Flatten the curve: gezondheidsongelijkheid
Ondanks alle inspanningen, zien we de gezondheidsongelijkheid stijgen. En daarom nemen wij de pen op. Want gezondheidsongelijkheid is niet alleen vandaag, op Wereldgezondheidsdag, actueel. Hoe minder bevoorrecht de sociale positie, hoe minder kans op een gezond leven. Dat is zo tot op de dag van vandaag in België en erbuiten. Maatschappelijk kwetsbare groepen blijven klappen krijgen: onder meer door COVID-19, stijgende voedingsprijzen en beperkingen in de publieke ruimte.
Ze zijn jong, oud, gescheiden, gelukkig getrouwd, studeerden een stiel of een taal, hebben hun roots ergens of nergens: de groep mensen voor wie een gezond leven in een gezonde omgeving een groot struikelblok vormt, is zeer divers. Hun gezondheid loopt extra risico’s door schaarste. Schaarste in mentale bandbreedte, in de portefeuille, in hun sociaal netwerk.
Vlaams Instituut Gezond Leven heeft oog voor deze mechanismes, maar kijkt ook breder. Naar hun talenten en krachten, hoe ze hun leven op de rails proberen te houden. Samen versterken en politiseren we, omdat dat werkt. Denk aan de deelnemers van de Goed-Gevoel-Stoel, die ontdekken welke poten van hun stoel al goed op de grond staan en stevig zijn. En aan welke poten ze nog kunnen werken.
De vonk van COVID-19
De potentiële win-win ligt er al jaren. Een gezond, welvarend leven voor iedereen betekent mensen die hun volle potentieel kunnen bereiken. Een samenleving die emancipeert en groeit. Kleine successen worden al geboekt. Een katalysator kan deze dynamiek doen groeien.
Corona creëert zo’n momentum. De pandemie heeft voor meer ongelijkheid gezorgd, maar die tegelijkertijd ook zichtbaarder gemaakt. Open brieven van experts verkondigen eenzelfde boodschap: investeer in preventie. Dit momentum moeten we grijpen om maatregelen in te voeren die gezondheidsongelijkheid verkleinen. Van een basisinkomen, over betaalbare prijzen voor gezonde voeding, tot kwalitatieve sociale huisvesting.
Tegenkrachten
Onze grootste vrees is dat net zij voor wie een gezond leven zoveel kan betekenen, steeds minder toegang krijgen tot wat ze nodig hebben. Een angst die het voorbije jaar niet ongegrond bleek: de prijzen van verse, niet-bewerkte levensmiddelen zoals groenten en fruit gingen in 2020 de hoogte in. Armoede-experte Bea Cantillon analyseert buitengewoon scherp de effecten van de coronacrisis: steeds langere rijen bij voedselbanken, piekende werkloosheid en meer sterfgevallen bij armen dan bij rijken door COVID-19. Op globaal niveau is er de oneerlijke toegang tot vaccins, die het contrast tussen landen nog meer vergroot.
De toekomst
Net zoals de Wereldgezondheidsorganisatie, streven wij naar ‘een eerlijkere, gezondere wereld, waarbij gezondheid een basisrecht is van elk mens, ongeacht ras, religie, politieke overtuiging, sociale en economische achtergrond’. En niet alleen vandaag, nu het thema in de schijnwerpers staat ter gelegenheid van Wereldgezondheidsdag. Maar ook morgen, overmorgen en alle dagen die daarop volgen. Zolang de kloof niet kleiner wordt, blijft het thema voor ons – helaas – top of mind.
Tine Vangroenweghe is stafmedewerker welzijn- en gezondheidsongelijkheid bij het Vlaams Instituut Gezond Leven.
Meer lezen over gezondheidsongelijkheid? Dat kan via deze link.
