 6. Schoon water en sanitair
- 7. Betaalbare en duurzame energie
- 10. Ongelijkheid verminderen
- 11. Duurzame steden en gemeenschappen
- 12. Verantwoorde consumptie en productie
- 13. Klimaatactie
- 14. Leven in het water
- 15. Leven op het land
- 17. Partnerschap om doelstellingen te bereiken
Op deze website vind je meer info over de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen.
Ook de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) beklemtoont het belang van een gezonde publieke ruimte.
Health in All Policies op lokaal niveau: Gezonde Gemeente
Werken aan een kwaliteitsvol gezondheidsbeleid doe je niet alleen. Zo zullen verschillende beleidsdomeinen moeten samenwerken om een gezonde publieke ruimte te realiseren. Gezonde Gemeente moedigt lokale besturen aan om samen te werken met externe partners. Zo is de hele gemeente vertegenwoordigd en maken jullie samen werk van een lokaal gezondheidsbeleid. Kortom, je gaat voor Health in All Policies.
Het is evident dat de dienst Ruimtelijke Ordening en de dienst Mobiliteit cruciaal zijn bij de ontwikkeling van een gezonde publieke ruimte. Maar ook andere lokale diensten kunnen een grote meerwaarde zijn. Het werk van de mobiliteitsambtenaar (de opmaak van een nieuw mobiliteitsplan), de technische dienst (de installatie van speeltuigen aan de speeltuin), de milieudienst (toegankelijke natuur voorzien) en de sportdienst (een publiek volleybalpleintje) heeft duidelijke links met een gezonde publieke ruimte.
Daarnaast zijn diensten en organisaties die zich naar specifieke doelgroepen richten ook belangrijk in het verhaal van gezonde publieke ruimte. Zo weten de jeugddienst en de jeugdverenigingen waar er behoefte aan speelweefsel of een hangplek voor jongeren is, en welke plaatsen kinderen aantrekkelijk vinden en wat ze nodig hebben voor hun spel. De seniorendienst en ouderenverenigingen kennen de noden van de ouderen om te zorgen dat zij langer zelfstandig buiten kunnen komen en anderen kunnen ontmoeten. OCMW’s, verenigingen waar armen het woord nemen en wijkgezondheidscentra weten waar kwetsbare groepen veel tijd doorbrengen, en kunnen aangeven waar extra aandacht voor de publieke ruimte nodig is.
Maar ook organisaties buiten het lokale bestuur kunnen je helpen om te werken aan een gezonde publieke ruimte. Bekijk de lijst en de voorbeeldtabel van mogelijke partners en sta er even bij stil hoe je met hen kunt samenwerken.
De kadermethodiek Gezonde Gemeente bestaat uit verschillende instrumenten die je kunnen helpen om een lokaal integraal gezondheidsbeleid uit te bouwen. Zo kunnen het stappenplan, de gezondheidsmatrix, en de succesfactoren (spinnenweb) helpen om op een gestructureerde en duurzame wijze een gezonde publieke ruimte te realiseren in jouw gemeente.