Jouw kompas voor een gezondheidsvaardige organisatie

Werken aan gezondheidsvaardigheden moet aansluiten bij de realiteit en identiteit van de organisatie. Dit proces bouwt voort op wat er al is en vereist tijd, middelen en voortdurende aanpassingen. De implementatie van een gezondheidsvaardige organisatie gaat in fases en vraagt om betrokkenheid van het team en om een aanpak van kleine stappen, flexibiliteit en samenwerking.

Ben je op zoek naar individuele tips rond werken met mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden?

Het creëren van draagvlak voor een gezondheidsvaardige organisatie is een essentiële eerste stap. Zowel medewerkers, als het management en directie, als de zorggebruikers moeten de meerwaarde zien en zich ervoor willen inzetten. Om dit te bekomen, kan je bijvoorbeeld de pluspunten van een gezondheidsvaardige organisatie pitchen met behulp van de winfiche. Je kan het belang kan je het belang van een gezondheidsvaardige organisatie aantonen a.d.h.v. cijfers en persoonlijke getuigenissen om je verhaal tot leven te brengen. Je communiceert best zo breed mogelijk naar alle medewerkers over dit proces. Hoe meer je hen actief betrekt, hoe groter je draagvlak kan worden.

Om dit proces te starten, zoek je best een ambassadeur die als aanspreekpunt dient en het voortouw neemt binnen de organisatie. Een werkgroep kan de ambassadeur ondersteunen en zorgen voor een goede taakverdeling, zodat het traject vlot verloopt.

Een gedeelde taal en voorkennis zorgen ervoor dat iedereen binnen de organisatie dezelfde begrippen begrijpt. Dit betekent dus dat alle medewerkers op de hoogte zijn van wat “gezondheidsvaardigheden” en “een gezondheidsvaardige organisatie” inhouden. Dit voorkomt misverstanden en maakt het eenvoudiger om samen te werken aan verandering. Hoe kan je dit aanpakken? Je kan bijvoorbeeld alle medewerkers en directieleden aanmoedigen om een e-learning te volgen of een vorming organiseren rond gezondheidsvaardigheden voor het hele team. Daarnaast kan je over de essentie van een gezondheidsvaardige organisatie communiceren met korte, krachtige boodschappen via diverse kanalen, bijvoorbeeld tijdens een teamoverleg, in een nieuwsbrief, ... Dit draagt bij tot een grotere interne betrokkenheid en versterkt de expertise rond het thema binnen de organisatie.

Wil je iets veranderen? Schets dan eerst de huidige situatie. De reflectietool van Gezond Leven kan hierbij een waardevol hulpmiddel zijn. Deze tool bestaat uit zeven fiches met reflectieve vragen, op basis van de zeven domeinen van een gezondheidsvaardige organisatie. Bespreek met de werkgroep wie de vragenlijst invult. Het bespreken van één fiche duurt ongeveer twee uur. Het is aan te raden om dit te laten doen door een klein groepje mensen dat niet alleen een goed overzicht heeft van de organisatie vanuit beleidsniveau, maar waarbij er ook een sterke connectie met de werkvloer is.

Je kunt ervoor kiezen om alle domeinen en fiches te bespreken, of je kunt prioritaire domeinen bepalen. Je kan bijvoorbeeld een jaar inzetten op 'medewerkers en team', en het jaar daarop kiezen voor 'mondelinge communicatie'.

De reflectietool helpt je verder bij het bepalen van prioriteiten en acties. Volgende richtlijnen en vragen zijn hier belangrijk:

• Kies voor een mix van lange en korte termijn. Een snelle succeservaring geeft namelijk de nodige energie om de langetermijnacties tot een goed einde te brengen.
• Hou het bij voorkeur betaalbaar en eenvoudig.
• Waar is draagvlak voor en waar hebben jullie zin in?
• Welke nood is het hoogst bij jullie en/of bij de gebruikers?
• Wat zijn jullie capaciteiten?

Zijn de prioriteiten en acties vastgelegd? Dan is het tijd om een actieplan te schrijven. In het actieplan staan de doelstellingen en ambities van de organisatie, alsook de nodige middelen en een tijdsinschatting. Begin vooral met kleine en haalbare acties, en ook hier blijft communiceren over de acties en de bereikte successen naar het hele team belangrijk. Zorg daarnaast ook voor voldoende tijd en middelen om de acties te implementeren en te evalueren, want dit is een belangrijke succesfactor. Vergeet ook niet dat veranderingen soms tijd kosten. Om de motivatie hoog te houden, kunnen jullie in het begin inzetten op enkele quick wins.

In een gezondheidsvaardige organisatie is participatie van de doelgroep belangrijk, in elke fase van het proces. Dit kan op verschillende manieren, afhankelijk van je middelen en mogelijkheden. Zo kan je bijvoorbeeld een fiche samen invullen met enkele patiënten, of je gekozen acties bij hen aftoetsen. Zo weet je of jouw actieplan strookt met de drempels die zij ervaren rond de toegankelijkheid van jouw zorgaanbod.

Nu kunnen jullie echt aan de slag! Bij het uitvoeren van acties is het belangrijk om een systematische aanpak te hanteren. Monitor regelmatig de voortgang en verzamel gegevens om te beoordelen of de acties de gewenste resultaten opleveren. Je kan ook regelmatig terugkoppelen over het verloop van de acties en meedelen wat er nog op stapel staat. Evalueer de effectiviteit van de acties en identificeer eventuele knelpunten, want: meten is weten! Door je acties te evalueren, ontdek je wat werkt en wat niet. Op basis van deze evaluaties kun je waar nodig bijsturen en aanpassingen doorvoeren, zodat je de doelstellingen blijft behalen en de impact op de organisatie voortdurend verbetert. Zo kun je het in de toekomst nóg beter aanpakken.