Hoe schadelijk is de e-sigaret?

Het antwoord op die vraag hangt af van het antwoord op een andere belangrijke vraag: rook je of rook je niet?

Hoe schadelijk is de e-sigaret als je rookt?

Dit is de kernvraag. Weinig niet-rokers houden zich immers bezig met e-sigaretten en vapen. Meer bepaald is de vraag: hoe schadelijk zijn e-sigaretten in vergelijking met gerookte tabak?

E-sigaretten zijn wellicht veel minder schadelijk voor de gezondheid dan gerookte tabak. Dat toont het beschikbare onderzoek aan. En hierover bestaat wereldwijd een brede consensus. Een aantal gereputeerde wetenschappelijke instituten en organisaties, actief rond tabak en volksgezondheid, onderschrijft die aanzienlijke risicoreductie van vapen. In de woorden van de Hoge Gezondheidsraad (HGR): “De e-sigaret wordt substantieel minder schadelijk ingeschat dan roken.” (p. 1). De HGR spreekt ook over een “beter alternatief voor rokers” (p. 2).

Waarom? Omdat er in e-sigaretten geen tabak verbrand wordt. E-sigaretten produceren geen teer of koolmonoxide, twee van de meest schadelijke elementen in tabaksrook. De meeste toxische chemicaliën die in tabakssigaretten zitten, zitten niet in e-sigaretten. Dat betekent dat vapen, in vergelijking met klassiek roken, wellicht ook aanzienlijke gezondheidsvoordelen kan opleveren.

In de vloeistof en damp van e-sigaretten werden al potentieel schadelijke chemicaliën teruggevonden, maar de niveaus ervan zijn dan meestal laag en in ieder geval veel lager dan in tabakssigaretten. E-sigaretten zijn niet risicovrij, maar het risico dat ze inhouden is een fractie van dat van klassieke tabakssigaretten.

Vapen is een minder schadelijke manier om aan nicotine te geraken.

Er is geen goed bewijs dat vapen kanker veroorzaakt, volgens ‘Cancer Research UK’.

Maar er is een belangrijke voorwaarde verbonden aan het gebruik van dit betere alternatief: de roker moet helemaal stoppen met roken. Niet de e-sigaret en tabakssigaret tegelijk gebruiken. Pas dan kan de e-sigaret leiden tot een duidelijke daling van de gezondheidsrisico’s.

Hoe schadelijk is de e-sigaret als je niet rookt?

E-sigaretten zijn geen risicovrije producten. Ze zijn potentieel schadelijk. En we kennen de langetermijneffecten ervan nog niet, zo beklemtonen ook tal van gezondheidsinstanties wereldwijd. Veel van deze organisaties stellen dat e-sigaretten best alleen worden gebruikt om te stoppen met roken. De Hoge Gezondheidsraad (HGR) stapt in zijn advies mee in die logica (gebruik ze best alleen om te stoppen met roken en stop daarna ook met vapen zelf, tenzij dat zou betekenen dat je terug gaat roken).

E-vloeistoffen bevatten veel stoffen waarover op dit moment onvoldoende informatie beschikbaar is. Meer bepaald gaat het dan over de toxiciteit ervan bij het inademen. Om de veiligheid van de aroma’s in e-vloeistoffen te garanderen zijn er meer toxicologische gegevens nodig. Het is ook belangrijk om de concentratie te bepalen die aanleiding kan geven tot toxische blootstelling bij gebruik als additief in e-sigaretten. Dergelijke risicobeoordeling is nodig om aroma’s beter te kunnen reguleren en zo nodig het gebruik ervan te beperken (zie HGR-advies p. 13).

De e-sigaret is aanzienlijk minder schadelijk voor de gezondheid dan het roken van tabak. Maar mensen die niet roken, nooit gerookt hebben en vandaag geen nicotine gebruiken, raden we af om e-sigaretten te gebruiken. De roker kan er zeker zijn voordeel mee doen, alle anderen beginnen er beter niet mee.

Hoe schadelijk is onvrijwillig meedampen?

Er is volgens Cancer Research UK geen goed bewijs dat tweedehandsdamp afkomstig van e-sigaretten schadelijk is. Omdat e-sigaretten relatief nieuw zijn is het ook niet zeker dat er géén langetermijneffecten zijn voor mensen die andermans damp inademen, maar het is volgens de organisatie onwaarschijnlijk dat het erg schadelijk is. Passief dampen is immers niet hetzelfde als passief roken. Dat komt omdat e-sigaretten geen tabak bevatten.

Public Health England (PHE) stelt op haar blog: “E-cigarette liquid is typically composed of nicotine, propylene glycol and/or glycerine, and flavourings. Unlike cigarettes, there is no side-stream vapour emitted by an e-cigarette into the atmosphere, just the exhaled aerosol. Our 2018 report found there have been no identified health risks of passive vaping to bystanders and our 2022 report will review the evidence again. People with asthma and other respiratory conditions can be sensitive to a range of environmental irritants, and PHE advises organisations to take this into account and make adjustments to policies where appropriate.”

Er is een substantieel verschil tussen tweedehandsrook en tweedehandsdamp:

  • De hoeveelheid die uitgestoten wordt: het grootste deel van de geïnhaleerde damp wordt door de gebruiker geabsorbeerd, bij roken komt er viermaal meer omgevingsrook vrij via de tip van de sigaret (de zgn. ‘sidestream smoke’ die er bij de e-sigaret niet is).
  • De toxiciteit van de emissies.
  • De tijd dat de uitstoot in de atmosfeer blijft: tabaksrook blijft veel langer hangen.

Meer info

  • Zie hoofdstuk 1, 2, 5 en 7 van het HGR-advies en hoofdstuk 8.1 van Bijlage 1.
  • Standpunten die het relatieve gezondheidsrisico van e-sigaretten beklemtonen zijn talrijk, zoals blijkt uit deze lijst met een kort overzicht van ca. 100 organisaties uit de sectoren van overheid en publieke gezondheid.