"Perfect ouderschap bestaat niet. Goed genoeg is echt wel goed genoeg”
Als psycholoog en expert mentaal welbevinden bij Gezond Leven kent Daan Gielen (bijna) alle boekenwijsheid over opvoeden uit het hoofd. Maar als papa van Nelis (4) en Lino (5 maanden) heeft hij, net zoals elke andere ouder, wel eens het gevoel dat ook hij het allemaal niet zo goed weet. “Als ik een moeilijke dag heb, kan het gebeuren dat ik mijn kinderen uit het oog verlies en niet meer in verbinding sta met hen. De kunst is om dan mild te zijn voor mezelf.”
Op sociale media struikel je over de influencers die hun ‘perfecte’ gezin tot de norm hebben verheven, opvoedcoaches schieten als paddenstoelen uit de grond en met alle goede (?) opvoedkundige raad die je op het internet vindt, kan je hele bibliotheken vullen. Om maar te zeggen dat de verwachtingen waaraan ouders de dag van vandaag ‘moeten’ voldoen, gigantisch zijn. Maar de realiteit is dat de meeste mama’s en papa’s zomaar wat doen: klinkt het niet, dan botst het wel. Want kinderen komen niet met een handleiding, wel met veel vragen, twijfels en chaos. En dat is helemaal oké. Want fouten maken hoort bij het opvoeden. Daarom staat de Week van de Opvoeding 2025 – van 16 tot 23 mei – ook in het teken van ‘goed genoeg ouderschap’.
“Toen ik voor het eerst mijn kinderen naar de crèche moest brengen, voelde dat als falen”
Daan Gielen, expert mentaal welbevinden
“Perfect ouderschap bestaat per definitie niet, want het betekent voor iedereen iets anders. En moest het toch bestaan, dan weten we uit onderzoek dat het helemaal niet wenselijk is”, zegt Daan. “We hoeven niet voor de volle honderd procent afgestemd te zijn op onze kinderen. Door samen onze weg te zoeken in de stukjes die niét zijn afgestemd, leren zowel ouders als kinderen ontzettend veel van elkaar. Maar dat neemt niet weg dat ouders toch soms het gevoel hebben dat ze falen.”
Ook jij?
“Zeker. Toen ik Nelis en Lino voor het eerst naar de crèche moest brengen, bijvoorbeeld. Vanuit het idee: nu moeten we zo’n jonge kinderen bij een wildvreemde achterlaten. We hebben een fantastische opvang en toch voelde dat aan als een mislukking: wij kunnen er niet voor ons kind zijn. Dat is iets waar we het nog altijd moeilijk mee hebben.”
Wat doe je dan met dat gevoel?
“Mild zijn voor jezelf. Als je bouwblokken van de geluksdriehoek stevig zijn opgebouwd, is er ruimte om uit te zoomen en met een frisse blik naar die ‘mislukking’ te kijken. En om te beseffen dat goed genoeg ook echt wel genoeg is. Je kan immers alleen maar die middelen gebruiken die je op dat moment ter beschikking hebt. En fouten maken mag, ook in de opvoeding van je kinderen.”
Geef je dat ook aan je zonen mee?
“Ja, maar we zullen het nooit een ‘fout’ noemen. We zeggen eerder: ‘Dat lukte nu nog niet, maar binnenkort misschien wel.’ Of: ‘Dat ging hier helemaal niet, hoe pakken we dat de volgende keer aan?’ En dat lijkt te werken, want Nelis neemt dat al over. Zo wilde ik onlangs gaan parapenten, maar die activiteit werd last minute afgelast. Nelis wist dat ik dat spijtig vond en hij zei toen: ‘Da’s jammer papa, maar misschien kan het een andere keer wél.’ Ik vind het mooi dat hij die houding oppikt.”
“Ook al zijn mijn kinderen nog heel klein, toch wil ik rekening houden met hun noden en hun wensen”
Daan Gielen, expert mentaal welbevinden
Wat vind jij belangrijk in de opvoeding van je kinderen?
“Net zoals iedereen wil ik een liefdevolle en aanwezige papa zijn, maar waar ik het meeste aandacht aan besteed, is respectvol zijn naar mijn kinderen toe. Ook al zijn ze nog heel klein, toch wil ik hen behandelen als een volwaardig mens. En daarmee bedoel ik dat ik rekening wil houden met hun noden en hun wensen. Ik wil daar niet luchtig overgaan vanuit een volwassen standpunt, letterlijk uit de hoogte dus. En ik word er kregelig van als anderen dat wel doen. Praat niet over hen tegen mij als ze er naast zitten. Betrek hen als volwaardige gesprekspartners.”
Dus Nelis mag – om maar iets te noemen - beslissen wat er gegeten wordt?
“Als dat past wel, ja. Sommige dingen beslis je gewoon als ouder. En voor andere zet je de krijtlijnen uit, maar is er daarbinnen wel speelruimte. Bij wat er op tafel komt, bijvoorbeeld. Dan geven wij soms bepaalde opties en mag Nelis daaruit kiezen. Hetzelfde met vrije tijd. We vragen ook aan hem wat hij wil doen. En als hij ergens mee wil helpen, zullen we nooit zeggen: ‘Dat is niks voor jou.’ Maar wel: ‘Kom maar kijken, we zullen eens proberen.’ En ja, dan moet je kunnen aanvaarden dat die was misschien niet zo netjes is opgeplooid. So be it. Als je die druk kan loslaten, worden dat leuke momenten met je kinderen én leren ze tegelijkertijd nog iets bij.”
