TIP: Doe het niet alleen
Om het werken aan mentaal welbevinden en verbondenheid in de klas te versterken, is samenwerken met collega’s een grote hulp. Je vormt dan samen een ‘lerende gemeenschap’. In deze lerende gemeenschap bepaal je gemeenschappelijke doelen voor een gekozen klas. Via overleg en uitwisseling probeer je samen deze doelen te bereiken. Naar analogie met Iliass El Hadioui zien we het theater als metafoor voor lerende gemeenschappen: de klas is het podium waar je als leerkracht optreedt voor je leerlingen, de kleedkamers zijn de informele overlegmomenten (zowel binnen als buiten de school) waar je andere leerkrachten ontmoet om van gedachten te wisselen, de coulissen zijn de formele overlegmomenten zoals klassenraden, vergaderingen per vak, graad,… waar je als professional met andere leerkrachten overlegt om afspraken te maken.
In deze fiche geven we je tips om in de coulissen met collega’s te werken aan mentaal welbevinden en verbondenheid in de klas.
Deze tip is ontwikkeld door KdG Expert.
Waarom is dit belangrijk?
Voor jou als leerkracht
Als leerkracht moet je bijna een duizendpoot zijn, er wordt heel veel van je gevraagd. Samenwerken bied je de mogelijkheid om taken en dus de werkdruk te verdelen. Daarnaast kan teamwerk ervoor zorgen dat je de sterktes van de verschillende leerkrachten binnen je team aanspreekt. Zo bewaak je je eigen mentaal welbevinden. Door van gedachten te wisselen, heb je misschien minder het gevoel op je eigen eiland te zitten.
Voor de leerling/klas
Ook jouw leerlingen kunnen baat hebben bij teamwerk. Door samen doelen rond mentaal welbevinden en verbondenheid in de klas te bepalen, gezamenlijke afspraken met je collega’s te maken en af te stemmen over de noden van leerlingen/klassen, waarborg je een doorlopende lijn in de begeleiding van leerlingen. Doordat verschillende leerkrachten op de hoogte zijn van wat er leeft in een bepaalde klas, kunnen naast de klastitularis ook andere leerkrachten fungeren als vertrouwenspersoon. Dit biedt leerlingen de kans om hun verhaal te delen met die leerkracht waar ze zich goed bij voelen. Meer informatie over het opvangen van signalen vind je hier.
Hoe werk je eraan?
Stappenplan
We stellen verschillende stappen voor om tijdens de duur van een schooljaar te doorlopen. Deze stappen kan je koppelen aan een opstartvergadering in augustus, begeleidende klassenraden, overlegmomenten per vak, graad, … Gedurende het schooljaar werk je samen met collega’s rond één gekozen klas.
- STAP 1: Breng eigen ervaringen met mentaal welbevinden van leerlingen en verbondenheid in de klas in kaart: reflecteer over wat je al doet op dit vlak en waar je in wil groeien (tijdsindicatie: eind augustus).
- STAP 2: Bepaal de beginsituatie van de klas: kies een klas uit waar je een volledig schooljaar mee wil werken en breng in kaart wat je al over deze klas weet (tijdsindicatie: eind augustus).
- STAP 3: Kom samen tot een plan van aanpak: stel je team samen en bespreek welke acties je wil uitwerken (tijdsindicatie: eind augustus-september).
- STAP 4: Terugblik- en vooruitblikacties - deel 1: deel binnen je team ervaringen over de acties die werden uitgevoerd. Stuur deze acties bij indien nodig en bespreek samen de planning voor de komende maanden (tijdsindicatie: oktober-januari).
- STAP 5: Terugblik- en vooruitblikacties - deel 2: deel binnen je team ervaringen over de acties die werden uitgevoerd. Bespreek samen hoe je het einde van het schooljaar wil afsluiten met deze klas (tijdsindicatie: maart-mei).
- STAP 6: Spreek af hoe je met dit thema verdergaat (tijdsindicatie: eind augustus-september)
Je kan er ook voor kiezen om samenwerking rond mentaal welbevinden en verbondenheid in de klas te spreiden over verschillende schooljaren:
- Eerste schooljaar: doe binnen het schoolteam voorbereidend werk om de cultuur en structuren rond samenwerken ingang te laten vinden binnen het team. Bv. Elke twee maand een overleg over het welbevinden in de klas(sen) inplannen, het idee om met meerdere leerkrachten over één klas na te denken laten uittesten door een aantal leerkrachten.
- Daaropvolgende schooljaar: veranker initiatieven door het hierboven vermelde stappenplan te doorlopen.
Steun van je directie
Samenwerken in een lerende gemeenschap kan een extra ‘boost’ krijgen als je directie mee achter dit initiatief staat. In samenspraak met je directeur kan je als team bekijken wanneer de overlegmomenten ingepland kunnen worden. Kan dit bv. gekoppeld worden aan een klassenraad of ter vervanging van een bestaande werkgroep?
Er kan ook tijd voorzien worden om met het hele schoolteam schoolbrede doelen te bespreken. Op welke specifieke zaken van mentaal welbevinden en verbondenheid in de klas willen we inzetten? Hoe kunnen we dit koppelen aan de visie en het pedagogische project van de school en aan de eindtermen? Door een visie uit te werken, schep je duidelijke verwachtingen. Je vermijdt hiermee dat goedbedoelde inspanningen leiden tot afzonderlijke initiatieven die na verloop van tijd verdwijnen als de “trekker” wegvalt.
Ten slotte kan je directie een bijdrage leveren aan de samenstelling van de teams. Wie werkt samen met wie? Vullen deze collega’s elkaar aan? Spreekt de directie collega’s aan die hun verantwoordelijkheid binnen een team niet opnemen? Door met deze vragen rekening te houden, kan het vertrouwen groeien binnen teams. Collega’s die graag samenwerken en elkaar vertrouwen, zullen sneller goede ideeën en concreet lesmateriaal delen of bereid zijn om samen met andere leerkrachten voor de klas te staan (co-teaching).
Hoe samenwerking binnen je school vorm kan krijgen, kan je ontdekken in dit filmpje.