Wereldautoriteit The Lancet: “Overheden, investeer nú in beweging voor mens en planeet”
Overheden, neem alstublieft nú drastische maatregelen om mensen te helpen om meer te bewegen. Dat zeggen niet alleen wij bij Gezond Leven, maar wordt nogmaals onderstreept door het gerenommeerde medisch tijdschrift The Lancet. De mogelijke gezondheidswinst, volgens de wetenschap? Een betere mentale gezondheid, minder zware gevolgen na een COVID-19-besmetting én voordelen voor het klimaat.
Om de vier jaar publiceert het toonaangevende Britse medische tijdschrift The Lancet hun ‘series on physical activity’. Daarin brengen ze alle nieuwste wetenschappelijke kennis samen over het belang van dagelijkse beweging, voor mens én planeet. De recentste editie kwam er tegen de achtergrond van de Olympische Spelen en heeft één duidelijke boodschap voor overheden: neem nu maatregelen om mensen aan te zetten tot meer beweging, met extra aandacht voor specifieke bevolkingsgroepen.
COVID-19 én nieuw klimaatrapport als wake-upcall
De COVID-19-pandemie en het gebrek aan bewegingsruimte die de bevolking hierbij ervaart, heeft de levensbelangrijke waarde van beweging pijnlijk blootgelegd, zo stelt The Lancet. Ondanks het bewijs dat beweging ons weerbaarder maakt tegen overdraagbare infectieziekten, wijzen grote peilingen erop dat we tijdens deze pandemie net minder bewegen dan voorheen. Mensen in kwetsbare situaties hebben zelfs nog meer ingeboet aan kansen om dagelijks te bewegen. Bovendien steeg het aantal uren zitten per dag exponentieel door een combinatie van tele(school)werk, minder functionele verplaatsingen te voet of per fiets en een ingeperkt vrijetijdsaanbod.
Toch is er ook goed nieuws: de pandemie met bijbehorende lockdowns schudde meerdere beleidsmakers wakker, in Vlaanderen en wereldwijd. Denk maar aan acties zoals meer beweegruimte voor zwakke weggebruikers, de versnelde invoer van 30km-zones en de aanleg van wandel- en fietspaden, sport- en speelkansen met ook aandacht voor afstandsregels. The Lancet roept nu álle overheden op om zich te engageren om van meer beweging een ‘primaire menselijke behoefte’ te maken, ook ná de pandemie. Het tijdschrift wijst bovendien op nieuwe bewijzen dat bewegingspromotie bijdraagt aan schonere lucht en klimaatmitigatie. Het nieuwe klimaatrapport van het VN-klimaatpanel IPCC schreeuwt alvast om eindelijk te handelen. Met de juiste ingrepen kan de verdere klimaatopwarming nog beperkt blijven. Een sterk bewegingsbeleid is hierbij onmisbaar.
Een centrale aanbeveling van The Lancet is dat beweging meer deel moet kunnen uitmaken van het dagelijkse leven. De fysiek actieve keuzes, die vaak de gezondste en meest klimaatvriendelijke keuzes zijn, zouden de standaard moeten worden.
“Scaling up”: hoog tijd om op te schalen
The Lancet kijkt hoopvol naar de toekomst, maar staat kritisch tegenover het verleden: onderbouwde bewegingsinterventies en een dito bewegingsbeleid, werden tot nu toe onvoldoende geïmplementeerd en opgeschaald. Concreet is er groeimarge op twee vlakken: een samenhangend beleid over alle sectoren heen, én het opschalen van infrastructuur en publieke ruimtes, om zo bewegingsvriendelijke steden, gemeenten en regio’s te creëren.
Al sinds 2010 zijn bewegingsvriendelijke publieke ruimtes en mobiliteitssystemen die voorrang geven aan ‘stappers en trappers’ erkend als één van de 8 beleidsinterventies met de beste kosteneffectiviteit. Ze voorkomen vroegtijdige sterfte op grote schaal, en verminderen de oorzaken en hoge kosten van te weinig beweging bij onze bevolking. Maar om dit mogelijk te maken, moeten onze overheden hun focus verleggen van de individuele verantwoordelijkheid van burgers naar grootschalige transformaties. The Lancet merkt op dat dit te traag gaat. Door een gebrek aan samenwerking enerzijds, en anderzijds een acuut tekort aan investeringen over beleidsdomeinen en overheden heen (gezondheid, omgeving en klimaat, onderwijs, sport…), aldus het vakblad.
Extra aandacht voor jongeren en mensen met een beperking
Deze dringende oproep om mensen te helpen meer te bewegen geldt volgens The Lancet nog meer voor jongeren die de Vlaamse en WHO gezondheidsaanbevelingen voor beweging en sedentair gedrag niet behalen. Nog geen 2 op 10 Vlaamse jongeren haalt de beweegaanbeveling, minder dan 1 op 10 die voor schermtijd.
The Lancet legt de vinger op de wonde door te stellen dat meer onderzoek naar succesvolle interventies en acties nodig zijn bij jongeren. Daarnaast bevelen ze ook 3 concrete actiedomeinen aan: een volwaardig bewegingsbeleid op scholen – in samenspraak met de jongeren, inzetten op ondersteuning vanuit de sociale én digitale omgeving (bv. de ouders, sociale media …) en beweegvriendelijke publieke plekken voor jongeren.
Ook mensen met een beperking hebben 16 tot 62% minder kans om de beweegaanbevelingen te halen, afhankelijk van de geraadpleegde studie. The Lancet roept dan ook op om de communicatie en beleidsaanpak voor deze doelgroep toegankelijker te maken. Dit start al met communiceren dat meer beweging hoe dan ook gezondheidsvoordelen oplevert, ook als je door een beperking of ziekte een beweegaanbeveling niet haalt (bv. 150 minuten beweging per week). Daarnaast vraagt The Lancet om expliciete actieplannen, die het recht op beweging en op participatie van mensen met een beperking verzekeren. Enkele voorbeelden waarmee we stappen in de goede richting zetten zijn: de toenemende aandacht voor mensen met een beperking of ziekte in de Vlaamse beweegaanbevelingen van 2021, projecten zoals Bewegen Op Verwijzing en het G-Sport beleidsplan. The Lancet beveelt echter meer substantiële investeringen in onderzoek aan, naast extra ondersteuningsmiddelen om co-creatie te bevorderen, zodat op maat van deze doelgroepen wordt gewerkt.
De rode draad is kristalhelder volgens The Lancet: investeren in beweging is meer dan ooit nodig, voor mens én planeet.
Raadpleeg zelf The Lancet Series 2021.