“Bij Gezond Leven hebben we het altijd over preventie, maar dat kan ook op kleine schaal, thuis. Door aan zelfzorg te doen”
Daan Gielen, expert mentaal welbevinden
Kan je dat perfectionisme makkelijk loslaten?
“Bij de was wel, maar met de rommel in huis gaat dat al iets moeilijker. Dat kan mijn vrouw dan weer beter. (lacht) Maar zoals bij alles geldt: als ik zelf een lastig moment heb, slecht heb geslapen, werkstress heb, wordt het allemaal moeilijker. Want die kleine dingen worden dan ineens veel belangrijker. En dan maak je van een mug een olifant en zie je overal enkel nog taakjes. Dan verlies je je kinderen uit het oog en kan je niet meer in verbinding staan met hen.”
Hoe pak jij zo’n moeilijke momenten aan?
“Het is zoals op het vliegtuig: je moet eerst je eigen zuurstofmasker opzetten en dan pas dat van je kind. Je moet jezelf onder controle hebben om met je kind te kunnen omgaan. En op een moeilijke dag heb je soms jezelf niet in de hand. Laat staan je kind. Bij Gezond Leven hebben we het altijd over preventie, maar dat kan ook op kleine schaal, thuis. Door aan zelfzorg te doen. Genoeg rustmomenten in de dag brengen, zodat je wanneer je iets met je kind wil doen, aanwezig en alert kan zijn.”
En als dat niet lukt?
"Probeer dan hulp in te schakelen. Wat in mijn geval betekent dat ik beroep doe op mijn vrouw. Ik ga dan weg uit de situatie, zodat ik weer kan ademen en weer tot mezelf kan komen. En daarna spreek ik daar ook over met Nelis: ‘Hier lukte het niet. Papa had het even moeilijk. Ik zat met mijn hoofd ergens anders.’ Meestal volgt er dan een dikke knuffel van hem. Maar daarnaast moet hij natuurlijk ook leren dat ik niet elke seconde voor hem kan klaarstaan. Ook dat zeg ik: ‘Ik was nu van plan om mijn boek te lezen. Maar je mag langs me komen zitten met jouw boekje.’
“Sinds de geboorte van Lino schakelen we vaker ons netwerk in en vragen we al eens aan de grootouders om te babysitten”
Daan Gielen, expert mentaal welbevinden
Wat is jouw valkuil bij het ouderschap?
“Ik ben supergraag papa, maar ik verlies mezelf daarin. Ik kijk pas naar mezelf als mijn gezin tevreden is en als er aan hun behoeften is voldaan. Ik kan mezelf nogal goed wegcijferen: ‘Ik wil graag naar dat optreden vanavond, maar dan is het moeilijker voor jullie dus ik zal wel thuisblijven.’ En dat is jammer, om verschillende redenen.”
Leg uit.
“Enerzijds omdat ik het belangrijk vind dat mijn kinderen leren dat wij als ouders ook grenzen hebben. Dat wij ook mensen zijn die dingen willen doen en interesses hebben. En anderzijds omdat als je vergeet te investeren in die dingen die voor jou zinvol zijn – het bouwblok ‘jezelf kunnen zijn’ in de geluksdriehoek – word je geleefd. Dat is oké voor even, maar op lange termijn raak je jezelf kwijt en ga je frustraties opbouwen. Daar probeer ik sinds de geboorte van Lino extra op te letten. Nu schakelen we vaker ons netwerk in en vragen we al eens aan de grootouders om te babysitten. Vroeger deden we dat enkel in noodgevallen, nu ook omdat we er gewoon deugd van hebben.”
In welke mate ervaar jij druk van sociale media, van de maatschappij, van familie om een perfecte ouder te zijn?
“Ik zit niet op sociale media dus daar heb ik geen last van. Uiteraard ken ik door mijn job wel al die opvoedingstips, maar ik weet ook dat je mag cherry picken en die tips eruit mag halen die voor jou werken. Mensen willen graag hun eigen ervaringen delen, maar vaak word je dan overspoeld door ongevraagd advies.”
“Besef dat je op sociale media altijd maar een klein stukje van de puzzel te zien krijgt. Kijk er dus altijd met een hele kritische blik naar”
Daan Gielen, expert mentaal welbevinden
Hoe kan je daar best mee omgaan?
“Bekijk welke mensen je volgt op sociale media: wat brengt die persoon je bij? Heb je daar echt iets aan? Wat is de verhouding? Hoeveel druk geeft het je en hoeveel levert het je op? Als die verhouding niet klopt, kan je best uit dat verhaal stappen. Vergeet ook niet dat niémand de waarheid in pacht heeft als het op ouderschap aankomt. Als iemand beweert van wel, is dat al genoeg reden om die te ontvolgen. Het is belangrijk om geïnformeerd te zijn, maar informeer je alsjeblieft bij mensen en instanties die met nuance en met mildheid spreken. En besef dat je op sociale media altijd maar een klein stukje van de puzzel te zien krijgt. Kijk er dus altijd met een hele kritische blik naar.”
Tot slot, wat heb je tot nog toe geleerd uit jouw vier jaar ouderschap?
“Dat inzetten op preventie en zelfzorg zeer belangrijk is. Ga mee naar dat concert met je vrienden. Het is onzin dat dat niet meer zou mogen eens je een ouder bent. Zoiets komt niet alleen jezelf, maar ook je kind ten goede. Morgenochtend zal je een betere papa/mama zijn.”
Grote foto homepage: © My Lights & Lines Photography
