Autonome fase
In deze fase staan leerlingen open om het persoonlijk verhaal en de kwaliteiten te horen achter de verschillen die ze merken bij elkaar. De psychologische veiligheid in de klasgroep is nu groot genoeg om gedrag, gevoelens openlijk te bespreken. Leerlingen werken ontspannen, effectiever en hechter samen aan doelen.
Hoe herken je deze fase?
- Leerlingen zoeken andere leerlingen op buiten hun voormalige kliek. Ze staan open voor uitwisseling. Leerlingen hebben daarbij het gevoel dat hoewel iedereen verschilt, iedereen toch gelijkwaardig en de moeite waard is. Dit leidt allemaal tot een hechtere klasgroep.
- De klasgroep werkt effectiever samen en presteert beter in een ontspannen sfeer. Leerlingen benutten elkaars talenten en ideeën beter. Ze durven eerlijke en constructieve feedback te geven en ontvangen. Ze hebben ook meer energie om zich te focussen op de taak. Daarnaast krijgen leerlingen opnieuw interesse voor de persoon en de expertise van de leerkracht.
- De klasgroep biedt meer veiligheid om diepgaandere onderwerpen te bespreken zoals gedrag, gevoelens, persoonlijke doelen, conflicten en achterliggende beweegredenen.
Wat is jouw rol in deze fase?
Jij bent de coach die de groep uitdaagt.
Hoe doe je dit?
- Leg meer en meer verantwoordelijkheid en autonomie bij de (sub)groep wanneer je (coöperatieve) werkvormen gebruikt.
- Help de klasgroep zijn eigen individuele- en groepsdoelen te bereiken binnen het kader van jouw vak. Zo leer je leerlingen hun eigen leerproces meer in eigen handen te nemen.
- Maak tijd om opdrachten waar leerlingen samenwerken na te bespreken en geef hen de kans om elkaar feedback te geven. Feedback is een belangrijke katalysator in het leerproces, zowel van vak- als van sociaal-emotionele competenties. Het geeft zelfzinzicht en aanwijzingen naar de volgende leerstap. In deze fase geven leerlingen de meest rijke informatie en staan ze er ook het meest voor open. Benut deze mogelijkheid dan ook ten volle.
Werkvormen
Coöperatieve werkvormen
Schotel de leerlingen complexere opdrachten voor waarbij enige zelfstandigheid vereist is. Laat leerlingen zelf groepen samenstellen op basis van enkele criteria. Differentieer nog meer in rollen en daag leerlingen uit om eens een andere rol op te nemen die hen ook kan liggen. Zoek naar mogelijkheden waarbij leerlingen zelf persoonlijke of groepsdoelen kunnen integreren in de opdracht.
Feedback geven en ontvangen
Gebruik verschillende werkvormen om leerlingen te stimuleren elkaar feedback te geven en te ontvangen.
Werken aan doelen
Gebruik verschillende werkvormen waarmee leerlingen zelf hun leerdoelen kunnen bepalen en opvolgen.